خر و پف ساده، بیماری نیست

خر و پف شبانه یکی از مشکلاتی است که افراد زیادی در سراسر جهان آن را تجربه می کنند و بسته به نوع شدت خود می توانند نشانه بیماری و یا سلامت افراد محسوب شوند.

به گزارش گروه علم وفناوری خبرگزاری ایمنا، زمانی که ما نفس می کشیم هوا وارد دهان و سوراخ های بینی می شود و سپس از طریق نای وارد گلو و ریه می شود. هوا از چندین ساختار عبور می کند که شامل زبان،سقف دهان، زبان کوچک، لوزه است.

ماهیچه های گلو در حالت طبیعی سخت و سفت هستند اما هنگام خواب این ماهیچه نرم و ریلکس می شوند در بعضی از افراد ریلکس شدن در حدی است که حفاظت از ساختارها را با مشکل مواجه می کند و باعث انسداد راه های هوایی و لرزش سقف دهان با عمل دم و بازدم و در نتیجه ایجاد صدای خروپف می شود.

اگرچه خروپف های شدید در افراد جوان که عادت به خروپف کردن ندارند نشان دهنده خطر فشارخون بالا است، یکی از رایج ترین خطراتی که با خروپف کردن ایجاد می شود وقفه تنفسی انسدادی است. زمانی که خر و پف کردن به وسیله یک رویداد قطع شود باعث یک خواب نامطلوب و نیمه کاره و وقفه در تنفس می شود. این روند بر روی کیفیت یک خواب مطلوب تاثیر می گذارد و باعث ایجاد فشارخون بالا و اختلال در ضربان قلب می شود.

در زمینه علت و درمان خر و پف و عوارض آن با "دکتر مهرداد رقاع، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان" به گفتگو پرداختیم که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد:

شیوع خرو پف شبانه در میان زنان و مردان به چه میزان است و چه تغییراتی در سیستم هوایی افراد باعث ایجاد خر و پف می شود؟

خر و پف شبانه در جامعه و میان مردان شایع تر از زنان و تقریبا حدود دو برابر است، به گونه ای که حدود ۴۰ درصد صدای خر و پف شبانه را مردان و ۲۰ درصد موارد را زنان جامعه به خود اختصاص می دهند. در واقع وظیفه سیستم تنفس این است که اکسیژن هوا را به ریه ها برساند تا از آن طریق خون شریانی، پر از اکسیژن شده و به ارگان های مختلف بدن انتقال یابد.

در واقع بینی و دهان راه های عبور هوا بوده، به صورتی که بینی راه اصلی تنفس محسوب می شود و پس از آن هوا به ناحیه حلق و نهایتا به حنجره می رسد، سپس وارد نای شده و به قسمت های تختانی ریه دسترسی پیدا می کند که در آنجا تبادل گاز اکسیژن انجام می شود.

باز بودن این مجرای هوایی به انقباض عضلاتی که در جداره این مجرا قرار گرفته است بستگی دارد. بنابراین به هر دلیلی که قدرت انقباض پایه کم شود، دیواره های هوایی به سمت مرکز متمایل شده و باعث ایجاد انسداد می شود.

همچنین روی این عضلات را مخاط تنفسی فراگرفته است که این بافت با افزایش سن و از دهه چهارم و پنجم زندگی نرم تر و استحکام آن کم تر می شود. بنابراین صدای خر و پف شبانه هنگام خواب در حقیقت، لرزش و ارتعاض مخاط هوایی است.

خر و پف ها چند دسته هستند و آیا خر و پف های شبانه بیماری محسوب می شوند یا خیر؟

خر و پف ها بسته به نوع شدت خود می تواند نشانه بیماری و یا سلامت افراد به شمار رود. در زمینه خرو پف با سه دسته بیماری مواجه هستیم که ساده ترین نوع آن simple snoring (خر خر ساده) نام دارد. این در حالی است که این نوع خرو پف بیماری محسوب نمی شود، اما به علت شنیده شدن صدای خر و پف شنیده در طول شب، برای اطرافیان این افراد مزاحمت ایجاد می شود.

