لوپوس چیست؟ + بررسی خطر ابتلا
رئیس هیات مدیره انجمن حمایت از بیماران لوپوس با بیان اینکه زنان تقریبا ۹ برابر مردان دچار بیماری لوپوس می‌شوند، گفت: درمان این بیماری باید به سرعت انجام شود تا سایر ارگان‌های بدن از جمله قلب، کلیه و ریه را درگیر نکند.
سیده طاهره فائزی، به مناسبت فرارسیدن دهم ماه می که به روز جهانی لوپوس نامگذاری شده، بیماری لوپوس را جز دسته بیماران خودایمن دسته بندی کرد و گفت: خودایمن یعنی سیستم ایمنی فرد به جای اینکه علیه عوامل بیرونی مانند میکروب‌ها و ویروس‌ها فعال شوند و آنها را از بین ببرند، علیه سلول‌های بدن فعال می‌شوند.
وی توضیح داد: علت این امر هنوز نامشخص است اما شواهدی مانند شرایط محیطی خاص مانند نور خورشید، عوامل عفونی، برخی ویروس‌ها، استرس و غیره عامل بروز خودایمنی می‌شود. همچنین وجود عوامل ناشناخته در فردی که هم از نظر ژنتیکی مستعد است و هم سیستم ایمنی ضعیفی دارد می‌تواند تغییراتی در ژن‌ها ایجاد کند یعنی ژن‌های خودایمنی که در بدن همه وجود دارد اما نباید فعال باشند را در شرایط محیطی خاصی فعال می‌کند و حالت اپیژنتیک یا ورای‌ژنتیک به وجود می‌آورد.
سن درگیری با لوپوس
فوق تخصص روماتولوژی در پاسخ به اینکه این بیماری در چه جنس و سنی بیشتر بروز می‌کند، تصریح کرد: زنان از سن ۱۵ تا ۴۵ سال بیشترین افراد درگیر این بیماری هستند زیرا که سن باروری است و نقش عوامل هورمونی که سیستم ایمنی را بیشتر تحریک می‌کند. در فردی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارد خودایمن ها سریع‌تر فعال می‌شوند و باعث بروز بیماری می‌شود.فائزی یادآور شد: زنان تقریباً ۹ برابر مردان دچار این بیماری می‌شوند . عوامل مختلفی باعث این امر شده که یکی از آنها ترشح هورمون استروژن و دیگری فعال بودن ژن‌هایی که در این بیماری نقش دارند در کروموزم‌های ایکس غیرفعال است.
علائم بیماری لوپوس
رئیس هیأت مدیره انجمن حمایت از بیماران لوپوس درباره علائم این بیماری با تاکید بر اینکه طیف وسیعی دارد، تصریح کرد: این علائم ممکن است به صورت خفیف و به تدریج بقیه ارگان‌ها را درگیر کند یا اینکه شدید و با درگیری چندین ارگان شروع شود. اما به طور کلی در زنان جوان با علائمی همچون دردهای مفصلی در صبح‌ها، احساس خشکی مفصلی، درد و تورم در مفاصل زانوها، حساس شدن نسبت به نور خورشید، التهاب و قرمزی پوست بروز می‌کند که نسبت به افراد عادی غیرعادی‌تر و ماندگارتر است.فائزی ادامه داد: التهاب و نقش پروانه‌ای شکل روی گونه‌ها و همه بینی از دیگر علائم این بیماری است که به همین دلیل نشانه و سمبل لوپوس پروانه است. ضمن اینکه زخم دهان، درگیر کردن پرده‌های اطراف قلب و ریه، احساس درد در قفسه سینه با نفس کشیدن و سرفه، افزایش فشار خون و درگیری کلیه و تشنج و نارسایی قلبی در موارد شدیدتر شدن این بیماری بروز می‌کند.
