تیتر: نگاه منطقه ای با دید جهانی

مؤسسه آرین از 8 تا 20 اردیبهشت میزبان مجموعه 40 اثر نقاشی از سید محمود حسینی است. در بیانیه کوتاه و زیبای نمایشگاه که با این بیت حافظ شروع می شود: «نگارم دوش در مجلس به عزم رقص برخاست/ گره بگشود از ابرو و بر دل های یاران زد». می خوانیم: «زندگی مجموعه ای از غصه ها و شادی ها را برایمان رقم می‌زند و نقاشی در جریان زندگی شکل می‌گیرد. شادی و نشاط روشی برای فراموشی غصه - هاست و واکنشی است برای تغییر و امید. مجموعه حاضر کنش هنرمند در مواجهه با شادی و غصه‌های بستر درونی جامعه است که با خیال‌انگیز تصویری به‌نمایش‌درآمده است». حسینی تجربه بیش از 25 نمایشگاه گروهی و 12 نمایشگاه انفرادی را در کارنامه کاری خود دارد. همچنین در حوزه آموزش، سابقه بیست سال تدریس در آموزش‌وپرورش را باید در کنار تدریس وی در مؤسسات آموزش عالی صنایع ومعادن تهران، صنایع دستی تهران، نقش جهان اصفهان، سپهر اصفهان، فرهنگیان خواجه نصیر کرمان و فرهنگیان شهید باهنر اصفهان قرار داد. این پژوهشگر تا کنون در تهیه، تدوین و انتشار کتاب های «شاهنامه بزرگ ایلخانی (دموت)»، «طراحی پیکره آدمی (فیگور) به روشی ساده»، «بررسی نقاشی اصفهان» و «تصویر سازی مجموعه شعر با عنوان یک لیوان شعر داغ 1 و 2» را هم نقش ایفا کرده است. با هم پاسخ های حسینی را می خوانیم:
تعریف شما در طول زمان از نقاشی چه تغییراتی داشته است؟ الان به نظر شما چه چیزی نقاشی را از غیر نقاشی جدا می‌کند؟
به نظر من نقاشی در طول زمان بر اساس نیازهای جامعه و تغییر دیدگاه های فلسفی و اجتماعی و سیاسی جامعه تغییر کرده است. گاهی تحت تأثیر مذهب بوده و گاهی تحت تأثیر سیاست و گاهی احساسات شخصی هنرمند را به نمایش گذاشته است و در هر دوره هنرمند سعی کرده این تعلقات را کنار بگذارد و آزادی و رهایی یابد. در دوره معاصر هنرمند سعی نموده خود را از زیر یوغ هر چیزی خارج کند و استقلال کامل را بیابد. امروزه بیشتر با تأثیرات اینترنت و شبکه های اجتماعی و جهانی شدن، بازگشتی به هویت های فردی و اجتماعی منطقه ای وجود دارد و هنرمند سعی دارد با برجسته کردن این ویژگی های خاص منطقه ای بیانی جهانی بیابد.
الگوی مطالعات تصویری شما چیست؟ بیشتر روی آثار هنرمندان بزرگ وقت می گذارید یا آثار بقیه هنرمندان را هم نگاه می کنید؟ آثار دانشجویان و هنرجویان، برای یک هنرمند با سابقه می تواند، جنبه آموزشی داشته باشد؟
برای آموزش ابتدایی هنر، یادگیری سبک ها و روش های موجود در تاریخ هنر بسیار کارساز است اما به عقیده من هنرمند معاصر از هر کاری می تواند الهام بگیرد و به طور شخصی با این کارها مواجهه داشته باشد. در این بین کارهای دانشجویی با در بر داشتن احساسات رقیق و خالص هنرمندان جوان می تواند برای الهام هنرمند بسیار مناسب باشد.
برای یک نقاش، فضای مجازی چه فرصت ها و چه تهدیدهایی به همراه داشته است؟ شما چقدر از این فضا استفاده می‌کنید؟
فضای مجازی این فرصت را در اختیار هنرمندان معاصر قرار می دهد که از نمایشگاه های هنرمندان نقاط مختلف جهان بازدید داشته باشند و بتوانند تغییرات تجسمی شکل گرفته در سراسر جهان را مورد بررسی قرار دهند و با این تغییرات آشنایی یابند. این آشنایی به هنرمندان کمک می کند تا بتواند جایگاه خود را در بین هنرمندان منطقه ای و جهانی پیدا کند و آنها را با هنرمندان و کللکسیونرهای سراسر دنیا ارتباط دهد.
نمایشگاه رقص خیال از کجا کلید خورد؟ چند اثر و در چه مدت زمانی طول کشید تا این مجموعه فراهم آید؟
من نمایشگاه هایم را از قبل برنامه ریزی نمی کنم بلکه در طول یک سال یک سری کار شکل می گیرد و بعد از بین این آثار تعدادی کار انتخاب و به نمایش گذاشته می شود. نمایشگاه حاضر ماحصل کار سه سال من هست که در ایام کرونا و محدودیت های اجتماعی شکل گرفت. البته همزمان دو مجموعه دیگر هم شکل گرفت که هنوز به نمایش درنیامده است. این مجموعه شامل 60 اثر بود که از بین این آثار 40 اثر انتخاب و به نمایش گذاشته شد.

