دود گران‌فروشی بلیت هواپیما در چشم مردم

از ابتدای سال مسئله افزایش قیمت بلیت هواپیما به موضوعی بحث‌برانگیز تبدیل شده بود. ایرلاین‌ها خواستار افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت بلیت بودند و سازمان هواپیمایی کشوری تنها با افزایش ۲۹ درصدی موافقت کردند. به‌دنبال افزایش قیمت بلیت هواپیما، برخی شرکت‌ها سقف قیمتی را رعایت نکرده و سازمان هواپیمایی کشوری هم ایرلاین‌های متخلف را با ابطال پروازهایشان تنبیه کرد، هرچند انجمن شرکت‌های هواپیمایی همچنان به تصمیم‌های سازمان اعتراض دارد. نتیجه این کشمکش‌ها سرگردانی مسافران و خرید بلیت‌های گران برای آن‌ها بوده است.

در همین چند روز گذشته مجوز پرواز ۱۰ شرکت هواپیمایی به‌دلیل عرضه بلیت بالاتر از نرخ مصوب در برخی مسیر‌های پروازی از جمله شیراز، اهواز، مشهد، کیش و عسلویه، باطل شد. نتیجه این تصمیم البته کاهش عرضه بلیت در مسیر‌های یاد شده بود که نهایتا دودش بار دیگر به چشم مصرف‌کننده رفت و بسیاری از شهروندان نتوانستند بلیت هواپیما تهیه کنند.

طبق قانون، سازمان هواپیمایی کشور تنظیم‌گری حمل‌ونقل هوایی و فعالیت‌های حوزه هوانوردی را بر عهده دارد، اما به نظر می‌رسد عدم رایزنی‌های مناسب برای تأمین منافع دو طرف وضعیت آشفته‌ای را در فرودگاه‌های کشور ایجاد کرده است.

با تعیین قیمت «اتوبوس‌سوارها» هواپیما‌سوار می‌شوند

رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی با طرح این ادعا که با جریمه ایرلاین‌ها گران‌فروش، ۳۰ هزار مسافر سرگردان می‌شوند، گفت: با تعیین قیمت، مردمی را که تا الآن با ماشین، قطار و اتوبوس مسافرت می‌کردند، به سمت هواپیما می‌آوریم!

سید رضا موسوی در واکنش به ابطال مجوز پرواز برخی ایرلاین‌های متخلف در مسیرهای داخلی،‌ اظهار کرد: با این تصمیم سازمان هواپیمایی، حدود 30 هزار نفر از هم‌وطنان در مسیر‌های داخلی ابطال و مسافران سرگردان می‌شوند.

وی با بیان این‌که این اقدام سازمان هواپیمایی کشوری غیرقانونی است،‌افزود: انجام دستور سازمان هواپیمایی برای شرکت‌های هواپیمایی امکان‌پذیر نیست. سازمان اجازه ورود به این حوزه -قیمت‌گذاری- را ندارد.

وی در واکنش به تحویل سوخت با قیمت 600 تومان، گفت: آماده‌ایم عین قانون اجرا بشود یعنی سوخت را هم بیاوریم به همان قیمت‌هایی که الآن دارند به شرکت‌های هواپیمایی خارجی با نرخ 70 تا 80 درصد فوب خلیج‌فارس می‌دهند، به ایرلاین‌های داخلی سوخت بدهند.

وی ادامه داد: مصرف سوخت به ازای هر ساعت صندلی پرواز 40 لیتر است و بخش کوچکی از هزینه‌ مسافر می‌شود. اگر الآن بیاییم با نرخ 20 هزار تومان محاسبه کنیم به جز هزینه سوخت ما سوبسیدی از دولت نمی‌گیریم. بیشتر ارز موردنیاز را از بازار آزاد و قرض تأمین می‌کنیم.

وی یادآور شد: در ایام کرونا چون مردم به سفر نمی‌رفتند، برای تأمین نقدینگی و پرداخت حقوق و مزایا پرسنل،‌ارزان‌فروشی کردیم. به اضطرار و برای زنده ماندن و ادامه جریان حیات پرسنل مجبور شدیم ارزان فروشی کنیم.

رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی در واکنش به ابلاغ قیمت‌های مصوب بلیت پروازهای داخلی از سوی سازمان هواپیمایی کشوری،‌گفت: «سازمان هواپیمایی کشوری نرخی تعیین نکرده، دستور یک کسی دیگر در یک جای دیگر است که نشسته به سازمان هواپیمایی کشوری تکلیف کرده که بروید این نرخ را ابلاغ کنید. شورای عالی هواپیمایی را داریم که یک شورای فرا سازمانی است. در این شورا وزارت امور خارجه، سازمان برنامه‌وبودجه، وزارت دفاع، گمرک،‌ وزارت اقتصاد، سازمان هواپیمایی و 2 تا نماینده‌ وزیر هستند و یک سازوکاری برای این گذاشته‌اند.»

موسوی با طرح این سؤال که آیا با ابطال مجوز پروازی شرکت‌های هواپیمایی مشکل مردم حل می‌شود، گفت:‌ جذابیتی که صنعت هواپیمایی دارد برای مردم این است که خیلی سریع‌تر می‌رسند. الآن با فشار غیرقانونی به قیمت خیلی از مردمی را که تا الآن با ماشین، قطار و اتوبوس مسافرت می‌کردند به سمت هواپیما می‌آوریم، یعنی تقاضای کاذب برای این صنعت ایجاد کردیم.

وی ادامه داد: درصورتی‌که الآن اگر من خبرنگار بودم واقعاً از دولت و سازمان هواپیمایی کشوری سؤال می‌کردم ما چند فروند هواپیمای ملکی مسافری داریم؟ حدود 350 فروند هواپیمای ثبت شده داریم، باید بپرسیم چه تعداد فعال است؟ کمتر از یک سوم آن، چرا؟ به دلیل قیمت است، بله عدم سرفصل، شرکت‌های دولتی ما زیانده هستند.

وی با بیان این‌که راهکار آزادسازی قیمت‌هاست، اضافه کرد:‌ در انجمن شرکت‌های هواپیمایی تضمین دادیم. در شورای عالی هواپیمایی گفتم تضمین می‌دهیم -بلیت هواپیما را- از یک سقفی بالاتر نمی‌فروشیم.

وی بیان کرد: بابت پرواز‌های داخلی به دولت جمهوری اسلامی به نرخ دلار امریکا پول می‌دهیم. دولت به من دستور می‌دهد قیمت بلیت هواپیما را به نرخ ثابت به مردم عرضه کنم این در حالی است که امروز نشست و برخاستم در فرودگاه مشهد با فردا فرق دارد، چه کسی باید این هزینه را پرداخت کند منِ شرکت هواپیمایی؟! مشکلات، مشکلات قانونی است و دخالت غیرقانونی دولت‌ها.

تشریح دلایل اصلی افزایش قیمت بلیت هواپیما

در این شرایط، علی صالحی، دادستان عمومی و انقلاب تهران در جلسه شورای عالی قضایی طی سخنانی با اشاره به برخی دلایل اصلی افزایش قیمت بلیت هواپیما گفت: «عدم وجود بستر اینترنتی واحد در سازمان هواپیمایی کشوری جهت بهره‌برداری صادرکنندگان بلیت»، «فروش بلیت از طریق سایت‌های غیرمجاز»، «عدم نظارت کافی سازمان هواپیمایی کشوری بر شرکت‌های هواپیمایی، آژانس‌ها، چارترکنندگان و سایت‌های فروش بلیت» و همچنین «تخلفات چارترکنندگان در زمینه چارتری کردن پرواز‌های شیراز، مشهد، اهواز، تبریز، اصفهان و بندرعباس»، از جمله دلایل اصلی افزایش قیمت بلیت هواپیما هستند.

وی افزود: دادستانی تهران به سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرده که نرخ مصوب ستاد تنظیم بازار را در سامانه به نمایش بگذارد تا مورد عمل شرکت‌های هواپیمایی قرار گیرد و ضمن بازرسی، با متخلفین برخورد و وجوه اضافه برگردانده شود؛ همچنین به پلیس فتا اعلام کردیم تا سایت‌های غیرمجاز فروش بلیت را شناسایی و مسدود کند.

