تابلوهای نقاشیگونه قلمزنی
هنر قلمزنی، تنها ظروف مسی یا نقرهای به شکل گلدان، سینی یا کاسه با نقوش برجسته نیست یا تابلوهای قلمزنی مشبک با نقوش برجسته فلزی بریده. قلمزنی را میتوان به شکل تابلوهایی شبیه به نقاشی هم دید که در میان قاب تابلو، بر روی یک فلز یکدست، طرحهای نقاشی مینیاتوری، به شکلی ظریف و با خطوط و نقشهای ریز، با قلم قلمزنی حکاکی شده است.
اصفهان امروز- حسین صفار:
هنر قلمزنی، تنها ظروف مسی یا نقرهای به شکل گلدان، سینی یا کاسه با نقوش برجسته نیست یا تابلوهای قلمزنی مشبک با نقوش برجسته فلزی بریده. قلمزنی را میتوان به شکل تابلوهایی شبیه به نقاشی هم دید که در میان قاب تابلو، بر روی یک فلز یکدست، طرحهای نقاشی مینیاتوری، به شکلی ظریف و با خطوط و نقشهای ریز، با قلم قلمزنی حکاکی شده است. به همین دلیل درواقع با یک تابلوی نقاشی روبرو هستیم که نقوش شاعرانه آن بهجای اینکه با مواد رنگی بر روی بوم کشیده شده باشد، با قلم بر روی فلز به شکلی ظریف حکشده است. طیفهای رنگی بین دو رنگ سیاهوسفید، نقوشی بر روی این فلز ایجاد میکند و اثری دوبعدی رقم میزند.
به این سبک قلمزنی، سیاهقلم میگویند. این سبک کار، از گذشته رایج بوده و حتی پیش از سبک مشبک کار میشده است. در هنر قلمزنی، شیوههای مختلفی ازجمله شبکهبری، پلاکهای گل و مرغ، قلمزنی برجسته، منبت، نیممنبت، قلمزنی روی گلدان و سیاهقلم با قلم طراحی رایج است. از میان این شیوهها، قلمزنی برجسته بیشتر به هنر مجسمهسازی نزدیک است و در آن، ظروف حجمدار مثل گلدان ساخته میشود، اما قلمزنی سیاهقلم، بیشتر به نقاشی نزدیک است و در آن، تابلوهایی خلق میشود که در آنها، طرحهایی رئالتر، به شکلی ظریف بر روی فلز کندهکاری میشود.
طرحهای تابلوهای من گرچه نشان از هنر مینیاتور دارد، اما گاه ترکیببندی، نشانههای تصویری یا اندیشه جدیدتری انعکاس میدهد. این سبک قلمزنی در گذشته به این شکل نبوده و من در کارهایم، آثار مدرنتری خلق کردم و از طرحهای جدیدتر و تخیلیتر بهره بردم. علاوه بر نوآوری در طرحهای تابلوهای قلمزنی، ازلحاظ شیوه اجرا هم خلاقیت به خرج دادم. قلمزنی، ابزار خاصی دارد که من با آن، به شیوههای مختلف کار کردم. ازنظر ترکیببندی هم سعی میکنم در مواردی کمی بینظم و آزاد قلم بزنم تا سادگی خاصی در آثار ایجاد شود و بهخوبی فضاسازی شود. درواقع تلاش میکنم به روال رایج کار نکنم و طرحهایم آرامتر باشد، چراکه طرحهای مورداستفاده در قلمزنی معمولاً خشن است. نکته این است که در هنرهای سنتی مختلف میتوان نوآوریهایی به خرج داد. برای مثال ممکن است یک هنرمند خوشنویس، یک حرف را که معمولاً بهاندازه سهنقطه کشیده نوشته میشود، بهاندازه چهار نقطه کشیده کار کند و ابتکار و خلاقیت در این زمینه به خرج دهد، گرچه او با این کار ریسک میکند و ممکن است نتیجه کارش خوب درنیاید.
برخی تابلوهای قلمزنی با توجه به قیمت بالای آنها در مغازههای میدان نقشجهان برای عموم مردم عرضه نمیشود، چراکه مردم عادی آنها را نمیخرند و مشتری آنها اکثراً مجموعهداران هنری هستند. آثار اساتید مطرح این رشته بهمراتب گرانتر هم هست.
قلمزن