خاطره همه تاریخ اصفهان

تاریخ بدون اسطوره، پایداری کمتری در باورهای مردم دارد. ذهن سراسر اسطوره هم، اتکای برای عمل عقلانی و تاریخ ساز ندارد. اصفهان، شهری است که پا در تاریخ بلند تمدنی دارد و بی بهره از شهد و شیرینی اسطوره‌های مختلف نیست. برای شناخت و خدمت به اصفهان هم باید تاریخ آن را خوب شناخت و هم از اسطوره‌ها و افسانه‌های مرتبط با آن آگاه شد. آینده و ساخت آن تنها متکی بر نقشه‌های مهندسی شده نیست. آگاهی‌ها و دانش‌های عمومی مردم و نگاه آنان به مسائل و ذخایر ادبی و فرهنگی آنان، نقش موثری در ترسیم آینده خواهد داشت. هر کدام از شهروندان که مایل هستند نقش بیشتر و پر رنگ تری در آینده اصفهان داشته باشند، باید کلاه خود را در خمره مردم کوچه و بازار رنگ کنند. و در این بین، کوچه و بازار، عجیب در ساخت فرهنگی هر شهری از جمله اصفهان نقش بازی کرده است. اصفهان شهر کوچه‌های تاریخی و تاریخ ساز است. کوچه‌هایی که دانشمندان بزرگی چون صاحب ابن عباد، ابن سینا، شیخ بهائی، میرداماد، میرفندرسکی، ملاصدرا و علامه مجلسی، در آن قدم زده اند. هزاران هنرمند، از جمله هنرمندان بی نظیری چون رضا عباسی و میر عماد از آن عبور کرده اند و بالاخره کوچه‌هایی که شهیدان والا مقامی در آن نفس کشیده اند. از سویی بازار به عنوان بازوی اصلی اقتصادی و حامی مهم فرهنگ و هنر، محل به هم رسیدن و بر طرف شدن نیازهای عموم مردم از جمله دانشمندان و هنرمندان بوده است. بازار اصفهان هم دارای جایگاه اقتصادی بزرگ و کلیدی است و هم به عنوان بازیگر مهم عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی، در تاریخ شکل گیری خود تا امروز، نقش ایفا کرده است. این نقش با بازخوانی روایت دیگری نیز همراه شده است. پیشانی بازار قیصریه، گنجینه ای برای پاسداشت نمادی است که می‌تواند به عنوان نماد اصفهان تلقی شود. من از این زاویه به داستان نگاه می‌کنم که گویی بازار، دریچه رفتن به اصفهان گذشته، امروز و آینده است. اینجا همه نقشه‌های مهندسی شده، تاریخ، افسانه و زندگی مردم به هم گره می‌خورد و درست از این زاویه می‌توان به شناخت اصفهان فرهنگی و فرهنگ اصفهان نزدیک و نزدیک‌تر شد. اصفهان شهری بزرگ‌تر از یک روز و یک هفته است. تمام نقطه‌های تقویم با اصفهان گره خورده اند. اما اگر گاهی قرار باشد، سکوهایی برای صحبت از رنگین کمان، پیدا کرد ناچار باید دست به انتخاب زد. درست پس از یک هفته از 25 آبان، روز حماسه و ایثار مردم اصفهان در میدان امام، نصف جهان در سفری تاریخی اسطوره ای به ایستگاه اول آذرماه نقش جهان، به سردر بازار قیصریه می‌رسد. و اما نکته پایانی چیزی نیست جز این که در خاطره همه تاریخ اصفهان، زاینده رود با جریان زندگی بخش خود، اصفهان را بر بالهای اسطوره ای نشانده و پرواز داده است و بدون آن، تاریخ و فرهنگ اصفهان هم دچار نشست می‌شود و دیگر از هیچ نمادی، کار بزرگی بر نمی‌آید.