کارزار «درخواست توقف احداث خیابان بخشداری در بافت تاریخی خمینی‌شهر» ایجاد شد

بافت تاریخی خمینی‌شهر یکی از ارزشمندترین و مهم‌ترین میراث تاریخی ایران است. این بافت تاریخی بکر و ارزشمند شامل بناهای خشتی و گلی و تعداد زیادی خانه تاریخی است که در خطر تخریب قرار دارد. طبق اعلام فعالان میراث تاریخی و فرهنگی این شهرستان، احداث خیابانی به نام «بخشداری» بافت تاریخی خمینی‌شهر را تهدید می‌کند. احداث این خیابان ۱۶ متری با تعریض گذر تاریخی بخشداری تا ۴ برابر عرض فعلی، به تخریب بافت تاریخی ارزشمند و مهم خمینی‌شهر و زیر پا گذاشتن ضوابط حفاظتی منجر خواهد شد. این تصمیم در حالی در شرف عملی‌شدن است و خطر بیخ گوش بافت تاریخی خمین شهر است که مطابق مصوبات شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور، هرگونه تعریض و تخریب در بافت تاریخی ممنوع است و با آن مغایرت دارد.

کارزار «درخواست توقف احداث خیابان بخشداری در بافت تاریخی خمینی‌شهر اصفهان» از طرف دغدغه‌مندان حفاظت از بافت‌های تاریخی ایران و توسط محمدمهدی کلانتری (دبیر پویش‌های اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجوئی معماری، مرمت و شهرسازی ایران) ایجاد شده است و در مدت سه روز توانسته ۱۱۴۱ امضا کسب کند و هم اکنون نیز در حالی جمع آوری امضا تا رسیدن به وضعیت ثبت رسمی در دبیرخانه سازمان مخاطبان وب سایت کارزار است.

خانه‌های تاریخی ارزشمند خمینی‌شهر

در متن این کارزار آمده است:
جناب آقای عزت الله ضرغامی
وزیر محترم میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
جناب آقای مهرداد بذرپاش
وزیر محترم راه و شهرسازی
با سلام و احترام؛
حتما استحضار دارید که طبق قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی، یکی از وظایف مهم این سازمان یا وزارتخانه حفاظت از بافت‌های فرهنگی و تاریخی و جلوگیری از هر گونه تخریب آن‌هاست. وظیفه‌ای که به ویژه پس از ابلاغ سیاست‌های کلی شهرسازی توسط مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) در سال ۱۳۸۹ که صراحتا بر احیای بافت‌های تاریخی تأکید نموده و بعد از قوانینی که پیرو آن در دهه اخیر به تصویب رسیده و به خصوص درباره بافت تاریخی ۱۶۸ شهر کشور که محدوده و ضوابط حفاظتی آن‌ها توسط خود این سازمان تهیه گشته، اهمیتی مضاعف یافته است. همچنین بر اساس دستورالعمل‌ها و ضوابط مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری، هر گونه مداخله کالبدی در محدوده‌های تاریخی-فرهنگی شهرها از جمله تخریب بناها و تعریض گذرها موجب از میان رفتن هویت و شواهد ناظر بر ارزش‌های تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی آن‌ها شده و بنابراین هر گونه تغییرات در نقش و عملکرد و عرض شبکمعابر و بازگشایی معبر جدید و یا حذف معابر موجود در بافت‌های تاریخی مغایرت اساسی به حساب می‌آید. بنابراین عدول از این وظیفه بسیار مهم برای وزارتخانه میراث فرهنگی یک تخلف ذاتی و قانونی و شرعی محسوب شده و به هیچ وجه پذیرفته نیست. تخلفی که علی‌رغم همه اینها متأسفانه بارها و به بهانه‌های گوناگون از این نهاد دولتی سر زده و نمونه فجیع آن چیزی است که اتفاقا در فاصله همین سال‌ها در بافت خمینی‌شهر به وقوع پیوسته و پیش چشم همگان است. حدود چهار سال است که دوستداران میراث فرهنگی خمینی‌شهر مراتب اعتراض جدی خود را به تخریب بافت فرهنگی و تاریخی این شهر از طریق رسانه‌ها و مکاتباتی که از جمله با وزارتخانه میراث فرهنگی و راه و شهرسازی داشته اعلان کرده و با استناد به قوانین و مصوبات و نظرات کارشناسی دائما پیگیر این قضیه بوده‌اند. اگرچه تلاش‌های فراوان دوستداران میراث فرهنگی نتوانست از احداث خیابان‌های مرکزی و شهدای خوزان پیشگیری کند و در نهایت این دو خیابان با نابودی ۵/۶ هکتار از بافت تاریخی خمینی‌شهر به بهره‌برداری رسید، اما لااقل توانست پس از کش و قوس‌های فراوان به مصوبه‌ای تعیین کننده در شورای عالی شهرسازی و معماری منجر گردد. مصوبه‌ای با شماره ۳۰۰/۸۲۴۹۸ که در مورخ ۲۶ مردادماه ۱۴۰۱ تکلیف همه نهادهای ذیربط را مشخص کرد و امید آن بود که به وضعیت اسفبار فعلی برای همیشه پایان دهد. اما گویا در این میان دوباره این وزارتخانه میراث فرهنگی است که سنگ بنای تخلف از این مصوبه را هم پی می‌نهد و در این زمینه همچون گذشته بنایی بر حرکت در صراط مستقیم ندارد.

