آخرین نفس

باید واقعیت‌هایی تلخ در گذشته نه‌چندان دور را که می‌توان با یک کلیک از سایت‌های رسمی و معتبر به دست آورد، پذیرفت و بر اساس آن‌ها به تغییر و تحول پرداخت که دیگر تزریق مواد دارویی در شیشه‌های انگشتی با درب‌های لاستیکی قرمزرنگ و لفاف استیل جایگاهی نداشته باشد که در زمان مصرف آب مقطر به‌واسطه سری فلزی سرنگ از طریق سوراخ کردن لاستیک قرمزرنگ به آن وارد و پس از تکان دادن شیشه مجددا به همان سرنگ مکیده می‌شد که در رگ یا عضله بیمار تزریق شود! این یک پروسه کهنه و وقت‌گیر همراه با تبعاتی چون ورود آلودگی به ورید بیمار ازهمه‌جابی‌خبر است زیرا امروز داروی تزریقی ساخته‌شده به همراه رقیق‌کننده آن از محل تولید در سرنگ‌های یکبار مصرف جاسازی می‌شود تا احتیاج به هیچگونه نقل‌وانتقال‌های وقت‌گیر و نگران‌کننده نداشته باشد. اگرچه نهضت دانش‌بنیان‌ها در کشور ظرف یک دهه اخیر تلاش‌هایی را به‌منظور بهینه کردن اینگونه روش‌ها داشته‌اند اما هنوز هم بخش قابل توجهی از صنعت داروسازی و نحوه بسته‌بندی آن متعلق به عهد بوق است و بالطبع باید از رده خارج شود زیرا صادرات عمده این تولید را در افق‌های نزدیک پیش رو داریم که در کنار آن کشورهای دور و نزدیک منتظر تحول در نحوه بسته‌بندی و تسهیلات استفاده از اقلام دارویی ایران هستند. امروز درحالی‌که 97 درصد از دارو و اقلام جانبی آن در کشور تولید می‌شود تا نوعی افتخار برای ایرانیان باشد اما بسیاری از خطوط در حال خارج شدن از رده‌های استاندارد جهانی است تا ابهت تولید ملی را با چالش کهنگی و فرسودگی مواجه سازد و نتواند همسو با داروهای نوبنیاد پیش برود. از سوی دیگر نمایندگان مجلس شورای اسلامی دولت را مکلف کرده‌اند، حداکثر ظرف شش ماه پس از لازم‌الاجرا شدن قانون برنامه هفتم توسعه نسبت به برنامه نوسازی و بازسازی صنایع دارویی و فرآورده‌های سلامت‌محور همراه با تجهیزات و ملزومات پزشکی و واکسن‌های موردنیاز اقدامات قانونی به عمل آورد؛ که مرتضی خیرآبادی، عضو هیئت‌مدیره سندیکای تولیدکنندگان دارو، پیرامون چالش‌های موجود می‌گوید: «دارو‌های سرطانی یک نسل عوض شده و نسل‌های جدید آن وارد بازار شده‌اند. در نسل‌های جدید این دارو‌ها امکان تولید نداریم و خرید از خارج از کشور هم بسیار گران است. دولت نه می‌گذارد دارو در داخل کشور تولید شود و نه می‌تواند از خارج بخرد. پس ما نیاز داریم تا بازسازی صنعت دارو انجام شود.. در حال حاضر در صنعت دارو حدود ۴۴۰ شرکت دارویی وجود دارد که دارو‌های شیمیایی، بیولوژیک و مکمل را تولید می‌کنند. شرکت‌های اصلی ما متعلق به تأمین اجتماعی، برکت و بانک ملی است که تقریباً عمر مفید اکثر آن‌ها گذشته است. ما در مجموعه کل کارخانجات کشور حدود ۱/‌۱ درصد داروی دنیا را تولید می‌کنیم، اما ارزش این دارو‌ها در بازار 29 درصد قیمت دنیاست. اگر این کارخانه‌ها نبودند و می‌خواستیم در کشور دارو تولید کنیم، باید چهار برابر قیمت فعلی خرید می‌کردیم. امروزه ما در صنعت دارویی کشور با سرکوب قیمت مواجه هستیم. قیمتی که دولت تعیین می‌کند و دولت هم همیشه پایین‌ترین حد قیمت را انتخاب می‌کند. با این قیمت دارو، امکان نوسازی صنعت دارو وجود ندارد. نمی‌توان با دلار ۵۴ هزار تومانی دستگاه خرید و با دلار ۲۸ هزار تومانی دارو فروخت. بازار دارو در کشور حدود ۴ میلیارد دلار است و زمانی که برای بازسازی صنعت دارو پولی داده نمی‌شود مانند امروز با دارو‌های جدید مواجه می‌شویم. دولت در این زمینه دو رویکرد دارد. یا صنعت دارو در این وضعیت بماند و کارخانجات نابود شود یا پول ندهد و داروی جدید تولید نکند. تولید داروی جدید، دستگاه جدید می‌خواهد. امروزه تکنولوژی تولید قرص‌ها بسیار تغییر کرده است و زمانی که پول و دستگاه نداشته باشیم، مجبور می‌شویم کار جدید انجام ندهیم.» مهدی پیرصالحی، از مدیران سابق سازمان غذا و دارو، می‌گوید: «ازآنجاکه آزمایشگاه‌های سنجش کیفیت در بحث کیفیت نظارت جدی را دارند می‌توان به‌جرئت گفت که کیفیت دارو‌ها هیچ مشکلی ندارد، اما فرسودگی ماشین‌آلات تولید در صنعت داروسازی به‌عنوان یک مشکل اساسی همچنان وجود دارد و این مشکل موجب افزایش هزینه‌های تولید و افزایش ضایعات در این صنعت شده است. در حال حاضر در صنعت داروسازی دستگاه‌هایی با عمر ۳۰ تا ۴۰ و در برخی موارد تا ۵۰ ساله هم وجود دارد؛ البته استاندارد مشخصی در این زمینه وجود ندارد و عمر مفید دستگاه بستگی به این دارد که چه مقدار کار مفید انجام داده باشد. » بر اساس گزارش سازمان غذا و دارو در سال گذشته حدود 60 میلیون دلار صادرات دارو داشته‌ایم که این مقدار تنها ۵ درصد از ارزش بازار دارویی کشور را به خود اختصاص می‌دهد که این رقم در سال ۹۷ حدود 180 هزار دلار بوده است تا طی سه سال رقم صادرات دارویی کشور به یک‌سوم کاهش یابد که در مقابل یک میلیارد دلار واردات رقم قابل‌اعتنایی نیست تا این صنعت بیمار با آخری نفس تلاش کند.
ادامه دارد