ارز ویژه اربعین چقدر از قیمت بازار ارزانتر است؟

روز گذشته بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای از تعلق ۱۰۰ یورو به هر زائر خبر داد؛ اما اینکه قیمت ارز در بازار ثانویه که همان محل معامله ارزی صادرکنندگان و واردکنندگان بوده و به ارز نیمایی معروف است، چقدر خواهد بود؟

، کمتر از یک ماه به آغاز بزرگ‌ترین راهپیمایی جهان اسلام مانده است و ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر تاثیرگذار در برپایی این گردهمایی نقش مهمی را ایفا می‌کند.
هر ساله چندمیلیون زائر از ایران راهی کربلا می‌شوند و دولت ایران برای تامین امنیت این زائران و همچنین فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای سفر آن‌ها از ماه‌ها قبل آماده می‌شود.
ساماندهی سیستم حمل‌ونقل جاده‌ای از شهر‌های مختلف کشور به سمت مرز‌های عراق، افزایش تعداد پروازها، ساماندهی مرزها، استقرار درمانگاه‌های صحرایی در مسیر‌های راهپیمایی و همچنین تامین ارز مورد نیاز برای چندمیلیون زائر از جمله اقداماتی است که هرساله در این ایام انجام می‌شود.

روز گذشته بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای از تعلق ۱۰۰ یورو به هر زائر خبر داد؛ موضوعی که سوال‌های زیادی در ذهن زائران ایجاد کرده است.
هرازگاهی اخبار مختلف از ستاد اربعین و نهاد‌های دیگر در همین راستا در رسانه‌ها منتشر می‌شود؛ از لغو وثیقه برای زائران مشمول گرفته تا مجاز شدن غیبت‌های دانشجویان کربلایی. اطلاعیه بانک مرکزی در خصوص ارز زائران، آخرین خبر درباره اربعین بود که روز گذشته منتشر شد. موضوع ارز و چگونگی تخصیص آن و رساندنش به دست زائران موضوعی است که هر زائری باید به آن توجه داشته باشد.
بانک مرکزی در اطلاعیه روز گذشته خود آورده است: «در راستای تسهیل شرایط سفر زائران گرامی عتبات عالیات در ایام منتهی به اربعین‌حسینی و با توجه به هماهنگی‌های صورت‌گرفته با بانک‌های منتخب ملی، ملت، تجارت، سپه، صادرات و پارسیان و نیز صرافی‌های مجاز، زائران درصورت نیاز می‌توانند قبل از عزیمت به کشور عراق و در شهر خود نسبت به خرید ارز اقدام کنند. بر این اساس، حداکثر مبلغ ۱۰۰ یورو یا معادل آن به سایر اسعار به نرخ بازار ثانویه ارز، از بانک‌های منتخب و صرافی‌های مجاز به‌منظور پوشش برخی از هزینه‌های این سفر معنوی تأمین می‌شود.»
نرخ ارز ثانویه
اگرچه بانک مرکزی در هفته‌های گذشته ارائه هرگونه ارز را به زائران ملغی دانست، ولی روز گذشته در اطلاعیه‌اش از پرداخت ۱۰۰ یورو ارز با نرخ بازار ثانویه به زائران خبر داد؛ اما اینکه قیمت ارز در بازار ثانویه که همان محل معامله ارزی صادرکنندگان و واردکنندگان بوده و به ارز نیمایی معروف است، چقدر خواهد بود، سوالی است که برای زائران ایجاد شده است.
گفته می‌شود بررسی آخرین وضعیت معاملات در بازار ثانویه نشان می‌دهد که در دو روز گذشته هر یورو به‌طور میانگین تا ۱۲ هزار و ۱۶۰ تومان معامله شده است؛ البته ناگفته نماند که قیمت یورو در بازار نیما از ابتدای شهریورماه تا پایان آن با روند کاهشی همراه بوده است؛ به‌طوری که از حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان به ۱۲ هزار و ۳۰۰ تومان در نیمه شهریور رسیده و در آخرین معاملات دو روز گذشته نیز ۱۲ هزار و ۱۶۰ تومان معامله شده است.
