بیشتر دشت‌های استان اصفهان با پدیده فرونشست دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند/ برداشت بی‌رویه علت تشدید فرونشست
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: در دشت‌های دامنه، داران، کاشان، اصفهان، مهیار، گلپایگان، برخوار، اردستان و فلاورجان شاهد پدیده فرونشست زمین هستیم.
منصور شیشه فروش درباره پدیده فرونشست زمین در استان اظهار داشت: یکی از مشکلاتی که در اثر مصرف بی‌رویه آب‌های زیرزمینی اتفاق می‌افتاد فرونشست زمین است در اثر برداشت‌های زیرزمینی امکان متراکم شدن مواد تا عمق 300 متر نیز فراهم می‌شود و هرچه بیشتر برداشت شود تراکم نیز بیشتر می‌شود.
وی افزود: فرونشست زمین باعث ایجاد شکاف در سطح زمین، از بین رفتن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و لوله‌زایی در چاه‌ها می‌شود، توسعه کشاورزی و برداشت بی‌رویه از هزاران حلقه چاه مجازی و غیرمجاز سبب می‌شود تا شرایط فرونشست زمین در کشور تشدید شود.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان خاطرنشان کرد: برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی به ویژه همزمان شدن آن با دوره خشکسالی سبب فرونشست می‌شود و خروج آب از ذرات خاک سبب تراکم لایه آبرفت و سبب حرکت تدریجی و رو به پایین زمین می‌شود.
وی تصریح کرد: در بیشتر دشت‌های کشور شرایط فرونشست زمین وجود دارد. در استان اصفهان نیز در دشت‌های مهیار شمالی و جنوبی، کاشان، اصفهان، دامنه و داران، گلپایگان، برخوار، اردستان و فلاورجان مشاهده شده و بدون شک این یکی از مهم‌ترین مسائلی است که در آینده باید به آن پرداخت.
شیشه فروش بیان کرد: براساس بررسی‌های مطالعاتی انجام شده عامل فرونشست در دشت‌های استان برداشت‌های بی‌رویه و خارج از توان از آب‌های زیرزمینی است.
وی گفت: متولی پایش سطح آب‌های زیرزمینی وزارت نیرو اعلام شده و متولی پایش فرونشست در کشور سازمان نقشه‌برداری است و کارهای مطالعاتی پراکنده‌ای صورت گرفته و نرخ فرونشست نیز تعیین شده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اظهار داشت: در استان جلسات متعددی را با رئیس سازمان زمین‌شناسی داشته‌ایم، قرار بر این شد تا سازمان زمین‌شناسی نقشه‌برداری انجام دهد و پایش دشت‌های ما را به صورت ویژه مورد بررسی قرار دهد و در ارتباط با دستورالعمل‌های لازم اقدامات صورت گیرد.
وی افزود: اصفهان از نظر شرایط جغرافیایی در شرایط خاصی دارد و ما در شرایط خشک و نیمه خشک قرار داریم، به علت کاهش میزان بارش در سطح استان ما شرایط تداوم خشکسالی را داشته‌ایم و بررسی میانگین دما تا پایان تابستان نشان می‌دهد افزایش قابل ملاحظه‌ای در تابستان در بیشتر مناطق استان به ویژه مناطق شمالی داشته‌ایم.
شیشه فروش خاطرنشان کرد: شرایط کم بارشی و بالا بودن میانگین دما نسبت به مقدار بلندمدت و نرمال در زمستان و بهار بین 2 تا 3 درجه روبه افزایش است و بر اساس بررسی شاخص SPI بیانگر این است خشکسالی در همه مناطق استان وجود دارد و 91 درصد مناطق استان مواجه با شرایط خشکسالی است.
وی تصریح کرد: ما شاهد کاهش 40 درصدی بارندگی در سرشاخه‌های زاینده‌رود بوده‌ایم و یک دوره 10 سال خشکسالی سخت را داشته‌ایم و در پاییز آینده هم پیش بینی‌های مطلوبی برای بارش‌ها رخ نداده است، بنابراین تداوم خشکسالی در این منطقه سبب فرونشست زمین می‌شود.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان بیان کرد: استان اصفهان 10 میلیون و 700 هزار هکتار سطح دارد که 6 میلیون و 300 هزار هکتار مرتع و الباقی نیز بیابان است و در این مناطق 16 کانون بحران فرسایش بادی شناسی شده و شرایط خاص بارشی را داریم و در شرایط خشک و نیمه‌خشک قرار داریم که با کویرهای دیگر استان‌ها نیز مشترک و هم مرز هستیم و این مسئله شرایط بیابانی استان را افزایش داده است.
