دیابت بارداری؛ عوارض، پیشگیری و درمان

اگر در دوران بارداری به دیابت بارداری مبتلا شوید، به این معنی نیست که شما قبل از بارداری دیابت داشته‌اید یا پس از بارداری به آن مبتلا خواهید شد. اما، دیابت بارداری خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را در آینده افزایش می‌دهد.
اگر کنترل ضعیفی روی دیابت بارداری داشته باشید، این امر می‌تواند ریسک ابتلا به دیابت را در کودک افزایش داده و ریسک عوارض آن را نیز برای شما و کودک در دوران بارداری و زایمان افزایش دهد.
علائم دیابت بارداری
به ندرت پیش می‌آید که دیابت حاملگی علائم ایجاد کند. اگر علائمی را تجربه کنید، احتمالاً خفیف خواهند بود. آن‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خستگی
• تاری دید
• تشنگی بیش از حد
• نیاز بیش از حد به ادرار کردن
• خرناس

علت بروز دیابت بارداری
دیابت بارداری تغییرات هورمونی و افزایش وزن مسئله‌ای است که در حاملگی‌های سالم رخ می‌دهد، ولی همین تغییرات، ساخت هورمون انسولین را، که وظیفه آن انتقال قند موجود در خون به درون سلول است، در بدن مختل می‌کند. وقتی این اتفاق روی می‌دهد، بدن شما انرژی لازم را از غذایی که مصرف می‌کنید، بدست نمی‌آورد.

برای اینکه از احتمال ابتلای خود آگاه شوید، هر کدام یک از موارد زیر را که در مورد شما صدق می‌کند، یادداشت کرده و در ملاقات بعدی با پزشکتان در مورد آن‌ها مشورت کنید:

• پدر، مادر، خواهر و یا برادر من مبتلا به دیابت است.
• ۲۵ سال یا بیشتر، سن دارم.
• اضافه وزن دارم.
• قبلاً دچار دیابت حاملگی شده ام و یا نوزادی با وزن بیشتر از ۴ کیلو به دنیا آورده ام.
• به من گفته شده که دیابت پنهان دارم (وضعیتی که در آن قند خون فرد بالا است، ولی نه به حدی که به عنوان دیابت تشخیص داده شود.)

اگر یکی از موارد بالا در مورد شما صادق است، حتما از پزشک خود بخواهید که آزمایش دیابت حاملگی را برایتان انجام دهد.
اگر اضافه وزن، سابقه دیابت حاملگی قبلی، سابقه دیابت فامیلی دارید و یا در ادرار خود گلوکز دفع می‌کنید، احتمال ابتلا به دیابت در شما زیاد خواهد بود.
اگر یک یا چند مورد از موارد بالا را داشته باشید، احتمال ابتلا به دیابت در شما در حد متوسط است.
اگر هیچ کدام از موارد بالا را نداشته باشید، احتمال ابتلا به دیابت در شما پایین است.
افراد در معرض ابتلا
خطرناک‌ترین عامل ابتلا به بیماری دیابت، اضافه وزن است؛ اما همه چربی‌های بدن به طور یکسانی توزیع نشده‌اند. ریسک ابتلا به دیابت هنگامی که چربی بدن در اطراف شکم ذخیره شده باشد، بالا است. افرادی که دور شکم‌شان بیشتر از ۸۸ یا ۹۰ سانتی متر است مادران بالای ۳۵ سال، خانم‌هایی که نوزاد قبلی آن‌ها بیش از ۴ کیلوگرم وزن داشته‌اند، خانواده‌هایی که سابقه معلولیت در وابستگان درجه یک دارند و افرادی که سابقه ابتلا به دیابت بارداری در تجربیات قبلی‌شان داشته‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند. افراد با نشانه‌های زیر بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند:
بالای ۲۵ سال هستند.
سابقه دیابت خانوادگی دارند.
قبل از بارداری اضافه وزن داشتند.
در دوره بارداری بیشتر از حالت عادی اضافه وزن پیدا کرده‌اند.
چند قلو باردار هستید.
قبلا بچه‌ای با وزن بالای ۴ کیلوگرم به دنیا آورده‌اند.
سابقه ابتلا به قند بارداری.
سابقه سقط جنین یا زایمان کودک نابالغ.
دچار سندروم تخمدان پلی کیستیک و اختلال اکانتوسیس نیگریکانس یا بیماری‌های دیگری هستند که با مقاومت انسولین در ارتباط است.

