پارکینسون سن و سال ندارد!

۱۱ آوریل روز جهانی پارکینسون است. این روز به مناسبت تولد دکتر جیمز پارکینسون نام‌گذاری شده که در سال۱۸۱۷ به این بیماری پی برد. هدف این روز آشنایی بیشتر با این بیماری، پیشگیری و درمان به موقع آن است. نماد این روز لاله قرمز است. به‌همین مناسبت، در این مطلب توضیحاتی درباره‌ی این بیماری که شفاآنلاین بررسی کرده است را می‌خوانیم.
خیلی از ما لرزش دست پدربزرگ و مادربزرگ هایمان را در پیری دیده ایم. پدر بزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایی که به سختی حرکت می‌کنند و موقع غذا خورردن قاشق از دست‌های مهربانشان می‌افتد غذا بر روی لباسشان می‌ریزد بیشتر ما فکر می‌کنیم بخشی از عوارض پیری دست و پنجه نرم کردن با لرزش‌ها، خشک شدن و درد دست و پا است، اما بهتر است بدانیم بسیاری از این لرزش‌ها نه تنها در پیری بلکه در سن امید و آرزو یعنی جوانی هم رخ می‌دهند این از دست و پا افتادن ها، این لرزش‌های دست و سر نشانه یک بیماری تخریب کننده مغز به نام پارکینسون است.
فرزاد اشرفی متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه پارکینسون، یک بیماری مزمن با سیرطولانی است، گفت: در این بیماری، قسمتی از مغز به نام ماده سیاه دچار اختلال می‌شود، این ناحیه از مغز ماده شیمیایی به نام دوپامین ترشح می‌کند که با اثر روی قسمت‌های مغز و نخاع باعث کنترل و تنظیم حرکات عضلات بدن می‌شود و به‌عبارت دیگر، در پارکینسون تعدادی از سلول‌های ماده سیاه مغز تخریب شده و ماده شیمیایی دوپامین کاهش پیدا می‌کند.

پارکینسون چرا به جانمان می‌افتد؟
اشرفی در مورد علل بیماری پارکینسون گفت: مسمومیت فلزات سنگین، تماس با سموم علف کش و حشره‌کش، مسمومیت با دی‌سولفید کربن، تماس با منگنز، مسمومیت با مونواکسید کربن احتمال بروز بیماری پارکینسون را افزایش می‌دهند و همچنین مصرف دارو‌های ضد روان پریشی آنتی سایکوتید به عنوان پارکینسون دارویی باعث سفتی و لرزش اعضای بدن می‌شود.
دکتر محمد رضا معتمد، متخصص مغز و اعصاب در این خصوص اظهار داشت: این بیماری در تمام دنیا در میان مردان و زنان دیده می‌شود این بیماری تخریبی مغز در برخی موارد به دلیل ضربه‌های مکرر مانند ضربه‌های شدید و مداومی که به سر بوکسور‌ها وارد می‌شود و در برخی از موارد به دلیل عفونت‌های مغزی رخ می‌دهد.
لرز‌هایی که پارکینسون به جان بیماران می‌اندازد
آهستگی و کندی در حرکت عادی بدن، توقف در حرکات اندام، کاهش حرکات خودبه‌خود دست‌ها حین راه رفتن، سفتی در اندام‌ها، لرزش اندام در حین استراحت، لرزش در انگشتان و دست‌ها و بازو و گاهی در پا‌ها از دیگر علائم بیماری پارکینسون است و فرکانس این لرزش‌ها ٣ تا ٥ هرتز است.
محمدرضا معتمد در این خصوص اظهار داشت: در این بیماری لرزش‌ها و علائم اغلب از یک طرف بدن آغاز می‌شود و پس از مدتی طرف دیگر بدن را درگیر می‌کند و در نهایت خشکی شدید بدن، کندی حرکت و عدم توانایی در انجام فعالیت‌های روزانه از عوارض این بیماری خواهند بود همچنین گاهی درد‌های پراکنده‌ای در ناحیه کتف‌ها و شانه ممکن است دیده شود.