وی گفت: آب منطقه‌ای بررسی‌های میدانی را روی چاه‌ها انجام داده و سالانه بین 30 سانتی متر تا یک متر افت آب‌های زیرزمینی داشته‌ایم و نرخ فرونشست زمین هم بین 15 تا 18 سانتی متر در سال بوده البته اقدامات مهمی هم در این زمینه صورت گرفته است.
شیشه فروش اظهار داشت: طرح تعادل بخشی منابع یکی از این اقدامات است که تدوین شده و آب منطقه‌ای در راستای آن گام برداشته که یکی از آن‌ها مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز است، تا خرداد امسال 7 هزار و 275 حلقه چاه شناسی، پر و مسدود شده است.
وی افزود: اصلاح و تعدیل پروانه‌های بهره‌برداری چاه‌ها نیز یکی از مسائلی است که آب منطقه‌ای پیگیری کرده و از چند سال گذشته تا کنون حدود 15 هزار و 800 پروانه اصلاح و تعدیل شده که این نیز توانسته در کاهش فرونشست تاثیرگذار باشد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان خاطرنشان کرد: اکیپ‌های گشت بازرسی در استان فعال شده که 100 اکیپ آب منطقه‌ای تشکیل شده و تخلفات حوزه چاه‌ها را کنترل می‌کند، ابزارهای اندازه‌گیری هوشمند در چاه‌های نصب شده حدود 3 هزار و 800 کنتور هوشمند آب و برق برای چاه ها نصب شده و این طرح امسال نیز ادامه دارد.
وی تصریح کرد: برخورد با متخلفان در حوزه آب‌های زیرزمینی به صورت ویژه در دست بررسی و اقدام است، دستگاه‌های حفاری غیرمجاز نیز به صورت خاص شناسایی و با آن‌ها برخورد شده است و حدود 3 هزار مورد برخورد صورت گرفته است.
شیشه فروش بیان کرد: برنامه‌ریزی‌ها در جهت پیشگیری و کنترل برداشت آب از آب‌های زیرزمینی صورت گرفته و در این راستا موضوع‌های مهمی به دستگاه‌ها ابلاغ شده که همه دستگاه‌ها در حوزه راه، آب، برق و گاز در زمینه‌های فرونشست دقت عمل داشته باشند و هر دستگاه موظف است که برای هر طرح توسعه‌ای وضعیت اجرای طرح‌ها را استعلام بگیرند.
وی گفت: به صورت ویژه در قانون مدیریت بحران آمده که وزارت راه و شهرسازی موظف است اقداماتی را در این زمینه صورت دهد و بر اساس ماده 14 موظف هستند نقشه مناطقی که خطر فروریزش و فرونشست دارند بررسی و تهیه کرده و در دسترس دستگاه‌های استانی و شهری قرار دهند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اظهار داشت: در استان جلسات متعددی گرفته و بر تهیه الگوی کشت تاکید شد، جهاد کشاورزی نیز در این زمینه بر اساس میزان آب موجود اقداماتی را در راستای کشت‌های اقتصادی داشته است، با دانشگاه نیز هماهنگ شده که مناطق مهم و اولویت‌دار در این زمینه مشخص کردند و طرح‌های مختلف بر اساس آن صورت پذیرد.
وی افزود: آب منطقه‌ای به صورت خاص طرح‌های تعادل بخشی و جهاد کشاورزی طرح های الگوی کشت را با هدف صرفه جویی در مصرف آب اجرا می‌کند، جهاد کشاورزی تاکنون 120 هزار هکتار از اراضی را مجهز به سیستم‌های نوین آبیاری کرده است.
شیشه فروش خاطرنشان کرد: در بخش شرب اقدامات مهمی برای همه شهروندان صورت گرفته و در بخش فضای سبز نیز برنامه‌های مهمی در حال اجراست و شهرداری‌ها مکلف شدند گونه‌های گیاهی متناسب با استان را تهیه کنند و 60 درصد سیستم آبیاری شهرها به سیستم نوین مجهز شده است.
وی تصریح کرد: به صنایع اعلام کردیم که بازچرخوانی آب در صنعت را در دستور کار خود قرار دهند و خودشان را از آب جاری جدا کنند و از پساب استفاده کنند و سیستم‌های صنعتی متناسب با شرایط کم آب بر ایجاد شود و در بخش‌های خانگی نصب ادوات کاهنده مصرف آب در منازل صورت گیرد و به ادارات دستور داده شده 25 درصد کاهش مصرف آب داشته باشند.