تزئیناتِ نفیسِ خانه‌های تاریخی خمینی‌شهر

مع‌الأسف اطلاعات موثق حاکی از آن است که در روزهای گذشته خیابان دیگری برای احداث در بافت تاریخی خمینی‌شهر از وزارتخانه میراث فرهنگی مجوز گرفته تا به زودی در کمیسیون ماده پنج به تصویب برسد. در حالی که احداث این خیابان ۱۶ متری با تعریض گذر تاریخی بخشداری تا ۴ برابر عرض فعلی، بدون تخریب بافت تاریخی و زیر پا گذاشتن ضوابط حفاطتی امکان‌پذیر نخواهد بود و اینجانبان تمام گفته‌های واهی مدیران مبنی بر رعایت ملاحظات حفاظتی در جریان احداث این خیابان را اکیدا تکذیب می‌کنیم. این در حالی‌ست که مصوبه مزبور بر رعایت رویکرد «حفاظت و احیاء» در بازنگری وضعیت کالبدی شبکه معابر تأکید کرده و هر گونه اقدام اجرایی را منوط به این رویکرد دانسته است. از طرفی نظر تمامی کارشناسان صادق و متعهد میراث فرهنگی و شهرسازی بر این است که این خیابان یا اصلا نباید احداث شود و یا اگر به علت ایجاد حقوق مکتسبه قبلی چاره‌ای جز احداث ندارد، نهایتا می‌بایست با عرض متغیر ۸ تا ۱۲ متر و آن هم بدون بدنه تجاری به بهره‌برداری برسد؛ تا حداقل از وارد آوردن آسیب‌های جدی به بافت تاریخی و بناهای ثبتی و واجد ارزش در حاشیه آن جلوگیری کند.
با این اوصاف جای بسی تعجب است که چگونه وزارتخانه میراث فرهنگی که خود یکی از پیگیران و امضاکنندگان اصلی مصوبه مذکور بوده خود به نقض آن پرداخته و با احداث خیابان بخشداری، آن هم با عرض مخرب ۱۶ متر موافقت کرده است؟! البته پاسخ برای ما روشن است و می‌دانیم که این تصمیم مورد تأیید کارشناسان این وزارتخانه نیست و بلکه با وتوی نظر آن‌ها در سطح مدیریت وزارتخانه گرفته شده است. بنابراین؛
جناب آقای ضرغامی!
بدانید و بیاندیشید که همه ما در پیشگاه خدای اشدّالمعاقبین و در نزد اولیا و ائمه خویش مسئولیم و در روزی که دیر نخواهد بود از آنچه بر عهده ما گذاشته شده سؤال خواهد شد. و بدانید که مسئولیت میراث فرهنگی و تاریخی این سرزمین در دست شما جز امانتی سنگین نیست و شما صاحب و مالک این میراث نیستید و بلکه باید نسبت به کرده خویش به مردم و آیندگانی که ما و شما را قضاوت خواهند کرد پاسخگو باشید! دیگر بر خیلی‌ها واضح است که کدام جرثومه فساد و کدام افراد کژفهم شما و همکارانتان را برای اخذ این مجوز تحت فشار گذاشته‌اند. اما آیا بهتر نبود به جای تسلیم در برابر خواسته‌های نامشروع و غیرقانونی آن‌ها به نهادهای نظارتی شکایت می‌کردید؟ یا بهتر نبود که با مقاومت بر سر انجام تکالیف قانونی خویش، در رسانه‌ها و در برابر مردم از فساد و قلدری یکی از نمایندگان پرده برمی‌داشتید؟ مگر نه اینست که قوانین میراث فرهنگی و مصوبه اخیر شورای عالی حاصل زحمات خود کارشناسان وزارتخانه شما نیز بوده است؟ پس چگونه به خود اجازه می‌دهید که زحمات چندساله آنان را به راحتی بر باد داده و برای حفظ مقام و جایگاهی چندروزه چنین جفایی در حق میراث این مملکت روا دارید؟!
به هر حال اینجانبان دوستداران میراث فرهنگی کشور بدین وسیله اعتراض شدید خود را به موافقت اخیر وزارتخانه میراث فرهنگی با احداث خیابان ۱۶ متری بخشداری در بافت فرهنگی و تاریخی خمینی‌شهر اعلام داشته و با استناد به قوانین موضوعه کشور خواستار آنیم که مجوز صادرشده فورا ابطال و اصلاح گردد. ضمنا هشدار می‌دهیم در صورتی که وزارتخانه میراث فرهنگی در رویه متخلفانه خود تجدید نظر نکرده و در صدد جبران برنیاید، حق شکایت در محاکم قضایی و نهادهای نظارتی برای کلیه دوستداران میراث فرهنگی کشور محفوظ خواهد بود و قاطعانه می‌گوییم که اینجانبان انشاءالله با توسل به حضرات معصومین (علیهم السلام) از هیچ کوششی در جهت احقاق حقوق مردم دریغ نخواهیم کرد و با تمام توان تا آخر این راه ایستاده‌ایم.

برای امضای این کارزار بر روی تصویر کارزار کلیک کنید