محمد خاتمی؛ هم محبوب مردم، هم اصلاح طلبان
بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بر این باورند که جدا از نارضایتی‌های اقتصادی، که یکی از علل مهم رویگردان شدن مردم از نهاد انتخابات و صندوق رای است، بحث حضور چهره‌های مشهور و محبوب جامعه، که از رای‌آوری بالایی برخوردار باشند و بتوانند موج‌سازی کنند نیز از دیگر مسائلی که می‌تواند در مشارکت مردم به صورت حداکثری یا حداقلی تاثیرگذار باشد.
بارها نیز بر این نکته تاکید شده که انتخابات به عنوان یکی از ارکان دموکراسی در جامعه نقش ویترین را دارد و اگر مردم کاندیدای مدنظر خود را مشاهده نکنند مسلما در انتخابات مشارکت نخواهند کرد. در این راستا به قرائت بسیاری از سیاسیون حجت‌الاسلام سید‌محمد خاتمی به لحاظ شخصیت فردی و عملکرد اجرایی شخصیتی مقبول و محبوب در جامعه به شمار می‌رود و با توجه به سابقه درخشان در عرصه سکانداری امور اجرایی کشور می‌تواند جامعه را از شرایط موجود به وضع مطلوب سوق دهد. لذا کاندیداتوری وی در انتخابات یکی از مسائلی است که نباید به‌راحتی از آن گذر کرد و عزم و همت نهاد‌های ناظر و حاکمیت را می‌طلبد. علی صوفی دبیر کل حزب پیشرو اصلاحات معتقد است: «اگر شخصیتی مانند آقای خاتمی دوباره اعلام کاندیداتوری کند، آن‌وقت قطعا همه اصلاح‌طلبان ایشان را فارغ از ساز‌و‌کارهای تشکیلاتی برای انتخابات معرفی می‌کنند.»
کاندیدای موج‌ساز و رای‌آور
شکی نیست که سیدحسن خمینی از ظرفیت‌های بالایی برخوردار بوده که اصلاح‌طلبان میَ‌توانستند با توجه به پشتوانه و جایگاه اجتماعی‌ای که داشته است، به عنوان کاندیدای حداکثری، موج‌ساز و رای‌آور خود در انتخابات ریاست‌جمهوری پیشرو از ایشان بهره‌مند شوند تا دیگر با مشکل کاندیدای اجماعی روبه‌رو نباشند. اما خبر غیر‌منتظره نهی ایشان از ورود به انتخابات از سوی مقام معظم رهبری باعث شد اصلاح‌طلبان گزینه‌های دیگر مدنظر خود را هم مورد بررسی قرار دهند. نخستین گزینه در این میان محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه بود که مورد اجماع قریب‌به‌اتفاق اصلاح‌طلبان قرار گرفت اما مخالفت‌های پی‌در‌پی وی برای حضور در انتخابات موجب شد عده‌ای از وی برای کاندیداتوری در انتخابات قطع امید کنند.
البته ظریف در آخرین اظهار‌نظر انتخاباتی خود گفت «نگرانی من از رأی‌آوردن است، نه رأی نیاوردن. بر عزم خود برای نامزد نشدن استوارم؛ ولی تداوم فشارها، آزارها، افتراها و تهدیدها در اقبال عمومی و در این عزم تأثیر معکوس دارد.» همین مساله نیز باعث شد اصلاح‌طلبان همچنان امید خود را برای متقاعد کردن وی از دست ندهند. اما در همین میان بسیاری بر این باورند که اصلاح‌طلبان باید به سمت کاندیدایی بروند که در میان مردم چهره‌ای محبوب و مقبول داشته باشد، نسبت به شرایط داخلی و بین‌المللی اشراف داشته و همچنین سابقه‌ای خوب از عملکرد خود در جامعه بر جای گذاشته باشد. تمامی این فاکتورها نیز اذهان را به سمت یک اسم و یک چهره می‌برد:«سید‌محمد خاتمی»، رئیس دولت اصلاحات که هنوز هم مردم 8 ساله طلایی دولتش را از یاد نبرده‌اند؛ 8سالی که جامعه با رشد اقتصادی، تک‌نرخی کردن نرخ ارز، رفاه اجتماعی و شرایط مطلوب همراه بود و در حوزه‌های مختلف نیز عملکردها قابل‌قبول می‌نمود.