تشخیص درست، درمان به موقع
اشرفی ادامه داد: تشخیص بیماری بر اساس شرح حال و معاینه است و مواردی که شک به بیماری‌های شبیه پارکینسون وجود دارد، پزشک به کمک تصویربرداری‌هایی مانند ام آر آی یا از آزمایش خون شک خود را از بین می‌برد همچنین اختلال ادراری، یبوست، اختلال بویایی، اختلال خواب و کاهش وزن از دیگر علائم غیرحرکتی پارکینسون است، اختلال بویایی یکی از مهمترین نشانه‌های ابتلا به پارکینسون است، زیرا اختلال بویایی درست در زمان قبل از بروز علایم حرکتی رخ می‌دهد و مدت‌ها بعد علائم پارکینسون بروز می‌کنند این زمان بهترین زمان برای درمان این بیماری است.
برای تشخیص این بیماری آزمایشات پاراکیلینیکی نیازی نیست، ولی گاهی این بیماری با برخی بیماری‌ها مانند افسردگی، ضایعات مغزی و تومور‌ها اشتباه گرفته می‌شود و به مظور درمان درست نیاز به تشخیص درست و به موقع است، زیرا این بیماری در فاز ابتدایی به درمان خوب پاسخ می‌دهد، اما در صورتیکه به موقع تشخیص داده نشود ممکن است درمان‌های معمولی جواب ندهند و یا خود درمان‌ها عوارضی پیدا می‌کنند که درمان‌های خاصی لازم می‌باشد.
وقتی جوانان از گزند پارکینسون در امان نیستند
اشرفی در خصوص سن ابتلا به پارکینسون گفت: این بیماری بیشتر در افراد بالای ۵۰‌سال رخ می‌دهد و با افزایش سن، شیوع و علایم آن بیشتر می‌شود. در برخی موارد علایم در زیر ٥٠ سال و یا حتی زیر ٢٠ سال دیده می‌شود که به آن پارکینسون جوانان گفته می‌شود، اغلب پارکینسون جوانان به دلایل ژنتیکی رخ می‌دهد البته جنبه ژنتیک نسبتا به بیماری‌های خاص دیگری که ژنتیک در آن‌ها تاثیر گذاری بیشتری دارد نقش کمرنگ‌تری را ایفا می‌کند و به همین دلیل غربالگری کمتری از لحاظ ژنتیک و ابتلا به این بیماری انجام می‌شود.

کنترل آری، درمان نه!
پارکینسون درمان پذیر است، اما نه به این معنا که دیگر هیچ اثری از این بیماری وجود نخواهد داشت بلکه به معنای کنترل بیماری با دارو است و علایم بیماری تقریبا کنترل شده و به زندگی بیمار آسیبی وارد نمی‌شود و به کمک دارو‌های خوراکی می‌توان امید به زندگی در بیماران را افزایش داد.
اشرفی ادامه داد: برخی بیماران مدت طولانی بیماری پارکینسون دارند و به دارو جواب می‌دهند، اما پس از مدتی دیگر به دارو جواب نمی‌دهند در این موارد می‌توان با انجام عمل جراحی‌های منحصر بفردی به کنترل علایم کمک کرد. در این جراحی الکترود‌هایی در مغز قرار داده می‌شوند که با تحریک الکتریکی با باطری که در درون سینه قرار دارد علایم کنترل خواهند شد.
محمدرضا معتمد در مورد روش‌های درمانی این بیماری گفت: این بیماری درمان‌های متفاوتی دارد، اما در مراحل آغازین بیماری قرص‌های خوراکی به منظور جایگزینی دوپامین می‌توان علایم بیماری را تخفیف داد و کمک به بهبود بیماری نمود. جراحی که به کمک باتری‌ها و الکترود‌های الکتریکی که در عمق مغز کار گذاشته شدند درمان در موارد خاص محسوب می‌شود.

زندگی بهتر پارکینسونی‌ها با ورزش
معتمد در خصوص فعالیت‌های بدنی و روش‌های مراقبتی اظهار داشت: این بیماری به روش مراقبتی خاصی نیاز ندارد، ولی مصرف منظم دارو‌ها و انجام فعالیت‌های ورزشی، حرکتی، نرمشی و پیاده روی در روند بهبود و سبک زندگی بیماران نقش مهمی ایفا می‌کند.
فرزاد اشرفی در پایان گفت: دوره‌های توانبخشی نیز که شامل گفتاردرمانی، فیزیوتراپی، کاردرمانی و ورزش می‌شود طی دوره درمانی ضروری است، زیرا فعالیت بدنی باعث افزایش قدرت عضلات، بهبودی و نرمی حرکات اندام و بهبودی تعادل، کاهش سفتی و درد مفاصل می‌شود. بر این اساس، انجام ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، تردمیل، شنا و دوچرخه‌سواری به افراد مبتلا به پارکینسون توصیه می‌شود.