صداوسیما رسانه‌ای که به میل مردم نیست
عملکرد ضعیف صداوسیما موضوع جدیدی نیست و چندین سال است مهم‌ترین رسانه ملی ایران که بودجه مستقل و کلانی نیز از ردیف بودجه سالانه دولتی دریافت می‌کند و اکثر امکانات کشور را در اختیار دارد به رسانه‌ای سلیقه‌ای تبدیل‌شده است
عملکرد ضعیف صداوسیما موضوع جدیدی نیست و چندین سال است مهم‌ترین رسانه ملی ایران که بودجه مستقل و کلانی نیز از ردیف بودجه سالانه دولتی دریافت می‌کند و اکثر امکانات کشور را در اختیار دارد به رسانه‌ای سلیقه‌ای تبدیل‌شده است و عملکردش که ناشی از مدیریت‌های سلیقه‌ای و انحصاری است بسیار ضعیف و غیرقابل توجیه است. طبق لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، میزان بودجه تخصیص‌یافته به سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، ۵ هزار و ۲۸۹ میلیارد تومان بوده و میزان بودجه این سازمان در سال ۱۴۰۰، برابر با ۳ هزار و ۳۸۴ میلیارد تومان بوده که نشان‌دهنده رشدی ۵۶ درصدی برای رسانه‌ای است که حتی توان رقابت با شبکه‌های کوچک، ضعیف و بی امکانات فارسی‌زبان بیرون از مرزها را هم ندارد و این بودجه کلان صرف راضی کردن عده‌ای خاص و تجربه کردن مدیران جوان و بی آینده می‌شود.
صداوسیما اما این روزها از ضعف، پا را فراتر گذاشته و خود زمینه‌ساز نارضایتی و اعتراض عمومی شده است. رسانه‌ای که قادر نیست رضایت حداقلی مردم را جذب کند و با عملکرد اشتباه و پر خطایش نارضایتی و خشم عمومی را نیز افزایش می‌دهد. در یک ماه گذشته عملکرد پر خطای صداوسیما در بخش‌های مختلف سبب شده تا صدای اعتراض مردم و هم‌چنین کارشناسان رسانه و اهالی فرهنگ و هنر بلند شود و بیش‌ازپیش نشان دهد که افرادی که در رأس تصمیم‌گیری و مدیریت صداوسیما هستند نه شناختی از مخاطبان اصلی‌شان یعنی مردم دارند و نه درک درستی از رسانه و سواد حداقلی رسانه‌ای. در ادامه به‌مرور این انتقادها می‌پردازیم:
شبکه پویا و پخش گزارش از حادثه تروریستی
درحالی‌که کشورمان روزهای پرالتهابی را می‌گذراند و اهمیت رسانه بیشتر از گذشته شده است صداوسیما به‌کل قافیه را باخته است و تنها چند برنامه و چند شبکه چراغ اقبال مخاطبان به این رسانه را روشن نگه‌داشته است. یکی از این شبکه‌ها، شبکه پویاست که برخی از والدین ترجیح می‌دهند فرزندشان به تماشای برنامه‌های این شبکه بنیشنند تا شبکه‌های کودک خارجی؛ اما عملکرد همین شبکه نیز صدای نارضایتی و اعتراض مخاطبان و اهالی رسانه را درآورده است. شبکه پویا در روز منحوس حادثه تروریستی شاهچراغ با قطع برنامه‌های خود در اقدامی عجیب به‌طور زنده جزئیات حادثه تروریستی شاهچراغ را بر روی دیدگان مخاطبان کودکش قرارداد. در این گزارش عجیب و تأسف‌آور مجری شبکه پویا می‌گوید: جالب است بدانید کوچولوهای عزیز که بین زواری که با پدر و مادرشان آمده بودند حرم شاهچراغ، کودکانی بودند که مورد اصابت گلوله قرار گرفتند!
این پوشش رسانه‌ای در شبکه‌ای که مخصوص کودکان و خردسالان است اعتراض بسیاری را در میان اهالی رسانه وهم چنین مخاطبان به وجود آورد. هرچند مدیر شبکه پویا رسما به خاطر این اتفاق عذرخواهی کرد اما آسیب روحی کودکان و هم‌چنین ریزش مخاطبان این شبکه با عذرخواهی نیز قابل جبران نیست.
