رنسانس گردشگری در قلب ایران؛ ثبت رکورد جذب ۱۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار و هدف‌گذاری برای رشد ۱۰ درصدی

در حالی که تقویم به روزهای پایانی سال ۱۴۰۴ نزدیک می‌شود، ضربان قلب گردشگری در پایتخت فرهنگی ایران تندتر از همیشه می‌زند. اصفهان، شهر گنبدهای فیروزه‌ای که طی یک دهه گذشته طوفان‌های سهمگینی همچون تحریم‌های بین‌المللی، خشکی زاینده‌رود و کابوس همه‌گیری کرونا را از سر گذرانده بود، اکنون با کارنامه‌ای درخشان و آمارهایی خیره‌کننده به میدان بازگشته است. گزارش‌های رسمی حاکی از آن است که دیار نصف‌جهان نه تنها توانسته زخم‌های رکود سال‌های گذشته را التیام بخشد، بلکه با تغییر استراتژی به سمت «گردشگری هوشمند» و «جذب سرمایه‌های کلان»، رکوردهایی را جابجا کرده که در سطح ملی بی‌سابقه است. خبر رسیدن به رشد ۶ درصدی در دل بحران‌های منطقه‌ای و خیز برداشتن برای دو رقمی کردن این رشد تا پایان سال، سیگنالی قدرتمند به اقتصاد ایران مخابره می‌کند: اصفهان بار دیگر ردای «قطب اول گردشگری» را بر دوش انداخته است.

 

انقلاب سرمایه‌گذاری؛ اصفهان در صدر جدول اعتبارات ملی

مهم‌ترین خبری که این روزها امید را به کالبد صنعت هتل‌داری و خدمات سفر در اصفهان تزریق کرده، موفقیت بی‌نظیر مدیران استان در جذب منابع مالی است. امیر کرم‌زاده، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان، در تشریح این دستاورد بزرگ اعلام کرد که اصفهان با یک جهش بلند، موفق به جذب ۱۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات از صندوق توسعه ملی شده است. این رقم نجومی که اصفهان را در رتبه نخست کشور از نظر جذب اعتبارات ملی قرار می‌دهد، نشان‌دهنده اعتماد بدنه حاکمیت و سیستم بانکی به بازدهی بالای پروژه‌های گردشگری در این استان است.

کرم‌زاده با اشاره به اینکه توسعه زیرساخت‌ها موتور محرک این صنعت است، افزود:

«ما تنها به جذب اعتبار بسنده نکرده‌ایم؛ هم‌اکنون ۱۱۵ طرح فعال گردشگری در گوشه و کنار استان در حال اجراست که اصفهان را به یک کارگاه بزرگ سازندگی در حوزه توریسم تبدیل کرده است.»

این حجم از پروژه‌های فعال، اصفهان را در جایگاه اول جذب سرمایه‌گذاری کشور تثبیت کرده و نویدبخش بهره‌برداری از هتل‌ها، مجموعه‌های تفریحی و اقامتگاه‌های بوم‌گردی مدرن در آینده نزدیک است. علاوه بر این، شناسایی و تدوین بسته‌های پیشنهادی برای ۷۰۰ فرصت سرمایه‌گذاری جدید، فرش قرمزی است که زیر پای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی پهن شده تا سهم بخش خصوصی در اقتصاد گردشگری استان به حداکثر برسد.

 

آناتومی یک جهش: از رشد ۶ درصدی تا هدف‌گذاری ۱۰ درصدی

بررسی داده‌های آماری نشان می‌دهد که تاب‌آوری صنعت گردشگری اصفهان فراتر از پیش‌بینی‌ها بوده است. در حالی که منطقه با تنش‌ها و چالش‌های سیاسی و اقتصادی دست‌ونجه نرم می‌کرد، نمودارهای گردشگری اصفهان مسیر صعودی خود را حفظ کردند. مدیرکل میراث‌فرهنگی استان در این باره تصریح کرد: «با وجود تمام موانع و چالش‌های منطقه‌ای، ما شاهد رشد ۶ درصدی در شاخص‌های گردشگری استان بوده‌ایم. اما این پایان کار نیست؛ با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای رویدادهای پیش‌رو و فصل طلایی گردشگری، پیش‌بینی قطعی ما این است که این رشد تا پایان سال جاری به ۱۰ درصد افزایش پیدا کند.»

این آمار زمانی معنادارتر می‌شود که بدانیم طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، عملکرد اصفهان در شاخص‌های کلان، رتبه دوم گردشگرپذیری در کل کشور را برای این استان به ارمغان آورده است. همچنین، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های حاکمیتی یعنی «اشتغال‌زایی» در این بخش، با تحقق ۱۰۰ درصدی تعهدات استان، پاسخی درخور دریافت کرده است.

