شکوه نهفته معماری صفوی در ابواسحاقیه
درمحله ابواسحاقیه خاندان امامجمعه دارای چند باب خانه بودند که متأسفانه به دلیل گسترش شبکه شهری و تبع آن راههای ارتباطی و مواصلاتی بسیاری از این قسمتها خرابشده بود.یکی از قسمتهای باقیمانده از این مجموعه بزرگ را ما بانام خانه تاریخی شهید اول میشناسیم خانهای بسیار نفیس با شاهنشینی منحصر بفرد، نقاشیها، آیینهکاریها، گره چینیها وبسیاری از هنرهای دیگر معماری آن روز را در دل خود جایی داده است.
مهدی گلی پور، معلم تاریخ و فعال حوزه میراث فرهنگی و گردشگری، نیمی از شهرت و شهریت اصفهان مربوط به خانههای قدیمی و تاریخی آن میشود. خانههایی که در دل خود رازها و ناگفتههای زیادی دارد. یکی ازمحلات قدیمی اصفهان ، محله ابواسحاقیه یا بوسحاقیه است که در جوار موزه معماری ایران اسلامی یعنی مسجد جامع عتیق اصفهان قرار دارد.این محله از زمانهای قدیم بخصوص در دوره دیلیمان و سلجوقیان محل زندگی افراد و بزرگان بوده است. نزدیکی این محله با مسجد جامع عتیق بسیار بسیار بر اهمیت آن افزوده است. چنانکه میدانیم وجود مسجد، بازار، کاروانسرا ، حمام و میدان از ارکان اصلی یک محله بوده است. بههرروی باروی کار آمدن سلسله صفویه و به دنبال آن انتخاب اصفهان بهعنوان سومین پایتخت صفویان در دوره شاهعباس اول صفوی و کوچ امرا، بزرگان، اشراف، تجار، علما وصنعتگران به اصفهانی که تازهوارد مرحله ساختوساز دولتخانه صفوی و بخش شمال شرقی شده بود، این محل از محلات و اماکنی بود که آغوش خود را بر روی این تازهواردین گشود.
نقل است در این مکان عمه شاهعباس ، شیخ بهایی و امامجمعه اصفهان سکونت کردند. خاندان مشهوری که در تاریخ صفویه و حتی قاجاریه به خاندان امامجمعه معروف شدند. مرحوم مصلح الدین مهدوی در کتاب شیخالاسلامهای اصفهان بهطور کامل به شرح امامان جمعه و ... پرداخته است. قدرت و نوفوذ و منزلت اجتماعی خاندان امام که از سادات خاتونآبادی بودند ، سبب شد تا فتحعلی شاه قاجار که برای سرکوبی شورشهایی به جنوب ایران و اصفهان آمده بود، یکی از این بزرگواران را با خود به تهران ببرد و منصب امامجمعه تهران را به ایشان واگذاز کند.
بههرروی در این محله خاندان امامجمعه دارای چند باب خانه بودند که متأسفانه به دلیل گسترش شبکه شهری و تبع آن راههای ارتباطی و مواصلاتی بسیاری از این قسمتها خرابشده بود.یکی از قسمتهای باقیمانده از این مجموعه بزرگ را ما بانام خانه تاریخی شهید اول میشناسیم خانهای بسیار نفیس با شاهنشینی منحصر بفرد، نقاشیها، آیینهکاریها، گره چینیها وبسیاری از هنرهای دیگر معماری آن روز را در دل خود جایی داده است. یکی دیگر از جلوههای معماری و هنری این خانه زیبا وجود دوبادگیر است. بادگیرهای به نسبت جالب که هنگامیکه از نمای دور و حتی نزدیک جلوه خاصی به این خانه میدهند. علاوه بر آن حوضخانه بسیار زیبا و حتی سنگدست تراشی شدهای که بهمنظور نورگیر حوضخانه در این بنا بکار رفته است دل و چشم و جان هر بینندهای را مجذوب خود میکند. این خانه تاریخی رازها و خاطرات زیبا و مگویی در دل خود دارد. برای مثال قبل از اینکه این خانه توسط خانواده آقای شهید اول خریداری شود، خانواده طبیب الرعایا که از طبیبان و حکیمان و پزشکان عصر قاجار بودند در این خانه سکونت و مالکیت داشتهاند . خانواده مزبور از قول قدیمیها شنیده بودند که در هنگام حمله افغانها به اصفهان و بهتبع آن سقوط شهر اصفهان، تونل و راه مخفی زیرزمینی برای رفتوآمد به مسجد جامع حفرشده بوده است. این راز افسانه وار مدتها در دهانها میچرخد تا اینکه هنگام ساختوسازها و پیریزی کوچهها و... راهی کشف شد که مسجد عتیق را به خانههای مجاور وصل میکرد. این خانه تاریخی در تاریخ هجدهم آذر ماه 1354 با شماره ثبت 1165 به ثبت ملی رسیده است.