پشتوانه قوی، کارآمدی ضعیف
آنچه این روزها سخنگوی قوه قضائیه در نشست اطلاع‌رسانی خود پیرامون نقش رسانه‌ها اظهار داشته: «که خبرنگار می‌تواند ضابط دادگستری باشد اما تنها ازنظر افشاگری و شفافیت زیرا نقش اجرا به عهده مأموران مربوطه است»، باعث دلگرمی اصحاب رکن چهارم دموکراسی شد تا با انگیزه‌ای مضاعف به‌سوی سوژه‌هایی بروند که علی‌رغم همه توانایی‌ها و پشتوانه‌ای قوی اما همچنان درجا می‌زنند.
حسن روانشید| معاون بهره‌وری اقتصادی موقوفات و بقاع متبرکه سازمان اوقاف و امور خیریه کشور آبان ماه ۹۸ طی مصاحبه‌ای با خبرنگار گروه جامعه میزان در پاسخ به این سوأل که صحت دارد سازمان اوقاف ثروتمندترین و پردرآمدترین نهاد دولتی کشور است؟ جواب می‌دهد: «اینکه برخی اظهار می‌دارند سازمان اوقاف بیشترین درآمد را دارد نمی‌دانیم چطور حساب کرده‌اند، اینکه سازمان اوقاف دارایی فیزیکی زیادی دارد صحت دارد، ولی باید ثروت را تعریف کرد چرا که وجود نقد و املاک را شامل می‌شوند. موقوفات بر اساس خیراندیشی واقفان در کشور ما وجود داشته و موقوفات در دوره قاجاریه و سلسله‌های بعدی و هم‌اکنون نیز در کشور رایج بوده است و عموماً دارایی‌های قابل‌توجهی هستند که ارزش‌گذاری بالایی می‌توان درباره آن‌ها صورت داد ولی ارزش‌گذاری وابسته به زمان است و نمی‌توان ارزش را در لحظه تعیین کرد. اصولاً موقوفات به دودسته متصرفی و غیر متصرفی تقسیم می‌شوند. غیر متصرفی‌ها موقوفاتی هستند که
دارای متولی هستند و فرد وقف کرده و متولی را هم تعیین کرده است که این دسته تولیت آن با سازمان اوقاف نیست، ولی اجرای قانون و نظارت بر آن‌ها بر عهده سازمان اوقاف است. درعین‌حال موارد متصرفی نیز که تولید آن‌ها بر عهده اوقاف است کم نیست و قابل‌توجه هستند و باید سعی کنیم بیشترین بهره‌وری را در آن‌ها ایجاد کنیم، البته با این رویکرد هم که عین موقوفه را حفظ کنیم که اصل بر آن است و از درآمدی که ایجاد می‌کند صرف حفظ عین بشود ولی مابقی باید صرف اجرای نیت بشود. معاون بهره‌وری اقتصادی موقوفات و بقاع متبرکه در پاسخ به این سوأل که نیت واقفین در هر عرصه و دوره به‌خوبی تشخیص داده شده و درواقع می‌توان گفت واقفین جامعه شناسان دقیقی بوده‌اند و وقت را به بهترین نحو و بهترین نیت وقف کرده‌اند، ولی امروز نیازهای جدیدی ایجاد شده و باید فرهنگ‌سازی شود که واقفینی در جهت آن نیازها هم وقف کنند. امروز درآمد اوقاف در آنچه که متصرفی است و یا غیر متصرفی متفاوت است. آمار متصرفی‌ها هم به دودسته درآمد بقاع متبرکه و درآمد موقوفات تقسیم می‌شود که تنها از محل موقوفات چیزی قریب به هزار میلیارد تومان در سال است که امیدواریم بر این اساس در چند سال
آینده افزایش یابد. در مورد بقاع متبرکه هم عددی کمتر از موقوفات می‌باشد که جای افزایش این درآمد هم وجود دارد. از این گذشته موقوفاتی وجود دارند که با گذشت زمان ایجاد حق شده یعنی متصرف‌هایی داشتند که در این زمینه آماری نداریم و درآمد آن‌ها چند برابر است که سهم ما از اقتصاد کشور بیشتر در این موارد است». آنچه از محتوای کلام و ظواهر امر پیداست سازمان اوقاف و امور خیریه در قالب یک نهاد دولتی و زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بالطبع علاوه بر ثروت بیکران و حساسی که دارد و هرروز بر اساس وصایایی متفاوت بر آن افزوده می‌شود و همچنین از بودجه دولت هم به‌منظور هزینه‌های جاری خود بهره‌مند می‌گردد اما نبودن مدیریت مقتدر در بخش اقتصادی آن باعث می‌شود تا روزبه‌روز و به دلایل متعدد عرصه و اعیان‌ها را از دست بدهند و همچنین در این میان پیرامون وقف‌های بی‌بدیلی که جنبه میراث‌های ملموس را دارند بی‌تفاوت باشند تا به‌مرورزمان منحط و به ویرانه تبدیل گردند! اگر بخواهیم دلایل بعضی از سهل‌انگاری‌ها را در سازمان میراث فرهنگی و یا شهرداری‌ها کمبود درآمد و اعتبار فرض کنیم اما این برهان برای اوقاف صادق نیست زیرا علی‌رغم ثروت کلان و
درآمدهای پایداری که از محل اجاره‌بها به دست می‌آید ولی در نگهداری برخی آثار سهل‌انگاری شده و یا ناتوان هستند که برای نمونه مشتی از خروار می‌توان به حمام تاریخی شیخ بهایی اشاره کرد زیرا بیش از دو سال است نم و رطوبت تمام وجودش را گرفته و همین روزها به سرنوشت دیگر بناهای وقفی و تاریخی دچار خواهد شد. از سویی تکیه و حسینیه گرک یراق نزدیک پانزده سال است به ویرانه‌ای تبدیل شده تا ابهامی باشد برای کارایی کم یک نهاد با پشتوانه‌ای قوی و کارآمدی نه چندان قوی!ادامه دارد