شکستن خط‌قرمز زاینده‌رود با افتتاح بن-بروجن

امروز و فردا قرار است رئیس‌جمهور با سفر به چهارمحال‌وبختیاری طرحی را افتتاح کند که تیرخلاص به احیای زاینده‌رود باشد. طرح بن-بروجن که از سال 91 کلنگش بر زمین خورد همچون پتکی سخت بر بدن نحیف زاینده‌رود خواهد نشست. زاینده‌رودی که سال‌هاست با رنج کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند و فرونشست و آلودگی تنها سهم شهرهای مختلف استان از جاری نبودن زاینده‌رود و خشکسالی تالاب گاوخونی شده است.حالا قرار است طرحی که در دوره ریاست رئیسی بر قوه قضائیه غیرقانونی اعلام شد در دوره ریاست‌جمهوری او افتتاح شود. طرحی که به گفته بسیاری از کارشناسان و مسئولان غیرقانونی بوده و بدون هیچ توجیه زیست‌محیطی و اقتصادی اجرا شده است.
سال 92 شورای عالی آب در مصوبه ای9 ماده ای هر گونه بارگذاری جدید حتی برای شرب بر روی رودخانه زاینده رود را غیرقانونی اعلام کرد؛ اما طرح بن- بروجن به کار خود ادامه داد تا در بهمن 1400 اجرای این طرح به خاطر عدم تعیین منبع تامین آب آن ممنوع اعلام شد. بعد از اعلام ممنوعیت، تکمیل طرح همچنان ادامه یافت و سال گذشته به خاطر سیل و مکدر شدن آب در این بخش مسئولان وزارت نیرو و استان همجوار بر اجرای آن تاکید کردند و برداشت از زاینده رود آغاز شد. اما در استان اصفهان مسئولان بر موقتی بودن این برداشت‌ها تاکید کردند و گفتند منابع جایگزینی برای این برداشت‌ها دیده شده به طوری که نه خانی آمده و نه خانی رفته اما آب زاینده‌رود همچنان می‌رفت و هیچ جایگزینی هم برای آن دیده نشد. جالب آنجاست که طرح‌های آبی قبلی استان که تأکیدات رهبری را هم داشت هم همچنان بر زمین‌مانده و بلاتکلیف است و هیچ پیشرفتی نداشته است. رئیس‌جمهور در سفر قبلی خود به اصفهان گفته بود از نزدیک با فرونشست‌های اصفهان مواجه شده و دستور پیگیری سریع برای جلوگیری از گسترش آن را داده و او علت‌های مختلفی همچون عدم جریان دائمی زاینده‌رود، برداشت‌های بی‌رویه و... را جزو دلایل این فرونشست شمرد و گفت کارشناسان و مسئولان باید سریع‌تر برای این موضوع جلسه بگذارند و اقدام اساسی انجام دهند.

اقدامی که از آن روز تابه‌حال تنها به اجرای یک طرح دیگر از سد تنظیمی زاینده‌رود و بارگذاری بیشتر روی حوضه آن بسنده شد تا جریان زاینده‌رود و احیای آن.
آبی که با مسافتی زیاد قرار است از حوضه کم‌آب زاینده‌رود به حوضه پرآب کارون منتقل شود سالانه 41 میلیون مترمکعب از بن به شهرهای سامان، فرخ‌شهر، سفیددشت، شهرکرد، فرادنبه و بروجن پمپاژ شود. اما این آب تنها قرار نیست برای شرب 13 روستا و 13 شهر استفاده شود و مقداری از این آب برای مصارف صنعتی به این منطقه می‌رود و این امر غیرقانونی بودن این طرح برخلاف همان قانون‌های وزارت نیرو و حکم توقف پروژه که به تأیید دیوان عدالت هم رسید را نشان می‌دهد؛ اما چه‌طور است که با وجود این حکم و تأکید بر نداشتن مصوبه قانونی این طرح قرار است توسط رئیس‌جمهور کلید بخورد؟!
روز گذشته هم سرپرست حوضه آبریز رودخانه زاینده‌رود در توجیه اجرای این طرح با بیان اینکه ایجاد جایگزین برای تأسیساتی که در یک نقطه از نظر کمی و کیفی دچار مشکل شده است، به معنای کسری از منابع آب حوضه زاینده‌رود نیست، گفت: در این پروژه به دلیل قدیمی و فرسوده بودن خط انتقال، برداشت آب از یک محل جابه‌جا و به نقطه جدیدی منتقل شده است.
اما واقعیت از نگاه مسئولان استان، کارشناسان و نمایندگان استان اصفهان این نیست و آنها طرح
بن- بروجن را برداشتی جدید از حوضه زاینده‌رود می‌دانند. آب‌رسانی خط فرسوده کوهرنگ اکنون با حدود ۲۰ میلیون مترمکعب برای شهرکرد انجام می‌شود، اما حجم آب انتقالی در طرح بن -بروجن ۴۳ میلیون مترمکعب و در واقع بیش از دوبرابر خط آبرسانی فعلی است، این در حالی است که بعید است پس از راه‌اندازی این طرح، خط فعلی هم متوقف شود.
از ۴۳ میلیون مترمکعب ظرفیت انتقالی آب بن -بروجن، ۱۱ میلیون مترمکعب به صنعت تخصیص‌داده‌شده و این نشان می‌دهد که این طرح نیز به نام شرب و به کام صنعت است، مانند همان اتفاقی که برای خط انتقال یزد افتاد.
همه اینها در حالی است که سد کارون 4 نزدیک به 2 میلیارد مترمکعب ذخیره آب دارد و آب مورد نیاز این شهرها و روستاها را می شد با هزینه بسیار کمتر و با خسارت حداقلی به محیط زیست یا از این سد یا از منابع پرآب منطقه مانند بهشت آباد و خرسان فراهم کرد در حالی که سد زاینده‌رود 400 میلیون متر مکعب ذخیره دارد و این بارگذاری جدید تیر خلاصی بر حوضه ورشکسته زاینده‌رود است.
حالا اگر با تمام این صحبت‌ها این طرح توسط رئیس‌جمهور افتتاح شود باید به برخی مسئولان و نمایندگان استان اصفهان گفت حالا دیگر کلاهتان را بالاتر بگذارید. زمانی که به‌جای پیگیری سکوت اختیار کردید و رسانه‌های استان را هم به‌جای مطالبه‌گری به سکوت دعوت کردید و اجرای این طرح را خط‌قرمز خود دانستید حالا چه می‌کنید؟! آیا حالا که خط‌قرمزتان با روبان قرمزی قیچی شد چه خواهید کرد؟ استعفا می‌دهید یا باز می‌مانید و وعده احیای زاینده‌رود را می‌دهید؟ باز هم سکوت خواهید کرد و یا چشم امید به طرح‌های آبی که تنها به کام صنعت اجرا می‌شود نه برای احیای زاینده‌رود و تالاب گاوخونی دل می‌بندید؟ راستی امروز 25 آبان ماه روز حماسه اصفهان هم هست. روزی که اصفهان شاهد تشییع پیکر 370 شهید خود در دفاع مقدس بود و قرار بود این روز در ذهن مردم با این حماسه زنده بماند. اما حالا همین مردم باید منتظر سفر رئیس‌جمهور باشند تا طرحی را کلید بزند که حقابه کشاورزان و محیط زیست اصفهان را کمتر از پیش می‌کند . حقی که امروز باز گرفته می شود و دیگر باید با افزایش نرخ فرونشست و بحران آن فاتحه اصفهان را خواند و شاید سالها بعد دیگر نه از تاک نشان بود و نه از تاک نشان.