همه چیز درباره سریال خاتون

سریال "خاتون " به کارگردانی تینا پاکروان، عنوان جدیدترین محصول پلتفرم نماوا است که هر دوشنبه ساعت ۲۰ از این پلتفرم منتشر می‌شود. فیلمبرداری این مجموعه، نزدیک به یک سال پیش در سکوت خبری و در شمال کشور آغاز شد و کمتر از یک ماه است که پخش آن از نماوا شروع شده است.

درباره سریال

خاتون به قلم تینا پاکروان، بر اساس داستان‌های واقعی و با الهام از اشخاص حقیقی همچون بی بی مریم بختیاری (خاتون) ساخته شده است. داستان در سال ۱۳۲۰ خورشیدی آغاز شده و با محوریت زندگی ایرانیان و برخی شخصیت‌های تأثیرگذار در زمان اشغال ایران در جنگ جهانی دوم ادامه می‌یابد.
زندگی خاتون بختیاری در " خاتون " مرکز توجه و پردازش در این سریال است. زنی جوان که در ایرانی که درزمان ظهور پهلوی اول (زمانی که کشور در کشاکش گذر از سنت به مدرنیته است)، میل به پیشرفت دارد. در جامعه‌ای که هنوز سنت‌ها و مناسبات مرد سالانه وجود دارد. مناسباتی که شیرزاد ملک، همسر خاتون، نیز همچنان گرفتار آن است اما تلاش می‌کند که رفتارش متفاوت با رفتار پدرش باشد و در مواجهه با خاتون، مدرن و متمدنانه ظاهر گردد.
ایران در خلال جنگ جهانی دوم، یکی از حساس‌ترین و دراماتیک‌ترین دوره‌های تاریخی خود را سپری کرده است، اما متأسفانه در سینما و تلویزیون، کمتر به این برهه از تاریخ پرداخته شده است. دایی جان ناپلئون، ساخته ماندگار ناصر تقوایی تنها سریالی است که حضور نیروهای انگلیسی در ایران را در حاشیه خود روایت می‌کند. بعد از انقلاب نیز، مدار صفر درجه و در چشم باد، از معدود مجموعه‌هایی بودند که در این زمان تاریخی روایت شدند. اما حالا خاتون، محور اصلی قصه خود را اشغال ایران توسط متفقین قرار داده است.
مهم‌ترین ویژگی خاتون این است که هیچ عجله و شتابزدگی برای روایت داستانش ندارد. قسمت نخست این مجموعه تنها به معرفی شخصیت‌ها و نوع نگاه آنها به جامعه اختصاص داشت. در قسمت‌های بعدی نیز داستان کاملاً به شکل سر راست و عاری از شاخ و برگ‌های اضافی روایت می‌شود. پاکروان برای ایجاد تعلیق و نگه داشتن مخاطب، به روایت خرده داستان‌های بی ربط و شلوغ کردن قصه، چنگ نینداخته است، بلکه باید یکی از دلایل محبوبیت این سریال در همین نوع روایت ساده و مستقیم آن جستجو نمود.
هرچند باید قسمت‌های بیشتری از خاتون منتشر شود تا بتوان درباره کیفیت آن با قطعیت اظهار نظر کرد، اما با همین چند قسمت منتشر شده می‌توان فهمید که با روایتی صادقانه و به دور از قضاوت و شعارزدگی از ایران و مردمانش در سال ۱۳۲۰ مواجه هستیم. اتفاقی که کمتر در مجموعه‌های تاریخی دیده می‌شود و اکثراً آمیخته به تحریف مصادره به مطلوب هستند.
دو شخصیت اصلی سریال، خاتون و همسرش شیرزاد، شخصیت‌های چند بعدی برای مخاطب هستند و کارگردان از نمایش آنها به شکل سفید و سیاه مطلق، پرهیز کرده است. شیرزاد با آن که فردی نظامی است و روحیات خشک و جدی هم دارد اما به طور کامل منفی نیست و عشق او به خاتون از این نظامی یک شخصیت خاکستری می‌سازد. خاتون نیز به عنوان یک زن جسور و آزادی طلب که اهدافش برایش در اولویت هستند، به طور تمام و کمال، مثبت تصویر نمی‌شود و خودخواهی و گاهی انفعالش از او شخصیتی متمایز می‌سازد.
یکی از ویژگی‌های مثبت پاکروان، کار کردن با فیلمسازان برجسته ای همچون بهرام بیضایی و مسعود کیمیایی است که باعث شده تا رد پای آن را در خلق دیالوگ‌های سرزنده و موقعیت‌های پویا و درست، مشاهده کرد. مانیفست‌های وطن‌پرستانه در کتابفروشی و دیالوگ‌های مابین خاتون و شیرزاد پیرامون انتخاب نام دخترشان، از جمله این دیالوگ‌های درست و منحصر به فرد است.
در خاتون با زنانی شجاع، جسور و آزادی طلب رو به رو هستیم که قرار است در ادامه، هر کدام از آنها ماجرایی را رقم بزنند. به غیر از خاتون، پروین و فهیمه اکبر نیز از جمله این زنان هستند تأثیر آنها در قصه، در هر قسمت پررنگ‌تر می‌شود.
خاتون یک سریال تاریخی در کنار روایتی درام و عاشقانه، به دور از حب و بغض‌های رایج و با نگاهی بی طرف است که قصد دارد داستانش را در کمال صداقت و صراحت بازگو نماید. در ادامه باید دید این سریال می‌تواند طراوت اولیه خود را همچنان حفظ کند یا خیر.

