واکنش طراح «لباس جنجالی» بانوان المپیکی به انتقادات

برای نخستین بار در طول تاریخ ورزش ایران طراحی پوشش اعضای کاروان اعزامی به بازی های المپیک توکیو به تیم حرفه ای و متخصص این کار سپرده شد تا بر خلاف همیشه لباس های مورد استفاده ورزشکاران با اقبال و سلیقه عموم همراه شود و کمتر واکنش تندی نسبت به آن ایجاد شود.
با این حال لباس مصوب و نهایی شده برای بانوان اعزامی به توکیو ساعاتی پس از رونمایی با هجمه همیشگی از سوی عموم و به ویژه کاربران فضای مجازی مواجه شد به گونه ای که انجام کار حرفه ای و طراحی برای آن را غیرقابل باور عنوان کردند.
مراسم رونمایی از لباس های طراحی شده برای اعضای کاروان ورزش ایران همزمان با اعزام اولین گروه ورزشکاران در محل فرودگاه امام خمینی (ره) انجام شد. قطعا اینکه مراسم رونمایی از پوشش مصوب معتبرترین کاروان ورزش ایران که قرار است بیانگر هویت و فرهنگی ملی ایران باشد در مراسمی به این شکل و به نوعی پای پلکان هواپیما انجام شد، نقد بزرگی به عملکرد دست اندرکاران مربوطه وارد می کند که جای هیچ توجیهی ندارد؛ موضوعی که طراح لباس بانوان هم بابت آن گلایه مند است.
مهرنوش تیمورزاده در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن ارائه گزارشی کامل از پروسه حضورش در طراحی لباس اعضای کاروان اعزامی به المپیک توکیو و تاکید بر اینکه از طرح مصوبش جزو طرح های ابتدایی ارائه شده بود، گفت که بابت این موضوع هیچ گونه مبادله مالی با کمیته ملی المپیک نداشته و رقمی را دریافت نکرده است.

یکی از طرح های ارائه شده برای پوشش بانوان ایران در المپیک
* خبرگزاری مهر - گروه ورزش: اگر اجازه دهید مرور فعالیت شما برای طراحی لباس اعضای کاروان اعزامی به المپیک آغاز این گفتگو باشد. از چه زمان همکاری و فعالیت در این زمینه را آغاز کردید؟
- تیمورزاده: سال ۹۸ طی فراخوانی از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کارگروه مد و لباس این وزارتخانه از همه طراحان و هنرمندان برای طراحی و معرفی ایده های خود جهت لباس ورزشکاران المپیکی دعوت شد. این فراخوان در واقع جنبه رقابتی داشت و باعث شد تعداد زیادی از متخصصان این حوزه وارد عرصه شوند.
* شما هم از همان ابتدای کار طرح پیشنهادی خود را ارائه دادید یا احیانا از اواسط کار به جمع دیگر شرکت کنندگان در این رقابت اضافه شدید؟
- تعداد افرادی که برای پوشش اعضای کاروان ایران طرح پیشنهادی داشتند، زیاد بودند. یکی از آنها من و برندی که در اختیار دارم بودیم که به محض اطلاع از فراخوان آغاز به کار کردم و طراحی های پیشنهادی را برای ارائه را آماده کردم.
* پوششی که در مراسم بدرقه اولین گروه ورزشکاران ایران از آن رونمایی شد را چه زمان به عنوان طرح پیشنهادی ارائه کردید؟ از اولین مرحله یا در مراحل تکمیلی؟
- من در مجموع ۱۵ طرح ارائه کردم که البته در هر دو بخش رسمی و ورزشی بود. حتی برای پوشش ورزشکاران مرد هم طرح پیشنهادی داشتم که خب در مراحل مختلف کنار رفت اما طرح پیشنهادی برای بانوان تا مراحل آخر پیش رفت و در نهایت هم به عنوان پوشش مصوب انتخاب شد.
* انتخاب و نهایی شدن طرح شما به عنوان پوشش بانوان ایران در المپیک نتیجه تصمیم گیری و اعمال نظر چه کسانی بود؟
- طرح هایی که من به عنوان پوشش اعضای کاروان ورزش ایران پیشنهاد داده بودم طی دو سال گذشته در مراحل مختلف داوری و ارزیابی شدند. بعضا جلسات داوری و بررسی طرح ها با حضور متخصصان و کارشناسان حوزه مد و لباس و مدیران ورزش برگزار می شد. حتی در یکی از نشست های اولیه تعدادی از ورزشکاران هم حضور داشتند و در مورد طرح های ارائه شده توسط من و دیگر همکاران نظر می دادند.
