جای خالی لهجه‌های شهرهای استان اصفهان در سینمای ایران
درحالی‌که شهرستان‌های استان اصفهان پتانسیل‌ها و تنوع بسیار زیادی برای ساخت فیلم‌های سینمایی دارند و تنوع لهجه در شهرهای استان اصفهان بسیار بالا و در خور توجه است. فیلم سینمایی «عامه‌پسند» به کارگردانی و نویسندگی و تهیه‌کنندگی سهیل بیرقی محصول سال ۱۳۹۸ که به‌تازگی پروانه نمایش آن صادرشده از معدود فیلم‌هایی است که از مراکز استان‌ها خارج‌شده و در شهرضا یکی از شهرهای استان اصفهان ساخته‌شده و لهجه شهرضایی در آن استفاده‌شده است. فاطمه معتمدآریا، باران کوثری و هوتن شکیبا از جمله بازیگران اصلی این فیلم هستند. به بهانه صدور پروانه نمایش این فیلم نگاهی می‌اندازیم به فیلم‌های موفقی که از لهجه اصفهانی در آنها استفاده شده است.
سینما ابزار فرهنگی مهمی است که از طریق آن می‌توان لهجه‌ها و گویش‌های شهر و روستاهای کشورمان را معرفی و به حفظ آنها کمک کرد. بسیاری از فیلم‌های سینمایی بدون لهجه ساخته می‌شود و فیلمنامه های اندکی با محوریت سایر شهرها و روستاها غیر از تهران نوشته و تولید می‌شود. هرچند طی چند سال اخیر فیلم‌های شاخصی همچون آتابای و درخت گردو با گویش ترکی و کردی ساخته‌شده است اما لهجه‌ها هم چنان مظلوم‌ترین بخش از رنگین‌کمان فرهنگی ایران در فیلم‌ها و آثار تصویری هستند. در این میان می‌توان چند فیلم سینمایی را نام برد که در شهرستان‌های مختلف و با لهجه‌های متفاوت ساخته‌شده‌اند که در این میان سهم شهرستان‌های استان اصفهان بسیار اندک است و اگر فیلمی هم ساخته‌شده بیشتر با لهجه شهر اصفهان تولیدشده است درحالی‌که شهرستان‌های استان اصفهان پتانسیل‌ها و تنوع بسیار زیادی برای ساخت فیلم‌های سینمایی دارند و تنوع لهجه در شهرهای استان اصفهان بسیار بالا و در خور توجه است. فیلم سینمایی «عامه‌پسند» به کارگردانی و نویسندگی و تهیه‌کنندگی سهیل بیرقی محصول سال ۱۳۹۸ که به‌تازگی پروانه نمایش آن صادرشده از معدود فیلم‌هایی است که از مراکز استان‌ها خارج‌شده و در شهرضا یکی از شهرهای استان اصفهان ساخته‌شده و لهجه شهرضایی در آن استفاده‌شده است. فاطمه معتمدآریا، باران کوثری و هوتن شکیبا از جمله بازیگران اصلی این فیلم هستند. به بهانه صدور پروانه نمایش این فیلم نگاهی می‌اندازیم به فیلم‌های موفقی که از لهجه اصفهانی در آنها استفاده شده است.
نفس
نرگس آبیار از معدود کارگردانانی است که به استفاده از لهجه در فیلم‌هایش علاقه بسیار زیادی دارد او در شیار 143 از لهجه کرمانی استفاده کرد و در «شبی که ماه کامل شد» از گویش و لهجه سیستانی بهره گرفت. آبیار در یکی از آثار موفق خود بانام «نفس» نیز به سراغ لهجه اصفهانی رفت و شبنم مقدمی در یکی از متفاوت‌ترین نقش‌های خود نقش زنی میانسال با لهجه اصفهانی را در این فیلم برعهده داشت. نمایش خیره‌کننده مقدمی و لهجه‌ای که روی کلام او نشسته بود سبب شد تا این نقش یکی از ماندگارترین نقش های این فیلم لقب بگیرد. شبنم مقدمی لهجه را به‌درستی و به دور از اداهای اضافی بازی کرده بود که همین امر سبب شد تا هرچند حضور این بازیگر و نقش در فیلم «نفس» کوتاه باشد اما در ذهن مخاطبان ماندگار شود.
