دریچه‌ای تازه برای ورود به دنیای رنگ و پیکسل

زیبایی که هنوز بعد از گذشت چهارصد سال پابرجاست، قبل از اینکه وارد حیاط خانه شوم تابلوهایی در این‌طرف و آن‌طرف دالان توجه ام را جلب می‌کند، چهره‌های پرتره از شاعران و هنرمندان مطرح کشور و جهان، از چهره بزرگانی همچون «شاملو»، «هوشنگ ابتهاج» گرفته تا بازیگر معروف جایزه اسکار «آدرین برودی» بر دالان خانه نصب‌شده‌اند، در وهله اول فکر می‌کنم که عکس این افراد چاپ‌شده ، اما کمی بیشتر که به تابلوها نگاه می‌کنم، متوجه می‌شوم نه نقاشی است و نه عکس درحالی‌که دنبال تکنیک اجرای این تابلو هستم، ناگهان نگاهم به بیانیه نمایشگاه می‌افتد، بیانیه‌ای که در آن به تکنیک هنر نقاشی دیجیتال اشاره‌کرده و در ادامه آورده است«در پرتره‌های این مجموعه به‌واسطه اندیشیدن به نحوه پدیدارشدن چهره‌ها هنگام عکاسی و با کمک از ابزار حوزه نقاشی دیجیتال، تصاویر با تمام جزئیات پرداخته‌شده اند تا حکایتگر امری نو باشند».

همین امر باعث می‌شود گفت‌وگویی با علی لک ، نقاش دیجیتال که این نمایشگاه را در خانه صفوی اصفهان برگزار کرده داشته باشم و با توجه به اینکه وی متولد اصفهان اما ساکن انگلستان است پیرامون نقاشی دیجیتال و فرق برگزاری و اجرای نمایشگاه‌های تجسمی در ایران و خارج از کشور پرسش‌هایی را مطرح کنم که مشروح این گفت‌وگو را در ذیل ازنظر می‌گذارنید.

با توجه به اینکه ساکن انگلستان هستید، چه شد به فکر برگزاری نمایشگاه در ایران، آن‌هم شهر اصفهان افتادید؟

دلیل برگزاری این نمایشگاه در اصفهان بدین خاطر بود که نقاشی دیجیتال مبحث نویی در جهان است و این نیاز را دیدم که علاوه بر برگزاری در کشور انگلستان آن را در اصفهان برگزار کنم تا مردم بیشتری نسبت به این هنر آشنا شوند. و دلیل اینکه از میان شهرهای ایران اصفهان را برای برگزاری این نمایشگاه انتخاب کردم، بدین خاطر بود که خودم فارغ‌التحصیل دانشکده‌ی هنرهای زیبای اصفهان هستم ، خواستم در این شهر برگزار کنم ؛ شاید برای مردم اصفهآنجالب باشد .

این اولین نمایشگاه انفرادی شما در ایران است ؟

بله ، بعد از سال­ها دوری این نمایشگاه انفرادی بنده در ایران است ، اما در خارج از کشور چند نمایشگاه داشته­ام ؛ که مهم‌ترین آن‌ها برگزاری نمایشگاه در دانشگاه بولتون بود، که فارغ‌التحصیل آنجا هستم و دیگری نمایشگاه گروهی در لندن است.

چه شد که از بین موضوعات مختلف نقاشی ، نقاشی چهره­ها را انتخاب کردید ؟

البته من کار­های دیگری هم دارم اما چون علاقه­ی خاصی به پرتره دارم ، سعی کردم نمایشگاه پرتره باشد فقط یکی از کارهایم که پرتره نیست در نمایشگاه است .

در مورد نقاشی دیجیتال و اهمیت آن در هنرهای تجسمی معاصر توضیح دهید ؟

من فکر می‌کنم نقاشی دیجیتال یک دریچه­ی تازه برای افرادی است که می­خواهند در این زمینه کار کنند ؛ آزمون‌وخطاهایی دارد و نیز ویژگی­های خاص خودش را دارد و هیچ فرقی با نقاشی روی کاغذ و بوم ندارد فقط تفاوت آن با نقاشی سنتی این است که فقط دیجیتال است که به‌صورت یک نسخه نمی­تواند بیرون بیاید ، و برای فروش این آثار غیر از مسئله­ی فیزیکی که در فضای پلت فرم­هایی که NFT خریدوفروش می­کنند می­شود کار را خریدوفروش کرد .

یکی دیگر از ویژگی­های نقاشی دیجیتال این است که روی صفحه­ی دیجیتالی که کار می­کنید پالت رنگتان است و نسبت به نقاشی روی بوم ، هزینه­ی هنرمند را کم‌وزیاد می­کند.