سندرم مقاومت راه هوایی به چه علت ایجاد می شود و این بیماری چه تاثیری بر عملکردهای روزانه افرا دارد؟

نوع دوم سندرم افزایش مقاومت راه هوایی نام دارد و در چنین افرادی به دلیل کم شدن استحکام جدار به وجود آمده و نزدیک شدن دیواره ها، مقاومت عبور هوا بیشتر می شود. این افراد در طول خواب برای لحظاتی (حدود ۱۰ ثانیه) شروع به تنفس سریع می کنند که این عامل منجر به بیدار شدن آنها می شود و ممکن است این موضوع در طول خواب ده ها بار تکرار شود.

در واقع خواب طبیعی دارای چهار مرحله است و برای اینکه احساس سر زندگی و رفع خستگی از کار روزانه به دست آید باید این مراحل با ریتم ثابت طی شود. اکثر اتفاقات تنفسی که در خواب اتفاق می افتد در مرحله دوم به وجود می آید، بنابراین فرد بیدار شده و هیچگاه مرحله چهارم خواب را تجربه نمی کند.

در نتیجه فرد به جای آنکه پس از خواب شبانه حس سر زندگی داشته باشد، احساس خستگی و سر درد می کند و این تنها مشکل یک شب نیست، بلکه هر شب در حال تکرار است. چنین افرادی در طول فعالیت روزانه اغلب چرت می زنند و این موضوع به تدریج بر روی بهره وری شغلی وی تاثیر می گذارد و یا دانشجویان مبتلا به این نوع خر و پف با افت تحصیلی مواجه می شوند.

نوع سوم خر و پف های شبانه تا چه میزان می تواند برای افراد مشکل ساز باشد و این خرو پف ها چه مدت طول می کشد؟

بدترین نوع خر و پف، سندرم وقف تنفسی نام دارد. در این افراد هنگام خواب استحکام جداره های آنقدر هوایی کم شده که در سمت مرکز به هم می رسند و ایجاد انسداد واقعی می کنند که ممکن است نسبی یا کامل باشد. مبتلایان به این نوع بیماری برای لحظاتی در طول خواب شبانه دچار قطع تنفس می شوند که ده ثانیه یا بیشتر طول می کشد.

حال چنانچه قطع تنفس کامل باشد به آن "آپنیا" و اگر سطحی باشد به آن "هایپوپنیا" گفته می شود. حال اگر مجموع این دود عدد زیر ۵ باشد، به لحاظ پزشکی اهمیت زیادی ندارد، بین ۵ تا ۱۴ نوع خفیف، ۱۵ تا ۲۰ متوسط و بیشتر از از این میزان نوع شدید بیماری محسوب می شود.

خر و پف های شبانه باعث ایجاد چه بیماری هایی در افراد می شود و دیگر عوارض این خر و پف ها در زندگی افراد چیست؟

دو دسته آخر شامل سندرم افزایش مقاومت راه هوایی و سندرم وقف تنفسی با عوارض همراه است که مهم ترین انها عوارض قلبی عروقی است، به گونه ای که شانس وقوع و تشدید آریتمی های قلبی، فشار خون، بیماری های کرونر عروق قلب، نارسایی های قلبی و ...در این دسته از افراد بیشتر است.

نکته مهم دیگر در ارتباط با مبتلایان به خرو پف شبانه این است که حدود سه برابر تصادفات ترافیکی و سوانح رانندگی در این افراد به دلیل عدم تمرکز بیشتر از سایرین است. بنابراین میزان مرگ و میر عمومی این افراد نیز نسبت به کسانی که مشکلات خر و پف شبانه ندارند، بالاتر است.

همچنین چاقی، فشار خون، چربی بالا و دیابت در افرادی که دچار سندرم وقف تنفسی هستند، بیشتر است. این در حالی است که وقفه های تنفسی در هنگام خواب بر روی ادراک افراد تاثیرگذار است، به گونه ای که افت تحصیلی یکی از نشانه های وقفه تنفسی هنگام خواب است.