بیخود و بی‌جهت
پرونده هنری عبدالرضا کاهانی پر از فیلم‌ها و آثار پرحاشیه است که «بیخود و بی‌جهت» نیز یکی از همین هاست. در این فیلم پرحاشیه که رضا عطاران، پانته‌آ بهرام، نگار جواهریان و احمد مهران فر به ایفای نقش پرداخته‌اند یکی از شخصیت‌های اصلی با نام مژگان با بازی پانته‌آ بهرام اصفهانی است و لهجه اصفهانی دارد. در این فیلم پرحاشیه از لهجه اصفهانی استفاده‌شده اما پانته‌آ بهرام نتوانسته آن‌طور که انتظار می‌رفت از پس لهجه بربیاید و لهجه اصفهانی استفاده‌شده در فیلمی چیزی بین لهجه خمینی‌شهری و اصفهانی و نجف‌آبادی است و مشخص نیست قرار بوده شخصیت چه لهجه‌ای داشته باشد. پانته‌آ بهرام بیشتر ادای لهجه را درمی‌آورد و در بازی آن موفق نبوده است.
پاستاریونی
پاستاریونی ازجمله آثار موفق کودک است که شخصیت اصلی فیلم نوجوانی به نام هوشان است که لهجه اصفهانی دارد و مشخص است که کاملا به لهجه اصفهانی مسلط بوده و بازی قابل قبولی ارائه کرده است. نام این فیلم (پاستاریونی) برگرفته از دو کلمه پاستا و بریونی است و هوشان با بازی محمد شاکری و هم‌چنین مهدی باقربیگی در نقش دایی او در این فیلم لهجه دارند. لهجه‌هایی که درست و اصولی است چراکه بازیگران این دو نقش هردو اصفهانی بوده‌اند.
آزادراه
آزادراه فیلمی به کارگردانی عباس رافعی و نویسندگی علیرضا محمودی ایرانمهر محصول سال ۱۳۸۹ است. این فیلم داستان طلبه جوان اصفهانی با بازی مهدی پاکدل است که در قم تحصیل و کار می‌کند و با ماجراهایی روبه‌رو می‌شود. در این فیلم شخصیت اصلی داستان یعنی مهدی پاکدل لهجه اصفهانی دارد و هم‌چنین شخصیتی به نام مجید با بازی حسن علیرضایی نیز لهجه اصفهانی دارد. هرچند فیلم پرفروش و مشهور نیست اما لهجه‌های اصفهانی استفاده‌شده در فیلم شیرین و شنیدنی هستند و هیچ‌کدام از شخصیت‌ها برای بازی لهجه‌ها ادا درنمی‌آورد.
7600
فیلم سینمایی «7600» به کارگردانی و نویسندگی بهروز باقری و تهیه‌کنندگی علی اوسیوند دیگر فیلم سینمایی است که هرچند هنوز اکران نشده اما طبق اخبار منتشرشده در شرق اصفهان (جرقویه) ساخته‌شده و لهجه اهالی شرق اصفهان در آن استفاده‌شده است.
فیلم‌برداری فیلم سینمایی «7600» به کارگردانی و نویسندگی بهروز باقری و تهیه‌کنندگی علی اوسیوند در شرق اصفهان (جرقویه) به پایان رسید. بهروز باقری دلیل انتخاب شرق اصفهان برای فیلم‌برداری 7600 را ریشه‌ها و تعلق‌خاطرش به دیار آبا و اجدادی‌اش عنوان کرده و پیش‌تر در گفت‌وگو با اصفهان امروز گفته بود: «من خودم بچه کویر و شرق اصفهان هستم و همین موضوع تأثیر زیادی در این انتخاب داشت اما دلیل دوم این بود که دیدم در آثار مختلف لهجه‌های خمینی‌شهری، اصفهانی، لنجانی و نجف‌آبادی کارشده و فیلم و سریال‌هایی ساخته‌شده است اما تاکنون لهجه مناطق شرقی اصفهان به گوش کسی نرسیده است. این فیلم ادای دینی به شرق اصفهان و مردم جرقویه است، مردمی سخت‌کوش و محروم که لهجه خاص و زیبایی دارند.»