در شرایط فعلی نیز برخی چهره‌های اصلاح‌طلب بر این عقیده‌اند که در حال حاضر نیز کشور به شخصی در تیپ خاتمی احتیاج دارد که مقبولیت جهانی و تجربه داشته باشد و عملکرد اقتصادی موفقی از خود بر جای گذاشته باشد. از طرفی شرایط جامعه، نارضایتی‌های موجود و نگاه خنثی مردم به نهاد انتخابات و صندوق رای نیز ایجاب می‌کند چهره‌هایی در انتخابات نامزد شوند که بتوانند شور انتخاباتی ایجاد کرده و موج‌سازی کنند تا شاهد انتخاباتی مشارکتی و حداکثری باشیم. هر چند این مهم نیاز به نگاه باز حاکمیت و شورای نگهبان دارد که در بحث احراز صلاحیت‌ها به نحوی عمل کنند که همه نیروها و ظرفیت‌های نظام و کشور بتوانند خود را در معرض آزمون ملت قرار دهند.
قدر‌مسلم سید‌محمد خاتمی که با یک پیام ویدئویی 2 دقیقه‌ای و «تَکرار می‌کنم» مردم را به پای صندوق‌های رای می‌کشد و حسن روحانی را با 24 میلیون رای راهی پاستور می‌کند با کاندیداتوری خود، تایید‌صلاحیت و حضور در رقابت‌های انتخاباتی به طریق اولی می‌تواند جامعه را با خود همراه کرده و کرسی ریاست‌جمهوری را از آن خود کند و جامعه را از شرایط فعلی نجات داده و به ساحل امن رهنمون سازد.
فضا برای حضور کاندیداهای متعدد فراهم نیست
یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب در‌خصوص تصمیم نهایی اصلاح‌طلبان برای رایزنی با کاندیدای مدنظرشان اظهار داشت: تصمیم برای انتخاب نامزد نهایی قرار است در جبهه اصلاحات ایران که از احزاب و اشخاص تاثیرگذار ملی که متولی انتخابات هستند تشکیل شده، انتخاب شود. علی صوفی گفت: احزاب در جبهه اصلاحات به این مرحله نرسیده‌اند که بخواهند مصادیق مشخص کنند. جبهه اصلاحات نیز که متولی این کار است، هنوز وارد این مرحله نشده است. وی افزود: علت اینکه اصلاح‌طلبان روی گزینه خاصی متمرکز نشده‌اند، این است که از بین کسانی که نامزد احتمالی هستند، چهره شاخصی که بتواند تمامی اصلاح‌طلبان را به اجماع برساند و برجستگی‌هایی نسبت به کاندیداهای دیگر داشته باشد، وجود ندارد. دبیر کل حزب پیشرو اصلاحات در خصوص صحبت‌ها پیرامون کاندیداتوری سید‌محمد خاتمی بیان کرد: بله، ما مشاهده کردیم که بحث کاندیداتوری آقای خاتمی هم مطرح شده؛ اما می‌دانیم که ایشان برای کاندیداتوری با چه موانعی روبه‌رو هستند و سخت احتمال دارد که ایشان بتواند کاندیدا شود.
وی ادامه داد: اگر شخصیتی مانند آقای خاتمی دوباره اعلام کاندیداتوری می‌کردند، آن وقت قضیه متفاوت می‌شد و قطعا همه اصلاح‌طلبان ایشان را فارغ از این ساز‌و‌کارهای تشکیلاتی برای انتخابات معرفی می‌کردند. صوفی یاد‌آور شد: اواخر سال۷۵ که آقای خاتمی اعلام کاندیداتوری کردند، با وجود اینکه عضو هیچ حزب و جریانی جز مجمع روحانیون مبارز نبودند، همه در حمایت از ایشان به اجماع رسیدند و قضیه تمام شد. وی تصریح کرد: بنابراین شرایط فراهم نیست که کاندیداهای متعدد پا به میدان بگذارند؛ اگر کاندیدایی واحد و شاخص پا به عرصه می‌گذاشت، اصلاح‌طلبان هم تاکنون نامزد خود را انتخاب کرده بودند.