گذر کمرزرین؛ از آبادی به نابودی

بار دیگر اجراي يك عمليات عمراني در منطقه‌ای از شهر تاريخي و باستاني اصفهان باعث شد تا سروصدای مسئولان و كارشناسان شهر درآمده و توپ تقصیر این تخریب‌ها در میدان یکدیگر انداخته شود.
در روزهای گذشته تخریب منطقه تاریخی و باستانی کمر زرین به بهانه احداث یک گذر مطرح‌شده و شهرداری مقصر این امر شناخته شد حال اینکه مدیر منطقه 3 شهرداری اصفهان در گفتگو با اصفهان امروز سرخود بودن و ناهماهنگی اجرای این عملیات را تکذیب کرد.
پیش از آن سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان گفت: مقرر بود احداث گذر کمر زرین اصفهان به‌صورت محدود انجام شده و صرفا کف این گذر با میدان امام علی (ع) هماهنگ شود و تأسیسات به‌صورت محدود از این گذر عبور کند. حمیدرضا محققیان با اعلام این مطلب بیان داشت: با توجه به هماهنگی‌های قبلی شهرداری منطقه ۳ اصفهان با این اداره کل مقررشده بود احداث گذر کمر زرین اصفهان در قلب بافت تاریخی این شهر و در جنب مجموعه جهانی مسجد جامع عتیق با نظر این اداره کل انجام شود. لکن با توجه به اینکه ادامه احداث این گذر فقط با نظر این اداره کل امکان‌پذیر است، معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان با مسئولان معاونت فنی شهرداری منطقه ۳ هماهنگی‌های لازم را در خصوص مشخص شدن دامنه فعالیت شهرداری و به‌ویژه انجام اقدامات لازم توسط کارشناسان باستان‌شناسی اداره کل انجام داده و پس‌ازآن این عملیات ادامه می‌یابد.

عملیات اجرایی گذر کمر زرین در جریان است

اما درحالی‌که سخنان سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان تلویحا اشاره دارد که عملیات یادشده در حال حاضر متوقف شده است، مدیر منطقه 3 شهرداری اصفهان در گفتگو با روزنامه اصفهان‌امروز به تشریح جزئیات گذر کمر زرین در محدوده میدان امام علی(ع) پرداخت و گفت: این گذر محل احداث پاساژی با 324 واحد تجاری، 450 واحد پارکینگ و 3 رستوران روباز است که معوض 4 پاساژ مهدیه، الزهرا، سینایی و الغدیر است و در جلوخان مسجد جامع و با تخریب پاساژهای یادشده جایگزین می‌شود تا در اختیار مالکان قرار گیرد. محمدباقر کلاهدوزان افزود: گذر کمرزین دارای مصوبه کمیسیون ماده 5 و نیز اداره کل میراث فرهنگی است و تمام گودبرداری و خاکبرداری‌های آن با هماهنگی و نظارت این اداره کل انجام شده و در جریان است. او گفت: پیش از این در پی گودبرداری‌ها، قسمت اعظمی از گذر تخریب و فروریخته بود و آن را با نخاله پر کرده بودند.
کلاهدوزان تصریح کرد: به دلیل حساسیتی که این پروژه داشته است هر روز از آن بازدید داشته و تاکنون شیء قیمتی ندیده‌ام.مدیر منطقه 3 شهرداری اصفهان در ادامه اظهار کرد: عملیات اجرایی این گذر اکنون به حفاری برای انشعابات آب، برق و گاز رسیده است و بنا داریم طی 3-4 ماه آینده آن را به سنگفرش برسانیم.

قرار به این حجم از گودبرداری نبود

این در حالی است که رئیس سابق اداره باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان که در زمان او مجوز احداث گذر داده شده است، گفت: احداث گذر یک طرح مصوب دارد و در آن طرحِ مصوب قرار نبوده است که خاکبرداری به این شکل پیش برود.
علمدار علیان افزود: احداث این گذر قرار بود در حد ساماندهی، کف سازی و روسازی باشد و بر اساس همان طرح هم شاید نیازی نبوده است که ناظر باستان‌شناسی و میراث فرهنگی در مکان حضور داشته باشد چرا که قرار نبود در این مکان گودبرداری و یا اتفاق خاصی رخ بدهد.
او اظهار داشت: اینکه شهرداری یا پیمانکار و یا عوامل اجرایی بدون هماهنگی با میراث فرهنگی و رعایت ضوابط به این شکل در این محدوده گودبرداری کرده‌اند اتفاقی بر خلاف قانون است و ما هم به دنبال پیگیری حقوقی برای این موضوع هستیم تا عملیات متوقف بشود. علیان افزود: خاکبرداری در عمق دو تا سه متری در این منطقه برای طرحِ ساماندهی گذر کمر زرین مطرح نبوده و این کار خلاف قوانین میراث فرهنگی و بدون هماهنگی با ما انجام شده است.او در خصوص امکان انجام مطالعات باستان‌شناسی در محدوده گذر کمر زرین گفت: مسئله اول بحث تأمین اعتبار و بودجه برای مطالعات باستان‌شناسی ست که میراث فرهنگی و یا شهرداری باید آن را تقبل کند و مسئله دوم اینکه یک سرپرست هیأت باستان‌شناسی باید بر اساس ایده‌هایی که دارد یک پیشینه علمی تنظیم کند تا به پژوهشگاه ارسال و مجوز لازم برای انجام مطالعه باستان‌شناسی صادر شود.
اینکه مشخص شود مجوز گودبرداری در چه تاریخی، در زمان مسئولیت چه مدیری از میراث و شهرداری و نیز با چه کیفیتی و جزئیاتی صادر شده است شاید بتواند کمی در حل معمای کمر زرین کمک‌کننده باشد اما در مجموع چه مجوز باشد چه نه تجربه ثابت کرده است که در توسعه شهر هرجا صدای باستان شناسان اصفهان بلند شده و حرف از تخریب آثار تاریخی بوده است ضررهای هنگفتی را متحمل شده‌ایم که قابل جبران نیز نخواهد بود.