صداوسیما در انحصار چهره‌های تکراری
حضور چهره‌های تکراری در برنامه‌های مختلف صداوسیما و در شبکه‌های مختلف آن‌قدر گل‌درشت و واضح است که دستمایه شوخی و کنایه کاربران در شبکه‌های اجتماعی قرارگرفته و آن‌هایی که برنامه‌های صداوسیما را تماشا نمی‌کنند هم می‌دانند که این روزها با حذف یا خداحافظی چهره‌های مهم و تراز اول صداوسیما عرصه فعالیت در انحصار چند چهره است که به‌صورت چرخشی در سریال‌ها و برنامه‌های مختلف تکرار می‌شوند. مهران رجبی و حامد سلطانی ازجمله مهم‌ترین چهره‌هایی هستند که حضور تکراری‌شان در برنامه‌های صداوسیما به‌صورت همزمان انتقاد برانگیز بوده است. درحالی‌که صداوسیما چهره‌های مهم و سرمایه‌های خود مانند عادل فردوسی پور، سروش صحت، مهران مدیری و... را طرد کرده است. نکته قابل تأمین اینجاست که هزینه‌های زیادی صرف می شود تا یک استعداد در رسانه ملی پرورش یابد و پس‌ازآن خیلی راحت این سرمایه‌ها به دلایل واهی کنار گذاشته‌شده‌اند.
مسابقه تلویزیونی یا بازی با احساسات عمومی
به‌تازگی شاهکارهای صداوسیما به مسابقه تلویزیونی نیز رسیده است. شب پنج‌شنبه 26 آبان ساعت 22 برنامه مسابقه محور «کهکشانی‌ها» از شبکه 5 سیما به شکل زنده در حال پخش بود و پرسش‌ها از 2 شرکت‌کننده تلفنی پرسیده می‌شد. کیمیا گیلانی (مجری برنامه) باانرژی و سرحال سؤالات را می‌پرسد تا اینکه حدود 20 دقیقه بعد از شروع برنامه می‌رسد به یک پرسش تصویری و از مهمان تلفنی می‌پرسد: «ویدئویی که مشاهده خواهید کرد متعلق به چه کسی است؟»
در صفحه‌نمایش، تصویر کیان پیرفلک نشان داده می‌شود که آن قایق آبی را در دست دارد و در حال صحبت است، کاملا مشهود است که مجری از دیدن این تصویر و شنیدن صدای کیان متحیر شده به‌گونه‌ای که شرکت‌کننده در مسابقه جواب را می‌دهد اما مجری فقط بله ... بله ... می‌گوید و بعد هم بغضش گرفته و نمی‌تواند ادامه بدهد و با زور فقط می‌گوید: «بریم یک بخشی را ببینیم و برگردیم»
پس‌ازآن ویدئو این بخش از برنامه در فضای مجازی منتشر شد و با واکنش منفی مخاطبان روبرو شد تا جایی که کیمیا گیلانی در حساب شخصی توئیترش اعلام کرد که دیگر اجرا نخواهد داشت و به تلویزیون برنمی‌گردد.
این رویکرد غلط صداوسیما و شبکه پنج سیما با توجه به اینکه در زمان پخش این مسابقه هنوز پیکر پاک کیان پیرفلک به خاک سپرده نشده بود با واکنش‌های منفی بسیاری روبه‌رو شد و مدیران سیما و شبکه پنج واکنشی نسبت به این موضوع نداشتند.
سؤال اینجاست که مگر صداوسیما با بودجه میلیاردی و نجومی خود چند مخاطب را حفظ کرده که به فراخور زمان‌ها و وقایع مختلف همان‌ها را نیز از دست بدهد؛ و سؤال مهم‌تر این است که نظارت بر این سازمان چگونه است و دریافت این میزان از بودجه که احتمالا در سال 1402 مجددا افزایش نیز خواهد داشت چه ارزش‌افزوده‌ای دارد؟
