هویت انکار شده مسجد تاریخی کازرونی
مسجد ۸۰ ساله‌ی کازرونی، واقع در محله عباس‌آباد اصفهان دارای ارزش‌های تاریخی و معماری زیادی است که هیئت‌امنای این مسجد در پی انکار این ارزش‌ها است
اصفهان امروز - کوروش دیباج
مسجد ۸۰ ساله‌ی کازرونی، واقع در محله عباس‌آباد اصفهان دارای ارزش‌های تاریخی و معماری زیادی است که هیئت‌امنای این مسجد در پی انکار این ارزش‌ها است. اوایل آبان ماه ۱۳۹۹، زمزمه‌هایی از تخریب مسجد کازرونی اصفهان و ساخت یک مسجد چندطبقه به‌جای آن آغاز شد. درحالی‌که بافت این مسجد سالم و ازنظر تاریخی ارزشمند و زیبا است.
این مسجد متعلق به دوره پهلوی اول و اوایل پهلوی دوم است که به همت خانواده کازرونی و به دست معمار علی‌اکبر کازرونی ساخته شد. کارشناسان، معماری مسجد کازرونی را تداوم معماری گذشته و بخشی از دوره گذار آن در اصفهان می‌دانند؛ این مسجد آخرین مسجد ساخته‌شده بر اساس معماری باستانی ایران و بر این اساس، بسیار ارزشمند است.
گفته می‌شود در طرح نوسازی مسجد کازرونی قرار است، طبقه پایین پارکینگ و قسمتی از طبقه بالا، مسجد و بخش‌های دیگر به مکان فرهنگی و هنری تبدیل شود. به‌تازگی بحث تخریب این مسجد دوباره قوت گرفته و گویا هیئت‌امنا بر موضع خود سخت پافشاری می‌کنند. آنان در نشستی به پرسش و پاسخ در خصوص این طرح با نمازگران اين مسجد پرداختند.
نبود فضاي كافي براي فعالیت‌های فرهنگي علت اصلي توسعه مسجد كازروني
اديب، يكي از هیئت‌امنای اين مسجد اظهار كرد: هیئت‌امنای جدید مسجد کازرونی عباس‌آباد به این نتیجه رسیدند که مسجد، فضای لازم برای بسیاری از کارها را ندارد، بنابراین خانه کنار مسجد برای بزرگ کردن شبستان خریداری و تخریب شد.
او بابیان اینکه ۴۰ درصد فضای مسجد برای خانم‌ها و ۶۰ درصد برای آقایان در نظر گرفته شد گفت: با توجه به پوشش خانم‌ها، تحمل فضای گرم و نامطلوب مسجد ناراحت‌کننده است و باید امکانات لازم فراهم شود اما هم‌اکنون فضای مسجد برای خانم‌ها مناسب نیست. علاوه بر این، مسجد. نیازمند اتاق خادم، اتاق خدمات پزشکی و مشاوره خانواده است و فضای کافی برای فعالیت فرهنگی جوانان نداریم.
اين عضو هیئت‌امنای مسجد كازروني تصريح كرد: پلاک‌هایی که به‌عنوان اثر تاریخی شناخته می‌شوند، در طرح تفصيلي شهر، ستاره‌دار است اما مسجد کازرونی ستاره ندارد بنابراین جزو ابنیه تاریخی محسوب نمی‌شود.
او گفت: با اداره‌های مرتبط نامه‌نگاری شد که در صورت صدور مجوز، کل مسجد و در صورتی مخالفت، فقط شبستان مسجد ساخته شود و قطعه زمین پشت مسجد را به آن الحاق کنیم که مشکل کمبود جا برای جمعیت حل شود؛ و در كل هدفمان، اتحاد و همدلی نمازگزاران است و هیئت‌امنا بدون نظر نمازگزاران کاری انجام نمی‌دهد.
براي توسعه مسجد نظر كارشناسان و صاحب‌نظران احصا نشده است
در ادامه خانم نوري، يكي از نمازگزاران اين مسجد در واكنش به صحبت‌های اديب عضو هیئت‌امنای مسجد گفت: به‌عنوان مربی فرهنگی دختران اين مسجد، از فکر کردن به توسعه مسجد و ایجاد فضاهای تربیتی سپاسگزارم اما همان‌طور که پرسش‌های شرعی باید از مجتهد پرسیده شود، در موضوع توسعه و بازسازي مسجد كازروني هم باید دیدگاه صاحب‌نظران و اساتید معماری را پرسید.