دستاوردهای هنری سریال

خاتون در بخش‌های فنی نیز بسیار غنی است. پاکروان در ساخت سریالش از عوامل حرفه ای برای پشت دوربین بهره برده است. فیلمبرداری، طراحی صحنه و لباس، گریم و موسیقی متن، از نکات مثبت و دستاوردهای هنری خاتون به شمار می‌رود. هومن بهمنش در خلق قاب‌های زیبا و منحصر به فرد، نورپردازی استادانه و حرکت‌های دوربین ملایم و حساب شده، بسیار دقیق و بی نظیر عمل کرده است، به گونه‌ای که هر فریم از این سریال را به مثابه یک قاب نقاشی شده مجزا می‌توان در نظر گرفت.
کامیاب امین عشایری در مقام طراح صحنه و سارا سمیعی به عنوان طراح لباس نیز بسیار موفق عمل کرده اند. توجه به جزئیات و کهن الگوهای تاریخی در کنار حظ بصری، از جمله دلایل موفقیت این دو است.
کیهان کلهر، نوازنده برجسته کشورمان ساخت موسیقی متن خاتون را بر عهده داشته است. موسیقی استاندارد او، آن چنان با تار و پود قصه و تصاویر آمیخته شده که یکی از عناصر تأثیرگذار این سریال را شکل داده است.

درباره بازیگران

ترکیب بازیگران سریال خاتون، ترکیب درست و ایده آلی است. پانته‌آ پناهی‌ها به عنوان مشاور، تینا پاکروان را در انتخاب بازیگران همراهی کرده است. این کارگردان در هدایت بازیگرانش موفق و هوشمندانه عمل کرده و بزرگ‌ترین تأثیر را در باورپذیری داستان به وجود آورده است.
نگار جواهریان در نقش خاتون، از کلیشه‌های همیشگی خود دور شده و از قالب زنی که تنها با تکیه بر عواطف و احساساتش با دنیای پیرامون مواجه می‌شود، خارج شده است. این بازیگر در نمایش زنی جسور که بر خلاف سنت‌های حاکم بر جامعه حرکت می‌کند، بسیار موفق ظاهر شده است. خاتون را باید نقطه عطفی در کارنامه جواهریان دانست.
اشکان خطیبی، بازیگر فعال تئاتر که برای مدتی از سینما و تلویزیون دور بود، حالا با خاتون بار دیگر به دنیای تصویر بازگشته است. این بازیگر نیز نقش پیچیده شیرزاد را به خوبی ایفا کرده است، جدیت و خشونت در مواقعی که لباس نظامی بر تن دارد در کنار آرامش و متانتش در مواجهه با خانواده بازی پر فراز و نشیبی را از او به معرض تماشا گذاشته است.
میرسعید مولویان، شبنم مقدمی، بابک حمیدیان، رضا بهبودی، ستاره پسیانی، شاهرخ فروتنیان، بهناز جعفری، فرخ نعمتی، مهران مدیری، مهران غفوریان، مهتاب ثروتی، مهدی قربانی، پژمان بازغی، غزل شاکری، محمد شیری، عاطفه رضوی، سروش صحت، بهنام شرفی، علی فروتن، داریوش موفق و آیدا ماهیانی از دیگر بازیگران خاتون هستند.