سختی نقاشی دیجیتال نسبت به نقاشی روی بوم چیست ؟

سختی خاصی ندارد؛ اما خب ، آشنایی با این فضا شاید ایرادات کوچکی داشته باشد ، اما هنرمند به‌مرور یاد می­گیرد که چگونه با آن­ها کار کند و آن­ها را برطرف کند . درمجموع ، دنیای بسیار جذابی است که پر از رنگ و پر از پیکسل­هایی است که فکر می­کنم در دنیای معاصر امروز بتواند موجب یک تحول عظیم شود.

بسیاری معتقدند که نقاشی دیجیتال ، فاقد احساس است ، نظر شما در این مورد چیست؟

در دنیای پست‌مدرن امروز ما فارغ از این‌که از موبایل استفاده می­کنیم و تبادل دیتا داریم ( که سال­ها پیش فکرش را نمی­کردیم ) ، دقیقا نقاشی دیجیتال هم همین‌طور است و نمی­توانیم در مقابل این پدیده مقاومت کنیم و شاید بسیاری از مبانی کار نقاشی را به هم بریزد . اما من فکر می­کنم چیز بدی نیست که نقاشی سنتی را کنار بزند اما آینده­ی نقاشی دیجیتال هم شاید به اعتلای فرهنگ مردم کمک کند .

به نظر شما، با آمدن هوش مصنوعی ، این نوع نقاشی منسوخ می­شود ؟

اگر قرار باشد که هوش مصنوعی این کار را انجام بدهد و هر فردی چهره­ی خودش را بسازد ، ممکن است همه نقاش و هنرمند شوند !!! اما برای 10 تا 15 دقیقه بعد می­خواهند چه‌کار کنند .

هوش مصنوعی تصمیم می­گیرد یک عکس را تبدیل به یک نقاشی کند، اما کار من به‌عنوان یک نقاش دیجیتال همان کاری است که نقاش روی بوم انجام می­دهد و نباید آن را باهوش مصنوعی اشتباه گرفت و تفاوت این نقاشی دیجیتال با نقاشی سنتی این است که می­توان میلیون‌ها نسخه از آن را داشت در حالیکه آرتیستی که روی بوم کار می­کند فقط یک نسخه از آن را دارد ؛ و تفاوت این دو نقاشی فقط در همین است .

هنر دیجیتال در خارج از کشور ، به‌ویژه در کشور توسعه‌یافته‌ای مثل انگلستان تا چه حد شناخته شده­است و تا چه اندازه مخاطب عام دارد ؟

البته نمی‌دانم تا چه حد درست می­گویم اما فکر می­کنم خیلی قدمت ندارد اما خیلی از کارهای نقاشی دیجیتال در پلت فرم­های Opensea , Object و Novendis خریدوفروش می­شود . من نمی‌دانم در آینده چه اتفاقی می­افتد اما خوب است بسیاری از جوانان با این پدیده آشنا شوند و در آینده آثار فاخری از آن­ها ارائه شود .

در کشور ما به‌ویژه شهر اصفهان که بیشتر هنرهای سنتی آن موردتوجه است، به نظرتان این هنر با چه مشکلی روبروست ؟

بیشتر ازنظر اقتصادی است ، که باید بتوانند صفحه­ی دیجیتال را در اختیار داشته باشند ؛ چون به‌عنوان تهیه­ی یک صفحه­ی وکیوم یا آی پد باید حدود 100 تا 150 میلیون هزینه کرد.

نقش کپی‌رایت و فیلترینگ در نقاشی دیجیتال چگونه است ؟

البته بحث کپی‌رایت آن ، این است که اگر یک نقاشی دیجیتال را در پلت فرم دیگری با کد دیگری بفروشید ، اعتبار شما از بین می­رود و فکر می­کنم بیشتر جوانان با این مسئله آشنا هستند و اعتبار خود را زیر سوال نمی­برند .

بسیاری از شبکه­های اجتماعی ما فیلتر است بدین ترتیب دوست داریم یک شیء را درکنار خودمان داشته باشیم تا دیجیتال مانند باشد ؛ این مشکلی برای کار شما در کشور ایجاد نمی­کند ؟

بله ممکن است یک هنرمند اثری را خلق کند و هزاران نسخه از آن کار را باقیمت ارزان­تر بفروشد ، که قشر­های سطح پایین هم در خانه­هایشان داشته باشند . خب ، این با اثری که میلیون­ها تومان ارزش دارد و هنرمندی روی آن کارکرده تفاوت دارد اما با آن ارزان فروختن در درازمدت ممکن است بتوان فرهنگ‌سازی کرد و بیشتر مردم بتوانند با این هنر ارتباط برقرار کنند و ما باعث یک تحول و فرهنگ‌سازی شویم و در هر خانه مانند تعدد فرش‌ها ، تعدادی از این نقاشی‌ها هم باشد .