* لباس مصوب و نهایی امروز از ابتدا به همین شکل بود یا تغییراتی در طرح اولیه شده ایجاد شد؟
- کلیات طرح به همین شکل بود اما در جلسات داوری برگزار شده با توجه به استانداردهای بین المللی مورد نظر و معیارهای داخلی تغییرات اصلاحی در آن ایجاد شد. البته در مورد دیگر طرح های پیشنهادی هم تغییرات مورد نظر مطرح می شد اما در نهایت نمونه ارائه شده از طرف برند من با اعمال تغییرات جزئی به عنوان پوشش مصوب انتخاب شد.

یکی از طرح های ارائه شده برای پوشش بانوان ایران در المپیک
* در مورد تغییرات اعمال شده در طرح ابتدایی که اعمال آنها منجر به ارائه پوشش امروز شد، بیشتر توضیح دهید. این تغییرات بیشتر شامل چه مواردی بود؟
- تغییر عمده که نسب به طرح اولیه ایجاد شد در رابطه با رنگ آن بود. طرح اولیه با همین سبک و مدل اما به رنگ مشکی بود. اما در جلسات داوری و کارشناسی با توجه به موقعیت زمانی و مکانی و اینکه بازی ها در روزهای تابستان برگزار می شود و مشکی رنگ مناسبی برای این فصل به حساب نمی آید، خواستار تغییر در رنگ آن شدند.
* یعنی در طرح کلی تغییری ایجاد نشده است؟
- تغییراتی داشتیم اما نه به آن حد که طرح من از حالت اولیه خود خارج شود و شکل جدیدی بگیرد. تغییراتی که اعمال شد خیلی جزئی و با در نظر گرفتن مواردی بود که من به عنوان طراح از آن بی اطلاع بودم.
* لباس مصوب به رنگ فیروزه ای است که با انتقاداتی مواجه شده است. انتخاب این رنگ طبق نظر و سلیقه خود شما انجام شد یا مدیران ورزش و تیم داوری؟
- رنگ منتخب برای کاروان ایران فیروزه ای است و به همین دلیل تاکید روی این بود که از این رنگ برای لباس مصوب استفاده شود. با این حال من این طرح لباس را در سه رنگ سفید که نماد صلح و آرامش است، فیروزه ای که رنگ اصیل ایرانی و به معنای جریان و زندگی است و همچنین ترکیبی از سفید و فیروزه ای ارائه دادم که از میان آنها رنگ فیروزه ای انتخاب شد.
* قاعدتا از عناصر مورد تاکید در رابطه با کاروان ایران مطلع بودید. چرا از همان ابتدا طراحی مورد نظر با این شاخصه ها و ویژگی ها مانند رنگ انجام نشد؟
- همانطور که گفتم ۱۵ طرح ارائه دادم که در هر یک از آنها به نوعی از هویت ایرانی و اسلامی و در راس آنها طرح پرچم کشورمان استفاده کردم. برخی نمونه طرح ها به رنگ فیروزه ای بود. حتی در برخی نمونه های پیشنهادی از طرح جام ارجان استفاده کردم. این طرح را به صورت چاپ روی قسمت برش کمر و مچ دست کار کردیم.
* اتفاقا این جام به خاطر قدمت سه هزارساله خیلی مورد تاکید مدیران ورزش است. چرا طرح های پیشنهادی با این نماد مصوب نشدند؟
- من فقط مامور به ارائه طرح بودم، ارزیابی انتخاب آنها با نظر تیم داوری انجام می شد. طرح ارائه شده با این ویژگی در همان مراحل اول رد شد اما طرح مصوب مرحله به مرحله پیش رفت.
* پس شما تاکید می کنید که به جز رنگ، تغییر کلی دیگری در طرح اولیه که خروجی آن لباس مصوب امروز شده، ایجاد نشد؟
- اصلا؛ تغییرات خیلی جزئی بود. شخصا از همان ابتدا شاخصه هایی مانند هویت های ایرانی و اسلامی و مسائل مربوط در رابطه با قد لباس، مدل آن و حتی جنس پارچه را به خوبی و کامل در طراحی ها اعمال کرده بودم به همین دلیل نیاز به تغییر کلی نبود. تغییرات بر اساس سلیقه و بعضا استانداردهای ورزشی و بین المللی که شاید من کمتر از آن مطلع بودم، اعمال شد اما در کل تغییری در طرح اولیه صورت نگرفت.

