عبور نه چندان موفق طرح جمع‌آوری پسماند از مرز یک‌سالگی

در یک‌سالگی طرح جدید جمع‌آوری زباله‌های اصفهان که با شمارش روزهای هفته و تعطیلی جمعه‌ها همراه بود، شاید بد نباشد چرایی تلنبار شدن زباله‌ها بر سر بعضی معابر شهر را که اگرچه در اصفهان کمتر از هر جای دیگر کشور باشد، اما به صفر هم نرسیده است را بررسی کنیم.دو تغییر هم‌زمان در جمع‌آوری پسماندهای شهری که از تیرماه سال گذشته که به‌طور رسمی صورت گرفت با معضلاتی مواجه بود که طراحان آن تا حدودی این موارد را پیش‌بینی کرده بودند. از جمله تغییر زمان خروج پسماندها از منزل که به جای روزهای زوج و فرد ماه به روزهای زوج و فرد هفته تغییر یافت؛ این امر به‌خودی‌خود زمانی را نیاز داشت تا مردم بتوانند با آن به سازگاری برسند؛ اما تعطیل جمع‌آوری پسماندهای شهر در روز جمعه، سازمان خدمات شهری شهرداری اصفهان را با چالشی مواجه کرد که همچنان برپاست و هیچ توجیهی نمی‌تواند آن را رفع کند الا اینکه صرفا به پاک کردن صورت‌مسئله منجر شود.اگرچه نفس کار عدم جمع‌آوری زباله‌ها در جمعه، تعطیلی یک‌روزه کارکنان سازمان پسماند عنوان شد اما در عمل این اقدام اگر با موفقیت مواجه می‌شد می‌توانست به صرفه‌جویی قابل‌توجهی در تولید پسماند و نیز هزینه‌های نظافت شهر منجر شود.
منتها همان‌طور که در این رسانه پیش از این هم اشاره کردیم، طرح یاد شده و مزایای آن روی کاغذ به مراتب بیشتر از کف شهر موفق بود. نکته‌ای که در این میان در نظر گرفته نشد ناهماهنگی مردم با خروج زباله‌ها در موعد مقرر بود و این باعث شد نسبت به زمان انجام این کار نوعی بی‌قیدی ایجاد شود که شاید تا پیش از این وجود نداشت. اگرچه تبلیغات زیادی برای این طرح و اعلام نوبت هر منطقه برای خروج پسماندهایشان در سطح شهر انجام شد اما در عمل دیدیم که این اتفاق نتوانست به‌طور کامل انجام شود. با وجود آمارهایی که از موفقیت طرح جمع‌آوری هفتگی زباله‌ها ارائه می‌شود ولی حقیقتی که از تلنبار شدن پسماند در برخی معابر می‌بینیم را نیز نمی‌توان انکار کرد. بنا نیست یک‌طرفه قضاوت کرد و تمام تقصیر را بر گردن سازمان متولی این طرح انداخت چرا که در برخی از مناطق انصافا مردم نیز با طرح یاد شده که هیچ، با طرح قبلی نیز همراهی کاملی نداشتند؛ اما شاید اجرای این طرح هم‌زمان در سراسر شهر هنوز زود بود و این نیاز وجود داشت تا در برخی مناطق نخست در زمینه فرهنگی سازی جمع‌آوری پسماند اقدامات زیرساختی انجام شود و در ادامه آن را به کل شهر تعمیم داد. در مناطق کمتربرخودار شهر که مملو از فضاهای بی‌دفاع شهری است، تلنبار کردن زباله، پسماند تر و خشک، ضایعات و نخاله‌های ساختمانی وقت و بی‌وقت اتفاق می‌افتد و تا پیش از زمان رسیدن خودروهای جمع‌آوری پسماند، این زباله‌ها نخست توسط جمع‌آوری‌کنندگان ضایعات زیر و رو شده و در ادامه موش و گربه‌های شهر آن را وارسی می‌کنند. در نهایت آنچه از این کیسه‌های دریده شده زباله‌ها باقی می‌ماند بوی نامطبوع و حشرات موزی رقصان دور و بر آن‌هاست. این وضعیت گاه چندین ساعت ادامه خواهد داشت تا موعد جمع‌آوری پسماندهای آن منطقه سر برسد. حال تصور کنید طرح جدید یک تعطیلی به‌ظاهر یک روز اما در عمل سه‌روزه را نیز به چرخه تولید و خروج پسماندها از منازل با این مختصات اضافه کرده است.
اجرای سراسیمه طرح جمع‌آوری پسماندهای شهر با دو متغیر هم‌زمان برای کل شهر اصفهان کار درستی نبود و تا مادامی‌که بر انجام آن به همین وضعیت اصرار ورزیده شود نه‌تنها وقت و انرژی زیادی به بیهودگی صرف می‌شود بلکه با موفقیت کامل مواجه نخواهد شد.