با توجه به اینکه شما که در هنرستان زیبای اصفهان تحصیل و در یک فضای سنتی و قدیمی کارکرده‌اید،چه عاملی سبب شد چنین فردی در یک فضای مدرن شروع به فعالیت هنری کنید ؟

من فکر می­کنم زندگی در انگلیس و آشنایی با وسایل دیجیتال پیشرفته باعث شد که به این‌سو کشیده شوم . من درحالی‌که هم‌اکنون روی بوم هم نقاشی می­کنم ، اما ازآنجایی‌که فکر می­کنم باید به‌روز باشم ، با فضای محیطی که در آن هستم خود را آپدیت می­کنم.

به نظر شما هنرستانی همچون هنرهای زیبای اصفهان لازم است این هنر دیجیتال را به هنرجویانش آموزش دهد ، یا نه همان روش سنتی را ادامه دهد ؟

به نظر من باید حتما آن­ها را ( روش سنتی ) حفظ کند اما این هنر جدید Digital Art را هم دانشجویان حتما سعی کنند آموزش ببینند دلیل بشر پست‌مدرن و نیاز انسان امروز است .

هنرهای تجسمی به‌ویژه نمایشگاه در خارج از کشور چه تفاوتی با ایران دارد؟ آیا مثل ایران تحت حمایت نهاده‌ای متولی است یا خیر ؟

یک‌قسمتی از آن بر عهده­ی نهادها و سازمان­های متولی ایرانی خارج از کشور است که کار­های فرهنگی می­کنند و کارشان را بسیار دقیق و درست انجام می­دهند. قسمت دیگر آن بر عهده­ی خود مردم است که روزهایی را به دیدار از نمایشگاه­ها اختصاص می­دهند و این کمک می­کند فرزندانشان نسبت به هنر آشنایی پیدا کنند و حتی با Digital Art که بسیار تازه و ناشناخته است، بیشتر آشنا شوند .

آیا در خارج از کشور برای ورود به نمایشگاه ورودی می­دهند یا خیر ؟

بعضی از نمایشگاه­هایی که آثار فاخری دارند بله ورودی دارند ، ولی بیشتر نمایشگاه­های معمولی خیر .

نوع نمایشگاه­های خارج از کشور چگونه است و چه تفاوتی با نمایشگاه­های ایران دارد ؟

بسیار حرفه­ای و بانظم برخورد می­کنند که مردم اصفهان به‌ویژه باید خیلی در این زمینه حرفه­ای برخورد کنند .

منظور شما از حرفه­ای برخورد کردن چیست ؟

در نظر گرفتن مواردی مثل برگزاری نمایشگاه ، محل نمایشگاه ، فضای کافی ، برقراری ارتباط درست با آثار ، اطلاع‌رسانی درست و .......

آیا در خارج از کشور هم مانند ایران تابلویی را بدون توضیح فقط به نمایش می­گذارند که فقط خود بیننده برداشت کنند ؟

بله ، خب این هم در برخی نمایشگاه­ها هست و اگر مخاطب توضیح بخواهد ، کمک می­گیرد.

آیا در خارج از کشور مثل ایران شهرداری و ارگان­هایی در برگزاری نمایشگاه­ها مشارکت دارند ؟ و نحوه حمایتشان چگونه است؟

بیشتر روی جوانان سرمایه‌گذاری می­کنند و شهرداری منطقه به آن­ها کمک می­کند که آثارشان دیده شود و برخی سازمان­های مردم‌نهاد هم در این زمینه نقش دارند .

آیا شهرداری فقط مکانی را در اختیار جوانان قرار می­دهد یا حمایت هم می­کند ؟

شهرداری هنردرمانی می­کند و مکان­هایی را برای ارائه­ی آثارشان در نظر می­گیرد . آن­ها گاهی فضایی را برای هنرجویان در نظر می­گیرند و برای آموزش آن­ها وقت می­گذارند و کمک­هایشان بیشتر سخت‌افزاری است.

چه عاملی باعث می­شود که در کشوری مانند انگلستان مردم برای دیدن چنین هنری وقت می­گذارند و در اصفهان که مهد هنر است چنین نیست ؟

من فکر می­کنم بیشتر به لحاظ شرایط اقتصادی است و شرایط روحی و روانی افراد هم مؤثر است .