طرح اولیه و مصوب پوشش بانوان المپیک که به رنگ مشکی بود
* در مورد شال و حجاب طراحی شده هم توضیح دهید. این بخش از کار هم تغییر داشت؟
- از همان آغاز به کار برای طراحی، تمرکز من در مورد شال و حجاب به گونه ای بود که در عین رعایت اصول اسلامی، برای ورزشکار قابل استفاده راحت باشد. کار به گونه ای طراحی شده که با یک گره از پشت سر، در عین زیبایی حجاب هم به طور کامل رعایت می شود. در این بخش هیچ تغییری نسبت به طرح اولیه نداشتیم.
* نظرات مورد نظر برای اعمال تغییراتی که به آن اشاره می کنید بیشتر توسط چه کسانی مطرح می شد؟ متخصصان حوزه مد و لباس یا مدیران ورزش؟
- هیات داوری لباس ها متشکل از نمایندگان دو حوزه بود که هر یک نظرهای مختلفی را ارائه می دادند. بعضا مدیران ورزش نظر می دادند و گاهی هم کارشناسان حوزه مد و لباس صحبت هایی را مطرح می کردند.
* اینگونه عنوان شده که حتی یکی از نمایندگان مجلس هم به موضوع لباس بانوان ورود داشت و نظراتی را برای اعمال مطرح کرده بود؟
- واقعا هیچ اطلاعی از این موضوع ندارم. الان از شما این موضوع را می شنوم.
* لباس مصوب برای بانوان المپیکی نتیجه طراحی صورت گرفته و گذر از مراحل مختلف داوری و کارشناسی توسط متخصصان حوزه مد و لباس است. با این حال چرا بازهم با هجمه ای از انتقادها مواجه شده است؟
- هنر و طراحی کاملا بر مبنای سلیقه است، ما ۸۵ میلیون جمعیت در کشور داریم با سلایق و علایق متفاوت، قاعدتا با یک طرح نمی توان نظر مثبت همه را جلب کرد، کما اینکه قطعا اگر طرح دیگری هم مصوب می شد عده ای منتقد آن می شدند. اینکه طرح من از میان تمام طرح های پیشنهادی که تعدادشان کم هم نبود، انتخاب شده باعث افتخار است. ضمن اینکه فکر می کنم بخشی از این انتقادها به خاطر چگونگی نمایش و رونمایی از لباس هاست.
* فکر نمی کنید اگر طرح های دیگر شما که ظاهرا زیبایی خاص خود را داشتند، نهایی می شدند انتقاد کمتری به همراه داشت؟
- به هر حال کارشناسان تصمیم گیرنده بودند. من بر اساس المان ها مورد نظر طرح های متفاوتی را معرفی کردم و برای هر یک از آنها به یک اندازه توضیخ تخصصی داشتم.
* به موضوع چگونگی رونمایی از پوشش مصوب اعضای کاروان ایران اشاره کردید که اتفاقا موضوع مورد نقد خبرگزاری مهر در گزارش « زیبایی که زشت رونمایی شد » هم بود.
- واقعا انتظار چنین مراسمی را برای رونمایی از لباسی که دو سال در عرصه رقابت با دیگر طراحی ها بوده، نداشتم. یک رقابت ملی برگزار شد تا پوشش ورزشکاران نهایی شود. انتظار این بود مراسمی در خورشان و حرفه ای تر برگزار شود. حتی عکاسی از لباس ها هم مورد نقد است. باید از لباس مصوب عکاسی حرفه ای می شد نه اینکه یک عکس بی کیفیت که احتمالا با موبایل گرفته شده، مورد قضاوت قرار بگیرد. علاوه بر این موارد دیگری هم بود که در دامن زدن به انتقادها بی تاثیر نبودند.
* در این زمینه بیشتر توضیح دهید؟
- شخصا در مراسم بدرقه و رونمایی حضور داشتم اگرچه خیلی دیر متوجه شدم. ظهر روز برگزاری مراسم بود که موضوع را به من اطلاع رسانی کردند در صورتی که اگر فرصت بود حداقل عکس های حرفه ای تهیه می کردم. ضمن اینکه چگونگی استفاده از لباس ها توسط برخی ورزشکاران هم جای نقد داشت، من خودم یکی از ورزشکاران را دیدم که دکمه های لباس را بالا و پایین بسته بود. اینها مسائلی است که در بد یا خوب جلوه دادن لباس کاملا تاثیرگذار است اما اصلا توجهی به آنها نشد. شخصا از طرح هایم در تمام مراحل عکاسی حرفه ای انجام دادم، نمی دانم چرا در مورد کاروانی که قرار است به المپیک اعزام شود چنین اقداماتی نادیده گرفته شد؟!