آثار این نمایشگاه به دنبال بیان چه موضوعاتی هستند؟ و اصولاً نمایشگاه رقص خیال، مخاطب را به چه چیزی دعوت می کند؟
فکر می کنم این نمایشگاه جهان آرمانی ای را به تصویر می کشد که همه ما آرزوی حضور داشتن در آن جهان را داریم. محدودیت ها و شرایط پر از استرس این چند سال محیطی را ایجاد کرد که برای برون رفت از آن نیاز به تأمل بسیار دارد و این نمایشگاه مخاطب را دعوت می کند تا زمانی هرچند اندک را از این شرایط خارج شود و با جهان خیالی هنرمند همراه شود.
در بیانیه، این نمایشگاه را کنش هنرمند در مواجهه با شادی ها و غصه های موجود در بستر جامعه، معرفی کردید. به نظر شما در زمانه فردگرایی مدرن و در عالم هنر به شدت متکی به اصالت فرد چون نقاشی، سخن گفتن از شادی و غصه جامعه در آینه نقاشی جایگاهی دارد؟ و چه معنایی می دهد؟
یکی از کارهایی که هنرمند می تواند با ایجاد آثار هنری در جامعه شکل دهد، امید بخشی و ایجاد امید به آینده است. به نقد کشیدن موضوعات در آیینه هنر می تواند راهکارهای نوینی را ارائه دهد و به قول هرمان هسه: آنچه هستی ما را پر معنی و شادمانه می سازد، چیزی جز احساسات و عاطفه ما نیست ... پس آن کس نیک بخت است که بتواند عشق بورزد و این عشق ورزیدن را به دیگران حتی در سطحی کوچک منتقل کند. سعی هنرمند در برگزاری این نمایشگاه تزریق احساسات زیبا در نگاه جامعه است تا دمی اندک شادی آفرینی کند.

از چه تکنیک هایی برای ارائه آثار استفاده شده است، این تکنیک ها چه نسبتی با موضوعات و اهداف نمایشگاه داشته است؟
در جهان معاصر محدودیت تکنیک و مواد در ایجاد آثار هنری برداشته شده است و هنرمند در استفاده از متریال های مختلف آزادی کامل دارد. در شکل گیری این آثار، بخاطر محدودیت هایی که در خلق و ارائه آثار وجود داشته است، بیشتر آثار با تکنیک ترکیب مواد مختلف همچون خودکار و اکریلیک و ... بر روی بوم بهره برده شده است.
در تاریخ هنر معاصر چه در بیرون از مرزهای ایران و چه در داخل ایران، کدام هنرمندان با همین نگاه، سراغ آفرینش هنری رفته اند؟ تفاوت نگاه شما با این هنرمندان در چیست؟
استفاده از پتانسیل های منطقه ای و محلی در هنر و بهره گیری از هنر فولکلور در سراسر جهان مرسوم است و هنرمندان سراسر جهان از این رویکرد استفاده می کنند اما امروزه برجسته کردن این خصیصه های محلی و نشان دادن ویژگی های منطقه ای یکی از روش هایی است که هنرمندان از آن برای بیان هنری خود بهره برده اند. در این نمایشگاه این نگاه منطقه ای با دیدی جهانی مد نظر بوده است.

چرا آثار ارایه شده بر خلاف اصل نمایشگاه دارای عنوان نیستند؟
برای هر اثر عنوان خاصی قرار نداده ام چون عنوان باعث پیش داوری و قضاوت می شود و ذهن ما را با کلیشه های مرسوم متصل می کند اما همه آثار را می توان در قالب عنوان نمایشگاه جای داد.
مواجهه انسان با شادی و غصه در مراحل اساسی زیست چون تولد، ازدواج و مرگ، چه نقشی ایفا می‌کند؟
هیچ چیزی در این دنیا ارزش آن را ندارد که بیش از اندازه به آن اهمیت داده شود. تولد، ازدواج و مرگ هریک مرحله ای از مراحل زندگی هستند که با خود شادی و غم را به تصویر می کشند و نمایش هریک از این مراحل می تواند ما را در هضم بار غم هستی کمک نماید.
هنوز هم برنامه منظم طراحی روزانه دارید یا خیر؟ طراحی روزانه چه تقی در ساخت ذهن نقاش دارد؟
امروزه طراحی معنای قدیم خود را از دست داده است و جای آن را زیست هنرمندانه گرفته است و هنرمند ممکن است در روز طراحی فیزیکی نداشته باشد اما در ذهنش دغدغه های طراحی و مواجهه با این چالش های خاص را دنبال کند. من خودم سعی می کنم از الگوی قدیم تبعیت کنم و روزانه ساعتی را به طراحی بپردازم و در صورتی که این اتفاق نیفتاد با مطالعه و دیگر کارهای جنبی این خلاء را جبران کنم.
و سخن آخر:
در پایان از استاد عزیزم جناب آقای حسین تحویلیان تشکر می کنم که این بستر را فراهم آوردند تا این آثار بدین گونه به نمایش گذاشته شود.