وی افزود: اگر خانم جوانی همزمان دچار ریزش مو، دردهای مفصلی، التهابات پوستی و زخم‌های دهانی شود باید هر چه سریع‌تر نسبت به درمان اقدام کند تا از درگیر شدن ارگان‌های مهم بدن مانند کلیه قلب و ریه پیشگیری شود اما متأسفانه یکی از مشکلات ما با این بیماران این است که وقتی در یک دوره درمان، پوست و دردهای مفصلی بهبود می‌یابد درمان را قطع می‌کنند در حالی که باید پیگیر درمان باشند.
استادیار مرکز تحقیقات روماتولوژی با تاکید بر اینکه درمان و کنترل قطعی برای این بیماری وجود ندارد، گفت: اما می‌توان این بیماری را بر اساس شدت و حدّت و اینکه کدام ارگان بدن را درگیر کرده، با دارو کنترل و مریض را بدون علامت کرد تا مانند افراد عادی زندگی کند.
لوپوس و بارداری
فائزی با یادآوری اینکه در دوران بارداری به دلیل افزایش تغییرات هورمونی، این بیماری اندکی فعال‌تر می‌شود، تاکید کرد: کسی اجازه بارداری دارد که حتماً ۶ ماه یا یکسال قبل بیماری او خاموش شده باشد و تحت درمان داروهایی باشد تا با مجوز پزشک بتواند باردار شود.او ادامه داد: این بیماری باعث ترشح یکسری آنتی بادی می‌شود که ممکن است باعث سقط جنین شود پس حتماً مادران پیش از بارداری، یکسری تست‌هایی انجام دهند. همچنین این مادران باید در دوران بارداری تحت کنترل یک روماتولوژیست و یک متخصص زنانی که فوق تخصص بارداری پرخطر دارد، باشند. هستند.
لوپوس در ایران
رئیس هیأت مدیره انجمن حمایت از بیماران لوپوس در پاسخ به این پرسش که چه تعداد افراد در کشور درگیر این بیماری هستند، خاطرنشان کرد: آمار کشوری که دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام داده، نشان می‌دهد از هر ۱۰۰ هزار نفر، ۶۰ نفر درگیر این بیماری هستند و در حال حاضر تعداد بیماران ثبت نام شده در انجمن ۱۳۰۰ نفر هستند.او افزود: نمی‌توان گفت در کدام منطقه ایران این بیماری شایع‌تر است اما با توجه به آمار دانشگاه علوم پزشکی که در شهرهای تهران، یزد، کردستان و زاهدان صورت گرفته، شیوع لوپوس در زاهدان بیشتر است.
فائزی به شهروندان توصیه کرد: از نور مستقیم آفتاب پرهیز کنید و مرتب ضدآفتاب بزنید. در ساعتی که آفتاب شدیدتر است کمتر تردد کنید. رعایت بهداشتی بخصوص در هنگام حضور در مناطق شلوغ به شدت توصیه می‌شود. از استرس و اضطراب جلوگیری کنید چرا که هم باعث شروع بیماری لوپوس و هم باعث شدت گرفتن آن می‌شود.
رئیس هیأت مدیره انجمن حمایت از بیماران لوپوس یادآور شد: سعی کنید زندگی سالم همراه با ورزش و تغذیه مناسب و رعایت نکات بهداشتی داشته باشید.
او به خانواده‌های بیماران لوپوسی هم توصیه کرد: به دلیل اینکه این افراد هم ممکن است مستعد این بیماری باشند باید فضای خانه را آرام کنند و ورزش و تغذیه مناسب را رعایت کنند تا از ابتلای بقیه افراد خانواده پیشگیری شود.
فائزی خاطرنشان کرد: پیش از این، عمر بیماران لوپوسی کوتاه بود اما در حال حاضر با کنترل کردن بیماری، آمار فوت در اثر این بیماری کاهش یافته است. در انجمن هم با آگاهی دادن به بیمار و خانواده او، تلاش شده علاوه بر کنترل بیماری، درمان به موقع انجام شود.