نابرابری کنکوری

اصفهان امروز - امیر اکبری | جامعه به کجا می‌رود. درس‌خواندن و تحصیلات قرار است چه مزیتی برای کشور و نسل جوان داشته باشد. سن و محدوده سوءاستفاده جوانان از موقعیت و ثروت تا چه اندازه پایین آمده است. کنکور امسال نمادی از فروپاشی اخلاق در سطح بخشی از جامعه بود که به‌راحتی بر دوش دیگران پا گذاشته و تنها به منافع و اهداف خودشان می‌اندیشند. درز سوالات کنکور، انتشار پاسخ‌نامه‌ها، استفاده از انواع و اقسام ابزارهای تقلب نوین جایگاه ارزشمند علم و دانش را لکه‌دار کرده است. قابل‌تصور نیست که بخش بزرگی از شرکت‌کنندگان حاصل 18 سال امید و آرزوی خود و خانواده را بازیچه عده‌ای منفعت‌طلب مشاهده کنند. این بازی برای همه طرفین نتیجه‌ای جز باخت و فروپاشی باورها نخواهد داشت. عاملان این رفتارها بغض ابدی مظلومان و محکمه عدل الهی را در پیش رو خواهند داشت. زندگی و آینده بی‌برکتی هم در انتظارشان خواهد بود. مظلومانی که حقشان پایمال شده است نیز با بغض فروخته و بدبینی به عرصه جدید زندگی اجتماعی خود پا می‌گذارند و این غصه مانند خوره به جان و فکرشان می‌افتد. از سوی دیگر باید نگران جامعه‌ای بود که با چنین اجزایی ساخته خواهد شد.

تصور کنید استاد دانشگاهی که قرار است اسوه علمی و اخلاقی دانشجویانش باشد با تقلب و رشوه نردبان ترقی را طی کرده باشد. یا پزشکی که تیغ جراحی در دست دارد از دانش و تجربه لازم برخوردار نباشد و هزاران فرد در موقعیت‌های کوچک و بزرگی که به سهم خود در ساختن کشور و آینده نقش‌آفرین هستند. اما ضلع سوم و بسیار مهم این شرایط دولت و ساختار آموزشی کشور است. ساختاری که به‌جای آموزش درست و پرورش لازم شرایط را برای مانور مبلغان کنکور و مدرک‌گرایان فراهم ساخته است. از سوی دیگر دولت در اجزای گوناگون خود مدرک را دستاویز رشد و ارتقا قرار داده به صورتی که جمع زیادی از خانواده قوه مجریه در ساعات اداری و غیراداری در حال تحصیل در مقاطع گوناگون به امید ارتقای شغلی هستند. همچنین جوانان و خانواده‌ها به امید تضمین آینده با نگرانی و ترس برای بالارفتن از سد کنکور و قبولی در رشته‌های خاص آتیه‌دار تمامی تلاش‌های خود را متمرکز می‌کنند. در شرایطی که قرار است ورود به دانشگاه دروازه ارتقای فهم، آگاهی، دانش و بینش نسل جوان و ورود به مرحله پیشرفته‌تری از زندگی اجتماعی و مسئولیت‌پذیری باشد. ولی این نهاد آموزشی تنها راه سعادت نبوده و در بسیاری کشورها درصد بالایی از دانش‌آموزان خودخواسته راه تحصیلات آکادمیک را انتخاب نمی‌کنند و به‌سوی مهارت‌آموزی می‌روند. در کشور ما نیز دگرگونی همه‌جانبه ساختار، مفاهیم و انتظارات پیرامون تحصیل، مهارت، وجهه اجتماعی و آینده شغلی برای همه جوانان با توانایی، استعداد و علایق گوناگون و ایجاد مسیرهای متنوع برای تضمین آینده زندگی لازم است. با این تغییر کنکور یکی از چندین گزینه خواهد بود و نابرابری و تبعیض از فضای آموزش و تحقیق دور خواهد شد.