به اصفهان شهر پردود نیا

سال‌هاست آلودگی هوا بخصوص در فصل‌های پاییز و زمستان اصفهانی‌ها را می‌کشد. سال گذشته نزدیک به دو هزار نفر از شهروندان اصفهانی به‌خاطر آلودگی هوا جان دادند و امسال هم کارشناسان گفته‌اند آلودگی باز جان بسیاری از مردم شهر را خواهد گرفت. چند دهه است که با رشد و توسعه بی‌رویه شهر و رویش هرزگونه شهرک‌های صنعتی در نزدیک‌ترین فاصله زیست شهری اصفهان بر آلودگی هوای این کلان‌شهر افزوده می‌شود و هر بار که به مرز بحران می‌رسد تنها عده‌ای از مسئولان در یک جلسه اضطراری جمع می‌شوند که تنها خروجی‌اش تعطیلی پی‌درپی مدارس است. در این هفته این سومین روز است که مدارس تعطیل می‌شود بی‌آنکه تأثیری در کاهش آلودگی داشته باشد و چه‌بسا به‌خاطر حرکت بیشتر خودروها در شهر موج آلودگی بیشتر هم می‌شود. نکته‌ای که جالب است به آن دقت کنیم این است که در روزهای پایان هفته گذشته و جمعه که تعطیل بوده است بخصوص در زمان‌های کم تردد شهر آلودگی سیر صعودی خودش را طی می‌کرد. اما وقتی از دلایل حجم زیاد آلودگی اصفهان می‌پرسیم ۷۰ درصد آن را به تردد خودروها نسبت می‌دهند و سهم صنایع را آن‌قدر کم می‌بینند که اصلاً لزومی به تعطیلی صنایع بخصوص صنایع آلاینده نمی‌بینند.

صنایعی که در غفلت بازرسان و دستگاه‌های محیط‌زیست و ناظر در روزهای تعطیل فیلترهای خود را باز می‌کنند. یا در شب‌ها که خط دود و میزان آلایندگی آنها نامشخص است شیفت کاری قرار می‌دهند. صنایعی که امروز سود خودشان را در خون مردم می‌زنند و هیچ‌کس از آنها پاسخی نمی‌خواهد.

کوره‌هایی که شبانه آجر می‌پزند. کارخانه‌ای که در ۵۰ کیلومتری شهر کک می‌سوزاند یا جای گاز، مازوت مصرف می‌کند. کارخانه‌ها و کوره‌هایی که در کنار راه تنفس مردم تولید می‌کنند و نفس آنها را تنگ می‌کنند بی‌آنکه لحظه‌ای به جان‌هایی که از دست می‌رود یا نفس‌هایی که می‌ایستد فکر کنند.

وقتی به آمار مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ مراجعه می‌کنیم می‌بینیم حدود ۱۰۰ درصد افزایش داشته است و این بدان معناست که اوضاع بدتر شده و سیاست‌هایی که برای رفع آلودگی شهر به کار گرفته‌ایم شکست‌خورده یا اصلاً راهکار مناسبی نداشتیم و کار عملی صورت نگرفته است.

آلودگی که هر سال هزینه زیادی روی دست اصفهان می‌گذارد. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۰ در شهر اصفهان به طور میانگین ۹۰۵ میلیون دلار معادل با ۲۵ هزار میلیارد تومان برآورد شده که نشان می‌دهد اصفهان نه‌تنها سودی از کنار شهرک‌های صنعتی و صنایع آلاینده نمی‌کند؛ بلکه هزاران میلیارد هم ضرر می‌کند و این جدای از ضررهای اجتماعی به‌خاطر ازدست‌دادن چند هزار نفر در خانواده‌های اصفهانی است.

وقتی حمل‌ونقل شهری لنگ می‌زند. خودروهای فرسوده یا بدون معاینه فنی هنوز در شهر می‌چرند. ناوگان اتوبوس‌رانی شهری و بین‌شهری‌مان فرسوده است و دودکشان در خیابان و جاده‌ها حرکت می‌کنند. سوخت‌هایی که هنوز استاندارد نیست و در باک خودروها سرازیر می‌شود. صنایعی که حاضر نیستند پای از راه نفس مردم بردارند و یا از مازوت استفاده می‌کنند به‌جای گاز. دستگاه‌های ناظری که معلوم نیست کارکردشان چیست و کی می‌خواهند به صحنه بیایند. اینها و دلایل دیگری که هر سال می‌گوییم و حل نمی‌شود. مطالبه‌هایی که هر سال تیتر رسانه‌ها می‌شود و با فروکش آلودگی فراموش تا سال بعد.

اصفهانی که در نبود زاینده‌رود زیستش به مخاطره افتاده حالا ریه‌اش تنگ شده و قادر به تنفس نیست. شهروندانی که حقابه‌شان را می‌گیرند. فرونشست تهدیدشان می‌کند و حالا بیم جانشان را دارند. اینها صحنه‌های واقعی این روزهایی است که تنها در کلام و شعار مسئولان شهر و استان می‌بینیم نه در عملکرد آنها. شعارهای زیبای اصفهان شهر زندگی که این روزها در میان انبوهی از دود رنگ‌باخته است.