دادستان تهران با بیان اینکه بازرسی همکاران ما از شرکت‌های هواپیمایی و آژانس‌ها و نظارت بر قیمت‌ها، به صورت جدی در دستور کار قرار دارد، گفت: طی روز‌های گذشته جلسه‌ای را با شرکت‌های هواپیمایی برگزار و در آن تأکید کردیم که نرخ مصوب را رعایت کرده و بر آژانس‌ها و چارترکنندگان و سایت‌های طرف قرارداد خود نظارت کافی داشته باشند و نتایج این اقدامات را به دادستانی اعلام کنند.

هواپیماهای فرسوده اجازه پرواز ندارند

این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که به نظر می‌رسد یکی از دلایل گرانی بلیت هواپیما، کمبود تعداد هواپیماهای فعال در صنعت هوایی کشور است.

در این خصوص، معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه اگر هواپیما دچار فرسودگی شود، دیگر قابلیت پرواز نخواهد داشت، گفت که برنامه‌های نوسازی ناوگان در سال‌های گذشته موفق نبوده و در زمان برجام انتخاب‌های خوبی برای واردات نداشتیم.

محمد شهبازی با بیان اینکه لغت فرسوده برای هواپیما لغت صحیحی نیست، گفت: می‌توان گفت هواپیمای با سن بالا و سالخورده؛ چون مفهومی که از فرسودگی دریافت می‌شود با مفهوم سالخوردگی متفاوت است و هواپیما اگر فرسوده باشد اجازه پرواز نخواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: هواپیماها بر اساس سیستم تعمیر و نگهداری که برایشان تعریف شده، با گذشت زمان هزینه‌های تعمیر و نگهداری آن‌ها افزایش پیدا می‌کند اما نمی‌توان گفت که فرسوده شده‌اند؛ مگر اینکه کاملاً از خط پرواز کنار گذاشته شده باشد و برنامه‌های تعمیر و نگهداری‌ آن اجرا نشود؛ در آن صورت هواپیما دچار فرسودگی می‌شود و دیگر قابلیت پرواز نخواهد داشت.

معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه عمر ناوگان هوایی در کشور ما بالاست، اظهار کرد: عمر ناوگان هوایی ما حدوداً ۲۷ سال است؛ ما نیاز داریم که ناوگانمان را نوسازی کرده و هواپیمای جدید وارد ناوگان کنیم؛ اما به‌دلیل وجود تحریم‌ها این کار با مشکلاتی همراه است؛ زیرا کارخانه‌های سازنده هواپیما مستقیماً به ما هواپیما نمی‌فروشند؛ همچنین به صورت مستقیم هیچ‌کدام به ما قطعه نمی‌دهند؛ سخت‌ترین بخش تحریم‌های حوزه حمل‌ونقل همین بخش هوایی است.شهبازی با بیان اینکه صرفه اقتصادی در هواپیمای جدید است، گفت: خرید هواپیمای جدید مشکلات بیشتری دارد؛ اگرچه ما یک برنامه مفصل برای این موضوع داریم. طی سالیان گذشته برنامه‌هایی که برای نوسازی ناوگان بوده، برنامه‌های موفقی نبوده است.

وی با بیان اینکه در زمان برجام هم انتخاب‌های خوبی نداشتیم، افزود: هواپیماهایی که وارد کشور شدند، با شرایط اقلیمی کشور کاملاً سازگاری نداشتند و علاوه بر این، شرکت‌های سازنده با قراردادهایی که با ما بسته بودند، در تأمین قطعات همکاری نکردند که باعث شد بخش زیادی از این هواپیماها زمین‌گیر شود.

به نظر می‌رسد، متضرر اصلی این آشفته بازار مردمی هستند که برای یک سفر هوایی معمولی باید مبالغی گزاف بپردازند و هیچ کس پاسخگوی آن‌ها نیست.