او افزود: معماری یک موضوع فرهنگی است و تخریب یک بنای ۸۰ ساله و میراث فرهنگی شهر، مسئله مهم ما است. معماری که برای اجرای طرح این مسجد در نظر گرفته‌شده است، طرح‌های زیبایی می‌سازد اما حتی یک مقاله فرهنگی هم ندارد.مربی فرهنگی دختران مسجد كازروني تصريح کرد: من هم به‌عنوان یک مربی این مسجد، به فضای بیشتر نیاز دارم و در بسیاری از موارد با هیئت‌امنا هم‌نظر و هم نیاز هستم اما باید طرح مناسبی ارائه شود و نگاه خردمندانه و فرهنگی وجود داشته باشد.
او تأکید كرد: هیئت‌امنای مسجد کازرونی برای ساخت این مسجد به مجتهد معماری رجوع نکرده است و مهندس معمار موردنظر شما، صلاحیت ساخت مسجد ندارند.
در زمینه معماری و ساخت‌وساز مسجد، میراث فرهنگی و شهرداری مجتهد هستند
در ادامه رجایی‌فر يكي از اعضاي هیئت‌امنای مسجد كازروني اظهار كرد: در زمینه معماری و ساخت‌وساز مسجد، میراث فرهنگی و شهرداری مجتهد هستند و هیئت‌امنای مسجد کازرونی روال قانونی این طرح رعایت می‌کند و حتما به مجتهد معماری رجوع خواهد شد.
او بابیان اینکه طرح توسعه این مسجد به میراث فرهنگی ارائه می‌شود، افزود: این طرح، هفت‌طبقه نیست بلکه یک طبقه همکف و یک بالکن دارد و زمین جلوی مسجد نیز به آن الحاق می‌شود.
اين عضو هیئت‌امنای مسجد كازروني تصريح كرد: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اصفهان بر حفظ شبستان مسجد تأکید دارد و به‌طورقطع هیئت‌امنا هم این موضوع را رعایت می‌کند. ضمن اينكه ازلحاظ شرعی نیز مجوز این طرح از آیت‌ا... مظاهری گرفته شد.
تخريب تنهاي راهكار توسعه مسجد كازروني نيست
راطبي يكي از نمازگزاران مسجد كازروني اظهار كرد: تحقق خواسته‌های هیئت‌امنا و نمازگزاران، لزوما نیازمند تخریب بنا نیست و می‌شود مسجد را بدون تخریب هم توسعه داد. این بنای تاریخی، آخرین مسجد طراحی‌شده بر اساس معماری ایران باستان است و باید قدر آن را بدانیم. اگر مسئولان اداره میراث معتقد هستند که این بنا تاریخی نیست، پس سواد و صلاحیت کافی این مسئولیت را ندارند.
بر اساس پرسش غلط مجوز توسعه گرفته‌اید
سعيدي نمازگزار ديگر مسجد كازروني در واكنش به صحبت عضو هیئت‌امنای اين مسجد مبني بر اينكه ازلحاظ شرعی مجوز طرح توسعه مسجد گرفته شد، گفت: پرسش شرعی شما در خصوص تخریب مسجد پرسش واضح و کاملی نبوده و بر اساس آنچه در سایت‌های پاسخ‌گویی مراجع تقليد نوشته‌شده، مراجع تقليد تخریب مسجدی که قابلیت نمازخواندن دارد را جایز نمی‌دانند. ضمن اينكه تعداد نوجوانان و نمازگزارانی که در مسجد حاضر می‌شوند، جمعيت قابل‌توجهی نیست که برای رفع نیازهای آنان، تخریب مسجد ضروری باشد.
او بابیان اینکه بناهای ستاره‌دار، در فهرست آثار ملی ثبت هستند گفت: بناهایی با قدمت زیر ۱۰۰ سال در فهرست آثار ملی ثبت نمی‌شود و دلیل ستاره نداشتن مسجد کازرونی نیز همین است اما هم مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان و هم مدیر بافت تاریخی کشور اذعان کردند که این بنا ازلحاظ تاریخی ارزشمند است.