یکی از طرح های ارائه شده برای پوشش بانوان ایران در المپیک
* ظاهرا تصمیم گیری نهایی در مورد لباس کاروان و نمونه مصوب توسط ستاد عالی که متشکل از مدیران وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک است، انجام شده است. فکر نمی کنید اگر کاری که توسط کارگروه مد و لباس آغاز شد با تصمیم گیری اعضای همین کارگروه هم به پایان می رسید، نتیجه بهتری داشت و با انتقادات کمتری مواجه می شد؟ حتی اگر منجر به انتخاب طرح شما نمی شد.
- در رابطه با طرح های پیشنهادی من و دیگر همکاران جلسات داوری زیادی برگزار شد که در همه آنها مدیران ورزش حضور داشتند. از اینکه تصمیم گیری نهایی در ستاد عالی انجام شد یا کلا توسط چه کسانی صورت گرفت اطلاع زیادی ندارم. موضوع مهم برای من این است که لباس مصوب بارها داوری شد و از فیلترهای مختلفی عبور کرد تا مصوب شد.
* در هر صورت طرح پیشنهادی شما طی دو سال از مراحل داوری مختلفی عبور تا تایید شد اما در نهایت انتقاداتی را متوجه خود کرد. فکر نمی کنید می توانستید طرح بهتر و به قول کاربران زیباتری ارائه می کردید؟
- اولین بار بود که وارد عرصه ملی و بین المللی در مورد لباس ورزشکاران شدم با این حال به این موضوع اشراف داشتم که باید در طراحی خیلی از ویژگی های ایرانی و اسلامی در نظر گرفته شود. تلاش هم این بود با لحاظ کردن این موارد و همچنین در نظر داشتن نظرات افراد حاضر در هیات داوری، بهترین، مناسب ترین، زیباترین و راحت ترین لباس عرضه شود.
* از لباس مصوب و نهایی چه تعداد در اختیار کاروان ورزش ایران قرار دادید؟
- به جز تمام طرح هایی که برای مراحل مختلف داوری نمونه دوزی شدند و تعدادشان حدود 3۰ طرح شد، ۱۶ لباس هم بر اساس طرح نهایی در اختیار کاروان ایران قرار داده شد. هر یک از این لباس ها شخصی سازی شد یعنی بر اساس اندازه گیری انجام شده از ورزشکاران و الگو کشی، آماده شدند.
* قرارداد شما با کمیته ملی المپیک به چه صورت است. چه زمانی منعقد شد و با چه رقمی؟
- این قرارداد تقریبا اواخر سال گذشته نهایی شد. در مورد رقم قرارداد هم باید بگویم برند من با هدف حمایت معنوی و مادی از کاروان ایران در المپیک کار طراحی را آغاز کرد و در یک مسیر و مجموعه منصفانه مورد قضاوت کرد تا اینکه به عنوان برنده انتخاب شد. ضمن اینکه طراحی لباس برای المپیک کاملا «تعریفی»است، این پروسه برای ما دو سال زمان برد. از طرفی قیمت برای فرآیند هنری اساسا معنا ندارد. بر همین اساس با قاطعیت هر گونه مبادله مالی و مادی با کمیته ملی المپیک را تکذیب می کنم. برند ایران زمین حامی مادی و معنوی کاروان ورزش ایران است.

مهنوش تیمورزاده
* یعنی بابت کار طراحی انجام شده برای لباس بانوان المپیک و نمونه های ارائه شده، هیچ رقمی را دریافت نکردید؟
- هیچ رقمی دریافت نکردم. حتی سال گذشته عنوان شد که هزینه های حضور در فراخوان و طراحی های که در مراحل مختلف داوری ارائه کردم را به صورت مکتوب اعلام کنم تا آن هزینه ها در اختیارم قرار بگیرد اما این کار را انجام ندادم.
* ممنون از وقتی که در اختیار گروه ورزش خبرگزاری قرار دادید.
- من هم از شما بابت پیگیری که در این زمینه داشتید، تشکر می کنم.