مدیریت آب پشت سد با آمار و تجربه
حوضه آبریز رودخانه زایندهرود تا گاوخونی (فقط حوزه آب ریز) ۲۸ هزار کیلومترمربع و طول رودخانه ۴۰۰ کیلومتراست که یک قسمت این حوزه مثل بالادست سد زایندهرود آب تولید میکند و مابقی مثل اصفهان و شهرستانها بخش مصرفکننده این حوزه به شمار میروند. محلی که سد زایندهرود بناشده حدود ۹۰ درصد آب حوضه آبریز را تولید میکند و مساحت این قسمت برابر با چهار هزار کیلومترمربع است که بر این اساس چهار هزار هکتار حوضه آبریز آب تولید میکند و بقیه مصرفکننده هستند یعنی تناسب یک به هفت. آب تولیدی به سد از نزولات جوی ایجاد میشود که بیشترین بارندگیها در آن منطقه چهار هزار هکتار حدود هزار و ۴۰۰ میلیمتر است. میزان حجم آب ذخیرهشده در سد زایندهرود در نخستین روز از سال آبی جدید (اول مهر) به گفته مسئولان به ۵۰۹ میلیون مترمکعب رسید، حجم آب ذخیرهشده در این سد در مدت متوسط بلندمدت (دوره ۴۴ ساله) ۷۵۹ میلیون متر ثبت شد و نشان میدهد که در مقایسههای بلندمدت، وضعیت منابع آبی در این منطقه مطلوب نیست.
به اعتقاد عضو هیئتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان منابع آب سد زایندهرود را با توجه به افزایش بارندگیها برای شرایط بحرانی و جبران کاهش حجم گذشته باید مدیریت اصولی کرد.
ناصر حاجیان با اشاره به برآورد ورودی سد زایندهرود تا پایان سال آبی گذشته با توجه به بارشهای صورت گرفته به ایرنا گفت: در زمان حاضر بیشترین حجم آب سد برای جبران مصارف زیاد گذشته و جبران حجم پایین سد را باید دنبال کرد. او بیان کرد: در سال آبی گذشته کمتر از ۲ هزار و ۲۰۰ میلیمتر بارندگی انجام شد که باید میزان نهایی ورودی آب به این سد را حساب کرد و بر این اساس برنامه عملیاتی و صحیحی برای مصرف آن داشته و البته بیشترین میزان ممکن آب را ذخیره شود. او استفاده از تجربه مسئولان مرتبط با این حوزه و استفاده از آمار و ارقام در سالهای گذشته را دو راهکار اساسی برای پیشبینی برآورد آب ورودی سد زایندهرود بیان کرد و اظهار داشت: بر اساس اعلام یک مقام مسئول در این حوزه ورودی این سازه نگهداری آب تا ۲۷ اردیبهشت به یک میلیارد و ۱۷۰ میلیون مترمکعب رسید که بر اساس پیشبینیها بهصورت متوسط در خردادماه ۶۵ مترمکعب در ثانیه آب واردشده و ۱۷۵ میلیون مترمکعب آب به حجم سد افزوده شد. عضو هیئتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان با اشاره به اینکه مطالعه سالهای گذشته همین میزان آب را برآورد میکند، گفت: آمار و ارقام سالهای گذشته در میزان بارندگیها در ایستگاه کوهرنگ و ورودی آن به سد به راحتی قادر به پیشبینی برآورد آب ورودی به سد زاینده خواهیم بود که این آمار قابلاعتماد است. حاجیان با اشاره به جدول بارندگیها و میزان ورودی آب به سد گفت: در سال آبی ۵۱-۵۰ تا سال ۹۸-۹۷ آمار میزان بارندگی ثبتشده و ورودی آن به این سازه آبی در جدولهای یک تا چهار آورده شده که ۴۸ سال گذشته آبی را موردبررسی قرار داده که بیشترین بارندگیها در سال ۷۲-۷۱ برابر با ۲ هزار و ۵۵۵ میلیمتر بوده و حجم ورودی آن به سد ۲ میلیارد و ۵۲۱ میلیون مترمکعب بوده است. او یادآور شد: کمترین میزان بارندگی در ۴۸ سال گذشته در سال آبی ۹۷-۹۶ با میزان ۷۶۴ میلیمتر است که حجم ورودی آب به سد زایندهرود ۵۴۶ میلیون مترمکعب به ثبت رسیده است. او استفاده از آمار و ارقام سالهای گذشته را برای پیشبینی و برآورد میزان ورودی به سد مهم دانست و تصریح کرد: محدوده بارندگی هزار و ۸۰۰ تا ۲ هزار و ۵۵۵ میلیمتری به دلیل نزدیکی به مقدار بارندگی امسال انتخاب و از این بازه برای انجام پیشبینی استفاده میکنیم. این متخصص آب اظهار داشت: باید در این برآورد میزان حجم ورودی و خروجی تونل دوم را مورد توجه قرار داد تا دقت بیشتری در این پیشبینی برآورد داشته باشیم. در بازه انتخابی توجه به سالهای خشکسالی و ترسالی برای برآورد صحیحتر به دلیل اینکه سفرههای زیرزمینی در مقاطع زمانی خشکسالی دچار مشکل میشوند، ضرورت دارد. در سال ۵۵-۵۴، ۲ هزار و ۵۸ میلیمتر بارندگی و ۲ میلیارد و ۲۳۹ میلیون مترمکعب حجم آب سد اعلام شد اما این حالی است که سه سال قبل آن خشکسالی با مقادیر هزار و ۱۵۰ میلیمتر، هزار و ۲۰۲ میلیمتر و هزار ۳۰۲ میلیمتر بارندگی را داشتهایم. او با اشاره به میزان بارندگیهای ذکرشده و آب سالی بعد از آن، بیان کرد: ضریب جریان ۹۲ درصد است و یا قدر مطلق حجم ورودی به سد زایندهرود بیشتر از قدر مطلق بارش است که این موضوع در سال آبی ۵۹-۵۸ به دلیل خشکسالیهای پیش از آن تکرار شده است.