پیامدهای بهره برداری از ذخایر آبی زیان‌بار است
استفاده بهینه از منابع آب مستلزم بهره‌برداری اصولی و هوشمندانه
استاد گروه مهندسی آب دانشگاه صنعتی اصفهان اعتقاد دارد استفاده بهینه از منابع آب به عنوان یک سرمایه راهبردی ملی و ودیعه‌ای برای نسل‌های آینده، مستلزم بهره‌برداری اصولی و هوشمندانه است تا بتوان بر چالشهای مربوط غلبه کرد.
جهانگیر عابدی کوپایی در این باره به ایرنا گفت: قرارگیری قسمت اعظم کشور ایران در منطقه خشک و نیمه خشک جهان، رشد جمعیت و نیاز به تامین امنیت غذایی، استقرار صنایع آب‌بر در مناطق کم آب، خشکسالی‌های مکرر، کاهش ذخایر برف مناطق، بهره‌برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی و مدیریت غیر سیستمی منابع آب کشور باعث بروز منازعات اجتماعی، تخلیه روستاها و افزایش حاشیه‌نشینی شهرهای بزرگ شده است. او اظهارداشت: عمده شهرهای بزرگ ایران در مناطقی واقع شدند که دسترسی آنها به منابع آب‌های سطحی کم بوده بنابراین بیشتر آنها از آب‌های زیرزمینی استفاده می‌کنند.استاد تمام گروه مهندسی آب دانشگاه صنعتی اصفهان ادامه داد: با توجه به این مسائل و همگام با پیشرفت فن‌آوری، بهره برداری از این ذخایر در چند دهه اخیر به شدت رو به فزونی گذاشته که موجب عدم تعادل بین تغذیه و برداشت از این ذخایر و منفی شدن بیلان آب زیرزمینی شده است. او با بیان اینکه بهره برداری از ذخایر آبی پیامدهای زیانباری را به وجود آورده است، تصریح کرد: این پیامدها شامل افت سطح سفره آب، کاهش آبدهی چاه‌ها، شور شدن چاه‌ها، کف شکنی چاه‌ها و افزایش هزینه پمپاژ از عمق و کاهش غیر قابل برگشت حجم آبخوان و متراکم شدن پیکره آبخوان شد که این خود سبب کاهش ضریب قابلیت انتقال و ذخیره و فرونشست را به دنبال دارد.
به گفته عابدی، ایران در رتبه سوم برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی در دنیا قرار دارد. او بیان کرد: چالش دیگری که در بسیاری ار کشورهای جهان و از جمله در کشور ما بروز یافته است، برداشت‌های بی رویه آب در بالادست حوضه های آبریز است که موجب به وجود آمدن مهاجران زیست محیطی و به عبارت دیگر بیکاری و مهاجرت خیل عظیمی از جمعیت پایین دست شده است. استاد تمام گروه مهندسی آب دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: بررسی تحولات و توجه به مسائل آب نشان می‌دهد که هرچند نخستین جرقه‌ها و هشدارها از مراکز و کانون‌های علمی برخاسته ولی به تدریج با مشاهده عینی پدیده‌های ناشی از تحول بهره برداری و مدیریت منابع آب به بالاترین رده‌های تصمیم‌گیری در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی رسیده است. او اظهارداشت: کشور ما به علت قرارگیری در یک موقعیت جغرافیایی خاص، همواره با پدیده‌های سیل، کم آبی و خشکسالی روبروست و موضوع سیل و خشکسالی یکی از مسائل کلانی است که مسئولان را بر آن داشته تا تدابیر لازم برای مقابله و کاهش اثرات آن اتخاذ کنند.عابدی با اشاره به برخی از راهکارهای کاهش اثرات کم آبی بیان کرد: افزایش بهره وری آب، افزایش راندمان آبیاری، توجه به تاثیر رژیم غذایی در مصرف آب از دیدگاه آب مجازی، توجه به اصول بهینه سازی مصرف آب در فضای سبز شهرها(منظر سازی خشک)، محافظت از منابع آب در مقابل آلاینده‌ها، استفاده از پساب‌های تصفیه شده، بهینه سازی آب مصرفی در صنایع از طریق گردش مجدد آب و بهینه سازی مصارف خانگی از طریق اصلاحات ابزاری، رفتاری و کنترلی (نصب برچسب بر روی تجهیزات آبی و نظارت بر نصب تجهیزات کم مصرف از طریق سازمان نظام مهندسی ساختمان) از جمله این راهکارهاست.
کارشناسان بر این باورند که از ۴۰ بلای موجود در جهان ۳۱ نوع آن در کشور ما و ۲۶ مورد آن در استان اصفهان روی می‌دهد که خشکسالی به واسطه شدت، فراوانی و گستره تحت پوشش، مهم‌ترین آن‌هاست.آب مایه حیات است و آفرینش جهان زنده با آن معنا پیدا می‌کند. بی‌شک یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه پایدار دسترسی به منابع سرشار آب است که بودنش موجب حیات و گردش چرخ‌های زندگی است و نبودش فقر و نیستی، مهاجرت و تنگدستی را دربردارد.استادان دانشگاه عنوان می‌کنند، افزایش جمعیت باعث کاهش منابع آب در دسترس شده است و دو سوم جمعیت جهان از سال ۲۰۲۵ با مشکل کم‌آبی مواجه خواهند بود. زاینده رود به طول بیش از ۳۸۰ کیلومتر به عنوان بزرگترین رودخانه منطقه مرکزی ایران از کوه های زاگرس مرکزی سرچشمه می‌گیرد و در نهایت به تالاب بین المللی گاوخونی در شرق اصفهان می‌ریزد.این رودخانه در دهه‌های اخیر بدلیل خشکسالی، تراکم جمعیت و افزایش برداشت به یک رودخانه فصلی تبدیل شده و در پایین دست در بیشتر ایام سال بویژه فصول گرم با خشکی مواجه می‌شود که این موضوع مشکلات بسیاری را برای بخش‌های آشامیدنی، صنعت، کشاورزی، گردشگری و محیط زیست استان اصفهان بوجود آورده است. هر یک از شهروندان استان افزون بر پنج میلیون نفری اصفهان بطور متوسط در هر شبانه روز 154 لیتر آب مصرف می کنند که این رقم 44 لیتر بیش از استاندارد جهانی است.