رجایی‌فر، عضو هیئت‌امنای مسجد كازروني در پاسخ به صحبت‌های نمازگزاران اين مسجد گفت: مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان در اسفند ۱۴۰۱، نامه‌ای رسمی نوشت که این مسجد فاقد ارزش تاریخی است؛ دو ماه بعد معاون این اداره گفت این مسجد دارای المان‌های تاریخی است اما هرگونه مرمت و بازسازی، با ارائه نقشه و تائید کارشناسان میراث فرهنگی انجام‌شدنی است درصورتی‌که مراجع معتقد هستند که اگر این مسجد نیاز به توسعه دارد، ازنظر شرعی بلامانع است.
يكي از فعالان ميراث فرهنگي كه از آوردن نام خود امتناع كرد، در اين جلسه پرسش و پاسخ با خواندن متن نامه‌ای که صادرکننده آن از سوي معاون اداره كل ميراث فرهنگي استان اصفهان است، گفت: در موضوع این نامه كه ماه گذشته به هیئت‌امنای مسجد ارجاع شد، از عنوان «مسجد تاریخی کازرونی» یادشده است.
تأکید ميراث فرهنگ براي تخريب نشدن مسجد كازروني
او متن نامه را این‌گونه ادامه داد: «به آگاهی می‌رساند بنای تاریخی یادشده از آثار ارزشمند شهرستان است و بر این اساس هرگونه تخریب، تفکیک و نوسازی آن ممنوع و صرفاً مرمت اصولی بنا متناسب با ساختار اصلی و کاربری تاریخی، مطابق با طرح مورد تائید و با نظارت این اداره کل امکان‌پذیر است»
درحالی‌که اين فعال ميراث فرهنگي در حال مطالعه و توضیح‌نامه بود، رجايي فر عضو هیئت‌امنای مسجد كازروني صحبت‌های اين فعال ميراث فرهنگي قطع و گفت: مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان، اسفند ۱۴۰۱ طی نامه‌ای گفت: «در خصوص درخواست هیئت‌امنای مسجد کازرونی و صدور پروانه ساخت، با توجه به اینکه بنای مذکور در زمره آثار ثبتی و واجد شرایط تاریخی نیست، درخواست آن‌ها در مراجع ذی‌ربط کمیسیون ماده پنج، با رعایت قوانین بلامانع است.»
او افزود: هیئت‌امنای مسجد کازرونی، بر اساس نظر نهایی اداره میراث فرهنگی و شهرداری قصد توسعه مسجد را دارد. از ابتدا نظر بر این بود که نمازگزاران بهترین امکانات را در اختیار داشته باشند و هرچه لازم است فراهم باشد و به این منظور، ما با دستگاه‌های دولتی هماهنگ هستیم.
اين عضو هیئت‌امنای مسجد كازروني تصريح كرد: تصمیم بر این شد که با تعامل ادارات دولتی، اگر امکان وجود داشته باشد، با توجه به توان مالی که وجود دارد، برای بهتر شدن فضای مسجد تلاش کنیم. در حال حاضر تصمیمی در خصوص اینکه مسجد کازرونی کاملاً تخریب شود وجود ندارد و در حال آماده‌سازی طرح الحاق زمین پشت مسجد و اضافه کردن فضا هستیم که اگر معماران دارای صلاحیت اجازه توسعه بدهند، این کار انجام شود.
جلسه فوق به مدت دو ساعت ادامه داشت و نمازگزاران و فعالين حوزه ميراث فرهنگي و معماري هرکدام دلايل خود را نسبت به مخالفت تخريب اين مسجد اعلام كردند، اما آنچه قابل‌تأمل بود صحبت‌های تناقض گونه هیئت‌امنای مسجد، اجازه ندادن صحبت فعالين ميراث فرهنگي و معماران براي اهميت اين بناي ارزشمند تاريخي بود كه درنهایت هیئت‌امنای اعلام كردند در حال حاضر مسجد تخريب نمی‌شود و طي ماه آينده نقشه توسعه مسجد به اداره كل ميراث فرهنگي ارائه و در صورت تائید مسجد با نظر ميراث فرهنگي تخريب خواهد شد.