عوارض دیابت بارداری
افزایش وزن نوزاد هنگام تولد، زایمان زودرس و سندرم زجر تنفس نوزاد، پایین بودن قند نوزاد هنگام تولد و احتمال تشنج از عوارض جانبی دیابت بارداری است که بر جنین تاثیر می‌گذارد. فرزندان این مادران بیش از نوزادان دیگر در معرض ابتلا به چاقی و دیابت نوع ۲ در آینده هستند. بالا بودن قند خون در مادران باردار غیردیابتی احتمال بروز نارسایی قلبی را در نوزادان آن‌ها افزایش می‌دهد.
متخصصان دریافته‌اند در زنانی که قبل یا در دوران بارداری دیابت ندارند، با افزایش قند خون در مراحل اولیه بارداری خطر به دنیا آوردن نوزاد مبتلا به نارسایی قلبی هشت درصد بیشتر می‌شود. هم چنین در صورتی که دیابت در مرحله قبل از حاملگی درمان نشود، خطر سقط، ناهنجاری‌ها و معلولیت‌های جنین، مرده زایی و احتمال ابتلای کودک به دیابت و چاقی در کودکی و بزرگسالی تقویت می‌شود. دیابت بارداری خطر عفونت ادراری، زایمان زودرس، ابتلا به فشارخون، زایمان سخت و عفونت‌های رحمی را افزایش می‌دهد.

تشخیص دیابت بارداری
تشخیص اینکه شما چه موقع احتیاج به انجام آزمایش دارید، بر پزشکتان عهده است که البته بستگی به میزان احتمال ابتلای شما دارد.
اگر احتمال ابتلا به دیابت در شما زیاد باشد، پزشکتان با اولین ویزیت، شما را برای انجام آزمایش خون می‌فرستد و اگر جواب طبیعی باشد مجدداً شما را، در هفته ۲۴ تا ۲۸، برای آزمایش بعدی خواهد فرستاد.
اگر احتمال ابتلا به دیابت در شما در حد متوسط باشد، پزشکتان شما را درهفته ۲۴ تا ۲۸ برای آزمایش خواهد فرستاد.
اگر احتمال ابتلا به دیابت در شما پایین باشد، شاید پزشکتان اصلا" شمارا برای آزمایش نفرستد.
دکتر نتیجه آزمایش قند خون شمارا بررسی کرده و بنا به میزان خطر ابتلای شما، انجام یک یا چند آزمایش دیگر را برایتان تعیین می‌کند. اندازه گیری قند خون ناشتا و یا به صورت تصادفی در ساعات نامشخصی از روز:
پزشکتان از شما می‌خواهد که به مدت ۸ ساعت هیچ چیز به جز آب نخورید و قند خون ناشتای شما را آزمایش می‌کند و یا در طول روز، یک یا چند بار قند خون شما را اندازه گیری می‌کند. این نوع آزمایش خون می‌تواند دیابت حاملگی را در بعضی از خانم‌ها نشان دهد. ولی آزمایش‌های دیگری هم احتیاج است که دیابت بارداری را تائید نماید.
پیشگیری از دیابت بارداری
با تغییر سبک زندگی، انجام فعالیت فیزیکی و رژیم غذایی صحیح می‌توانیم از بروز بیماری دیابت پیشگیری کنیم یا آن را به تعویق بیندازیم.
سبک زندگی تان را تغییر دهید.
وعده‌های غذایی را در ساعات مقرر مصرف کنید.
تحرک روزانه داشته باشید و از بی‌تحرکی خود داری کنید.
استرس و اضطراب خودرا کاهش دهید و روحیه‌ای شاد داشته باشید.
از یک رژیم غذایی درست پیروی کنید.
پیاده روی تند روزانه به مدت ۳۰ دقیقه
درمان دیابت بارداری
درمان دیابت حاملگی یعنی گام برداشتن در مسیر حفظ قند خون در حد نرمال و به کمک برنامه غذایی، با متخصص تغذیه و یا پزشکِ دیابت خود مشورت کنید تا برنامه غذایی درست و سالمی را برای شما و جنین تان پیشنهاد کند. داشتن یک برنامه غذایی صحیح می‌تواند قند خون شما را در حد نرمال کنترل کند. این برنامه غذایی به شما کمک می‌کند که چه موقع و به چه میزان مواد غذایی را در هر وعده مصرف کنید.

در میان ورزش ها، شنا وپیاده روی به کنترل قند خون شما کمک شایانی می‌نماید. با پزشک خود تماس بگیرید و از او بخواهید که بهترین نوع ورزشی را که برایتان مناسب است به شما معرفی کند. چنانچه در حال حاضر ورزش می‌کنید، بپرسید چه ورزش‌های دیگری را نیز می‌توانید انجام دهید.
بعضی از خانم‌هایی که مبتلا به دیابت حاملگی هستند، احتیاج به تزریق انسولین پیدا می‌کنند؛ بنابراین با داشتن یک برنامه غذایی درست و سالم و انجام تمرینات ورزشی در کنار آن، می‌توانید به نگهداری قند خود در حد نرمال کمک کنید. پزشکتان نحوه تزریق انسولین را به شما خواهد آموخت. تزریق انسولین هیچ ضرری برای شما و جنین تان ندارد، زیرا نمی‌تواند از طریق رگ‌های خونی به او انتقال یابد.