نخلهای عزاداری استان اصفهان در سایه بیتوجهی
طی روزهای گذشته یکی از نخلهای تاریخی عزاداری استان اصفهان با قدمتی ۳۰۰ساله در محله کوشک شهر اردستان به آتش کشیده شد اتفاقی که تنها از بعد مذهبی که از بعد تاریخی و میراث تأسفآور است. آتشسوزی این نخل و میراث تاریخی عمدی بوده
طی روزهای گذشته یکی از نخلهای تاریخی عزاداری استان اصفهان با قدمتی ۳۰۰ساله در محله کوشک شهر اردستان به آتش کشیده شد اتفاقی که تنها از بعد مذهبی که از بعد تاریخی و میراث تأسفآور است . آتشسوزی این نخل و میراث تاریخی عمدی بوده و ظاهراً پای اختلافات شخصی در میان بوده است، اختلافاتی که آتش آن گریبان میراث یک شهر را گرفته است. اما آنچه درباره این نخل و نگهداری از آن وجود دارد این است که این نخل در مرکز شهر و بدون محافظت و بدون حداقل امکانات اطفای حریق و محافظت قرار داشته است و همین امر سبب شده تا این نخل در آتش جهالت و در سایه بیتوجهی بسوزد. نکته مهم این است که چرا میراث به این مهمی که از نظر مذهبی، تاریخی و مردمی اهمیت دارد در مکانی پرتردد به حال خود رها شده است و توجهی به نگهداری و حفاظت از آن نشده است.
نخل گردانی از آیینهای قدیمی سوگواری در مناطق کویری ایران و بهویژه استان اصفهان است و اکثر شهرستانها و روستاهای با قدمت از جمله اردستان، ابیانه، نطنز، دهاقان، خور و بیابانک، ورزنه، کاشان و... نخلهای تاریخی دارند و هرسال محرم مراسم نخل برداری در آنها انجام میشود.
در اردستان و ابیانه آیین «نخل برداری» از عصر روز دهم تا صبح روز یازدهم محرم انجام میشود. این رسم همان آیین تشییع نمادین پیکر بیسر امام حسین (ع) است. به عبارتی «نخل برداری» همان تابوت حامل پیکرامام حسین (ع) است که در کوچهپسکوچههای شهر میچرخد تا به خاک سپرده شود. این مراسم تشییع در ابیانه به ثبت ملی نیز رسیده است. در شهرستان نطنز در شمال استان اصفهان آیین مشابه دیگری وجود دارد که در روستای «وش» اجرا میشود، به این صورت که بومیان یک نخل را از روستا به حرکت درآورده و به سمت یک امامزاده در دامنههای کوه کرکس حرکت میکنند و نخل به امامزاده کوه سترگ و باشکوه کرکس سپرده میشود.
اهالی خور و بیابانک و دهاقان نیز نخلهای تاریخی خود را در روز عاشورا در شهر میگردانند. اهالی گاوخونی و قورتان ورزنه نیز مراسمی خاص برای نخل گردانی دارند و این رسم در استانهای دیگری همچون یزد نیز اصیلترین تصویر سوگواری محرم را به نمایش میگذارد.
مراسم نخل گردانی در دهه نخست محرم، کهنترین آئین عزاداری در استان اصفهان است. اما باتوجهبه اتفاق پیشآمده برای نخل عزاداری اردستان به نظر میرسد حفاظت و نگهداری از این میراث ارزشمند مانند سایر میراث و ابنیه تاریخی با بیتوجهی روبهرو شده است. این نخلهای عزاداری میراث گرانقدر از گذشته برای امروز است و حفظ آیینها و مراسمهای سوگواری محرم در کنار حفظ این نخلها باید در اولویت قرار گیرد.
درست است که امروز، برنامهریزی برای جذب گردشگر در ایام محرم و بهویژه مراسمهای سوگواری در استان اصفهان وجود ندارد اما شاید آیندگان قدر این آیینهای عزاداری که تنوع و تعدادشان در استان اصفهان بسیار زیاد است را بدانند و علاوه بر نمایش فرهنگ سوگواری اصیل ایرانی، گردشگری را نیز توسعه دهند.