 

تحلیل روند یک دهه (۱۳۹۴ تا ۱۴۰۴): عبور از عصر یخبندان کرونا

برای درک بهتر موقعیت فعلی، باید نگاهی به نمودار سینوسی گردشگری اصفهان در ده سال اخیر بیندازیم:

• دوره طلایی (۱۳۹۴-۱۳۹۶): پس از توافق برجام، اصفهان کانون توجه تورهای اروپایی بود و کشور به درآمد ارزی حدود ۴ میلیارد دلار نزدیک شد.

• دوره سقوط (۱۳۹۷-۱۳۹۹): بازگشت تحریم‌ها و سپس ضربه نهایی کرونا، درآمدها را به زیر ۵۰۰ میلیون دلار رساند و بسیاری از کسب‌وکارهای خرد را به تعطیلی کشاند.

• دوره رستاخیز (۱۴۰۰-۱۴۰۴): از سال ۱۴۰۲ ورق برگشت. آمارها نشان می‌دهد که تنها در سال ۱۴۰۳، ورود گردشگران داخلی به اصفهان با رشد ۸ درصدی به بیش از ۱۳.۶ میلیون نفر رسید. اگرچه هنوز تا رسیدن به رکوردهای رویایی دهه ۹۰ در بخش خارجی فاصله داریم، اما روند فعلی نشان‌دهنده یک احیای قدرتمند است.

 

تغییر ذائقه مسافران: سفرهای بیشتر، اقامت‌های کوتاه‌تر

یکی از نکات ظریف و قابل تأمل در گزارش اصفهان امروز، تغییر در «الگوی سفر» گردشگران است. داده‌های آماری سال‌های ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۴ حقیقتی مهم را آشکار می‌کنند: اگرچه تعداد مسافران افزایش یافته، اما مدت زمان ماندگاری آن‌ها کاهش یافته است. متوسط اقامت گردشگران داخلی که در سال ۱۴۰۲ حدود ۲.۸ شب بود، در سال ۱۴۰۳ به ۲.۱ شب رسید. تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که این کاهش ۴ درصدی در شاخص «نفر-شب اقامت»، بازتابی از شرایط تورمی و کاهش قدرت خرید خانوار است. به عبارت دیگر، ایرانی‌ها همچنان اصفهان را به عنوان مقصد اول خود انتخاب می‌کنند، اما برای مدیریت هزینه‌ها، سفرها را فشرده‌تر کرده و تمایل بیشتری به اقامتگاه‌های غیررسمی یا ارزان‌قیمت (چادرخوابی و مدارس) نشان می‌دهند.

 

معجزه فناوری: هوش مصنوعی در میدان نقش‌جهان

اصفهان ۱۴۰۴ تنها به خشت و آجر بناهای تاریخی‌اش نمی‌نازد؛ بلکه فناوری را نیز به خدمت گرفته است. گزارش‌ها حاکی از آن است که استراتژی «گردشگری هوشمند» نتایج شگفت‌انگیزی داشته است. استفاده از ابزارهای نوین، واقعیت افزوده و هوش مصنوعی برای معرفی جاذبه‌ها، به‌ویژه در مجموعه جهانی میدان نقش‌جهان، منجر به رشد ۲۰ درصدی جذب گردشگران خارجی در این سایت خاص شده است. همچنین به طور کلی، بازدید از بناهای تاریخی استان رشدی ۱۶ درصدی را تجربه کرده که نشان از موفقیت در بازاریابی دیجیتال دارد.

 

صیانت از هویت: رکوردشکنی در ثبت آثار ملی

در کنار توسعه اقتصادی، کارنامه فرهنگی استان نیز پربار است. اصفهان موفق شده است رتبه اول کشور را در ثبت آثار ملموس و ناملموس به خود اختصاص دهد. ثبت ۷۲ اثر جدید در فهرست میراث ملی و تکمیل ۸۰ پرونده تعیین حریم و تطبیق علائم، نشان می‌دهد که مدیران استان به خوبی آگاهند که «هویت تاریخی»، اصلی‌ترین سرمایه آن‌هاست و توسعه فیزیکی نباید به قیمت تخریب میراث فرهنگی تمام شود.

 

چشم‌انداز ۱۴۰۴: سیاست‌هایی برای فردای روشن

وضعیت گردشگری اصفهان در افق ۱۴۰۴، تصویری از امید و تلاش است. برگزاری ۱۰۰ رویداد گردشگری متنوع، حضور قدرتمند در نمایشگاه‌های بین‌المللی با تمرکز بر بازارهای هدف جدید (مانند روسیه و اندونزی) و ارائه مشوق‌های مالیاتی و وام‌های کم‌بهره به فعالان بخش خصوصی، همگی قطعات پازلی هستند که قرار است سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی (GDP) را به ۳ درصد نزدیک کنند. اگرچه چالش‌هایی نظیر آلودگی هوا و زیرساخت‌های حمل‌ونقل همچنان نیازمند توجه ویژه هستند، اما آنچه مسلم است، اصفهان با سرعتی مطمئن در حال بازپس‌گیری جایگاه جهانی خود است.