ارائه ارز نیمایی تخصیص‌یافته به مسافران اربعین اگرچه فقط ۱۰۰ یورو است، ولی در هر صورت در مقایسه با نرخ بازار نرخ پایین‌تری خواهد داشت که به حدود ۵۰۰ تومان می‌رسد؛ به طوری که در حال حاضر هر یورو در بازار آزاد حدود ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومان معامله می‌شود و نرخ ارز مسافرتی که در بانک‌ها در اختیار مسافران قرار می‌گیرد نیز در همین حد و گاهی حتی بالاتر است. بر این اساس اگر یورو در بازار نیما حتی با نرخ حدود ۱۲ هزار و۲۰۰ تومان به زائران داده شود هزینه ۱۰۰ یورو برای آن‌ها تا یک میلیون و ۲۲۰ هزار تومان تمام می‌شود و اگر این ۱۰۰ یورو از بازار خریداری شود به یک میلیون و ۲۷۰ هزار تومان می‌رسد که اختلاف ۵۰ هزار تومانی را در مجموع به همراه خواهد داشت و با توجه به وجود صف و گذراندن مراحل دریافت ارز، رقم قابل‌توجهی نیست.
با این وجود، متقاضیان می‌توانند طبق هماهنگی انجام‌شده با بانک‌های منتخب ملی، ملت، تجارت، سپه، صادرات و پارسیان و نیز صرافی‌های مجاز، زائران در شهر خود نسبت به خرید ارز اقدام کنند.
سال گذشته، اما بانک مرکزی به زائران اربعین دینار پرداخت کرد؛ تصمیمی که هم حواشی و هم مشکلات زیادی را به دنبال داشت. امسال هم دولت اعلام کرده که در تأمین ارز دینار برای زائران به مشکل برخورده و به همین دلیل به زائران ارز یورو تعلق می‌گیرد، آن هم در بانک‌های کشور؛ این در حالی است که دولت سال گذشته محل تحول ارز را در خارج از مرز‌های ایران و در شهر‌های عراق بنا کرده بود؛ اتفاقی که منجر به بروز مشکلات فراوانی برای زائران شده است.
مشکلات زائران ۹۷
سال گذشته در حالی که هر دینار در صرافی‌ها ۱۲ تا ۱۳ تومان معامله می‌شد، بانک مرکزی از ارائه دینار ۹۶ ریالی به زائران خبر داد و اعلام کرد که هر نفر ۱۰۰ هزار دینار معادل ۹۶۰ هزار تومان خواهد بود؛ اما، چون همین میزان دینار در بازار آزاد حدود یک میلیون و ۲۰۰ تا یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان قیمت داشت، دولت برای جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده باجه‌های دریافت ارز را در مرز‌های عراق و شهر نجف و کربلا مستقر کرد. یکی از زائران اربعین ۹۷ که خود را محمدرضا معرفی می‌کند، می‌گوید:
«سال گذشته در سامانه بله ثبت‌نام کردیم، اما به مرز که رسیدیم باجه‌ها آن‌قدر شلوغ بودند که چندساعت معطلی داشت و این درحالی بود که اتوبوس‌های کاروان ما زمان زیادی را منتظر نمی‌مانند. در نجف هم اوضاع بهتر از مرز نبود. صف‌های طولانی و سرویس‌دهی نامناسب باعث معطلی زائران زیادی شد.»
او ادامه می‌دهد: «دریافت ارز آن‌قدر دردسر داشت که بهتر بود از همان دلال‌های تهران دینار مورد نیاز خود را تأمین می‌کردیم.»
وی در آخر می‌گوید: «البته من موفق شدم ارز ثبت‌نامی خود را دریافت کنم، آن هم روز اربعین در شهر کربلا! درست وقتی که دیگر کارایی چندانی برایم نداشتند.»
وی به صحبت‌های خود این‌طور پایان می‌دهد: «افرادی که بدون کاروان راهی مراسم اربعین شدند، برای حرکت از مرز تا نجف هم به دینار احتیاج داشتند و همین موضوع باعث ازدحام جمعیت چندهزار نفری مقابل باجه‌ها شد.» با این حال امسال دولت با نزدیک کردن نرخ ارزی که ارائه می‌دهد با نرخ بازار آزاد آن، این مشکلات را به زعم خودش حل کرده و ارائه آن را به سراسر شهر‌های کشور واگذار کرده است؛ اما این ارز آن‌قدر نرخش به بازار آزاد نزدیک است که به‌طور کلی منطق ارائه آن را با مشکل مواجه کرده است.
ارزی که قرار بود با نرخ پایین‌تر، خدمتی به زائران باشد، حالا آن‌قدر قیمتش بالا رفته که زائران ترجیح می‌دهند از بازار آزاد آن را خریداری کرده و دیگر درگیر پروسه‌های اداری نشوند یا حتی از داخل کشور دینار خود را تأمین کنند تا مجدداً مجبور نشوند یوروی خود را در خاک عراق به دینار تبدیل کنند.