دوستی: فهرست مقدسی از فیلمسازان، سد راه کارگردانان نسل جدید جنگ شده است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، دهه 1390 را باید دهه ظهور فیلمسازان جوان و تازه نفس دفاع مقدس دانست که فیلم‌ها و آثار متفاوتی را در این حوزه تولید کردند. فیلم‌هایی که کارگردانان آنها را می‌توان فیلمسازان نسل دوم سینمای دفاع مقدس خواند و توصیف کرد.
مریم دوستی کارگردان فیلم "دریاچه ماهی" از همین دست فیلمسازانی بود که مانند دیگر سینماگران جوان این عرصه خیلی زود از سینمای جنگی ما فاصله گرفت و بسوی دیگری رفته است.
دوستی درباره این فاصله از سینمای دفاع مقدس گفت که هنوز برای دفاع مقدس دغدغه و حرف دارم. من این نوع از سینما را کنار نگذاشتم بلکه باید گفت از آن کنار گذاشته شدیم. گویا در سینمای دفاع مقدس لحنی وجود دارد که باید مانند آن حرف زد که پیش فرض است. مضامینی وجود دارد که مورد پسند ارگان‌ها است و می‌خواهند همان مضامین در فیلم ساخته شود. اما با تمام آنکه اهل مشارکت اجتماعی و طرفدار گفت‌وگو هستم ،حاضر نیستم زیر بیرق هیچ نگاه خاصی بروم تا برای آن فیلم بسازم.
افرادی از طیف و جناح دیگری بودند که دوست نداشتند تا فیلم دفاع مقدسی بسازم و برای این فیلم سرزنشم کردند و حتی بمن گفتند که حتماً از تو خواستند که فیلم دفاع مقدسی بسازی!
وی درباره منتقدانی که او را بخاطر ساخت فیلم دفاع مقدسی‌اش سرزنش کردند نیز گفت: این را هم بگویم که افرادی هم از طیف و جناح دیگری بودند که دوست نداشتند تا فیلم دفاع مقدسی بسازم و برای این فیلم سرزنشم کردند و حتی بمن گفتند که حتماً از تو خواستند که فیلم دفاع مقدسی بسازی. اما حقیقت آن است که من خودم این ژانر را انتخاب کردم. خیلی‌ها هم گفتند که برای فیلم اول سخت است و سراغ فضا و سوژه دیگری برو اما فیلم را ساختم و بخاطر بی‌مهری‌هایی که از سوی سینما قرار گرفتم مجبور شدم که بعد از دو هفته انصراف از اکران بدهم. این در حالی بود که این فیلم را با جان و دل ساخته بودم. وقتی سینمای دفاع مقدس مورد توجه جدی واقع نمی‌شود و متولیان آن ارزیابی درستی از آن ندارند، چرا باید به سراغ این سبک فیلم بروم؟
نمایی از دریاچه ماهی
کارگردان دریاچه ماهی در ادامه بیان کرد که البته اگر باز هم شرایط فراهم بشود تلاشم را خواهم کرد تا فیلم دیگری درباره جنگ تحمیلی بسازم. احساسم این است که فیلم من، کار آبرومندی بود اما کم و کاستی‌هایی هم داشت که امیدوارم در فیلم‌های بعدی‌ام جبران کنم. اما شرایط اینگونه نیست که هر وقت خواستیم بتوانیم فیلمنامه‌‌ای را با موضوع دفاع مقدس بسازیم. بارها فیلمنامه به نهادهای مختلف دادم حتی نخواندند. گویا فهرستی از اسامی هست که تنها آنان مورد حمایت واقع می‌شوند.

این فیلمساز جوان کشور که در حال تدارک برای ساخت فیلم جدید خود است در پاسخ به این سؤال که نسل شما چه زاویه دید و حرف تازه‌ای برای سینمای دفاع مقدس تعریف کردید؟ بیان کرد: نسل فیلمسازان قبل از من مانند آقای حاتمی‌کیا، ملاقلی‌پور و... فیلم‌های برجسته‌ای را در دفاع مقدس ساختند که شاید فیلم من در مقابل آنان حرفی برای گفتن نداشته باشد. خب، آنان به جنگ و شرایط آن نزدیک‌تر از من و نسل من بودند. اما اگر به عنوان فرزند دهه 1360 قرار باشد فیلمی بسازم باید فیلم من برای نسل بچه‌های دهه 1370 و 1380 قابل فهم و درک باشد. این مهم‌ترین کاری است که هر فیلمسازی باید بکند. اینکه فیلمش برای حدقل یک تا دو دهه نسل بعد از خودش قابل درک و فهم باشد. اینجا است که کار ارزشمند تولید می‌شود. شرایط و جو زمانه مدام تغییر می‌کند و اگر قرار باشد که فیلم دفاع مقدسی و حتی دیگر سوژه‌ها و ژانرها را بسازیم باید برای نسل جدید حرفی برای گفتن داشته باشد. مانند موسیقی که باید مخاطبین جدید و جوان خود رابشناسد و متناسب با سن و فرهنگ آنان حرف بزند. باید از لحنی استفاده کند که دهه‌های بعدی هم با اشتیاق بشنوند. این برای من اهمیت دارد.
بخاطر بی‌مهری‌هایی که از سوی سینما قرار گرفتم مجبور شدم که بعد از دو هفته از اکران "دریاچه ماهی" انصراف بدهم. وقتی سینما دفاع مقدس مورد توجه جدی واقع نمی‌شود و متولیان آن ارزیابی درستی از آن ندارند، چرا باید به سراغ این سبک فیلم بروم؟

وی اضافه کرد: فکر می‌کنم فیلمسازان جنگی سینمای دهه 1360 توانستند این کار را به قوت انجام دهند چرا که فیلم‌های آنان که عموماً متولدین دهه 1340 هستند، برای نسل دهه 1350 و 1360 قابل درک و جذاب بود و توانست یک حس نوستالژیک ایجاد کند. من هم امیدوارم توانسته باشم با ساخت فیلمم برای رزمندگان جنگ خاطرات روزهای نبردشان را زنده کنم.
دوستی در پایان درباره اینکه چه عنصر و مفهومی در سینمای دفاع مقدس برای او جذابیت داشت و زاویه دید جدید او در سینمای جنگ چه بوده است بیان کرد: دو نکته برای من از دل سینمای دفاع مقدس اهمیت داشت اول اینکه یک لحن و سبک شاعرانه و لطیف را در سینمای دفاع مقدس انتخاب کنم. اینکه لحن متفاوتی داشته باشم و از دیالوگ‌های مرسوم استفاده نکنم. و دیگر آنکه موضوع خود را فرزندان رزمندگان جنگ انتخاب کردم. خب من با بچه‌های شهدای زیادی ارتباط دارم از نزدیک پای حرف‌های آنان می‌نشینم؛ برای من مهم بود که بتوانم حرفم را به آنان برسانم. البته با برخی از آن‌ها که صحبت کردم گفتند فضای این فیلم برای ما که پدرانمان را از دست داده بودیم خیلی نزدیک بود. هر بار هم که تلویزیون این فیلم را پخش می‌کند از طرف علاقمندان سینمای دفاع مقدس مورد لطف و توجه قرار می‌گیرم یا در پلتفرم‌ها کامنت‌های مردم نشان‌دهنده علاقه و لطف آنان است. البته همواره هر فیلمی در دنیا منتقدین و طرفداران خاص خود را دارد.