فاجعه بنفش در «قهجاورستان»: نفس تنگ اصفهان از آلاینده‌ها، هشدار هواشناسی برای هفته آتی

اینجا اصفهان است، نصف جهان، اما نه با آسمان فیروزه‌ای، بلکه با پرده‌ای غلیظ از آلودگی که حتی سرسختی باران پاییزی نیز یارای کنار زدن آن را ندارد! ساعت‌ها بارندگی و وزش باد در طول شب گذشته، تنها یک تسکین لحظه‌ای به شمار آمد و با طلوع خورشید، بار دیگر کابوس آلاینده‌ها بر سر کلان‌شهر سایه افکند. در حالی که انتظار می‌رفت شاخص‌های آلودگی به سطح قابل قبول بازگردند، داده‌های رسمی از یک حقیقت تلخ پرده برداشت: میانگین کیفیت هوا در وضعیت «نارنجی» و ناسالم برای گروه‌های حساس باقی مانده، اما عمق فاجعه در گزارش‌های جزئی‌تر نهفته است؛ جایی که چهار ایستگاه حیاتی وارد فاز خطرناک «قرمز» شده‌اند و در نقطه‌ای خارج از شهر، یک تراژدی محیط‌زیستی با رنگ «بنفش» فریاد می‌کشد. این وضعیت نگران‌کننده نه تنها مهار نشده، بلکه اداره کل هواشناسی اصفهان نیز با صدور یک هشدار رسمی، از تشدید فزاینده این بحران طی هفته آینده خبر داده است.

 

 

پایداری آلودگی در اصفهان؛ زنگ خطر «قرمز» در چهار نقطه کلیدی شهر

با استناد به آخرین گزارش‌های منتشر شده از سوی خبرگزاری صدا و سیما و خبرگزاری مهر، هوای کلان‌شهر اصفهان در ابتدای روز پنجشنبه، سیزدهم آذرماه، علی‌رغم تمامی تلاش‌های جوی شامل باد و بارش باران که در ساعات پایانی شب قبل رخ داده بود، نتوانست از وضعیت نگران‌کننده خارج شود. این وضعیت، مهر تأییدی است بر تأثیرگذاری عمیق منابع آلاینده ثابت و متحرک بر سلامت عمومی در این شهر تاریخی.

داده‌های جمع‌آوری شده از ۱۵ ایستگاه فعال سنجش کیفیت هوا تا ساعت ۰۸:۰۰ صبح امروز، نشان می‌دهد که میانگین شاخص کیفیت هوا (AQI) روی عدد ۱۱۲ قرار گرفته است؛ رقمی که دقیقاً در محدوده «نارنجی» و «ناسالم برای گروه‌های حساس» دسته‌بندی می‌شود. این شرایط به‌وضوح برای اقشار آسیب‌پذیر جامعه از جمله افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و تنفسی، سالمندان، کودکان و زنان باردار، مخاطره‌آمیز است و لزوم اتخاذ تدابیر پیشگیرانه فوری را دوچندان می‌سازد.

بررسی عمیق‌تر و نقطه‌ای وضعیت ایستگاه‌های پایش بر اساس گزارش سامانه برخط کنترل کیفیت هوای سازمان محیط‌زیست استان اصفهان، حقایق تلخ‌تری را فاش می‌کند. در ساعت انتشار این گزارش، وضعیت آلودگی هوا در چهار ایستگاه مهم شهری از وضعیت نارنجی عبور کرده و به وضعیت «قرمز» و ناسالم برای عموم افراد جامعه رسیده است که این یک هشدار جدی سلامتی محسوب می‌شود:

• ایستگاه‌های خیابان احمدآباد و زینبیه هر دو با شاخص ۱۶۵ AQI.

• ایستگاه خیابان پروین اعتصامی با شاخص ۱۵۷ AQI.

• ایستگاه کردآباد با شاخص ۱۶۶ AQI، که به بالاترین عدد آلودگی در نقاط اصلی شهر دست یافته است.

این اعداد نشان‌دهنده‌ی تراکم بالای آلاینده‌های خطرناکی چون ذرات معلق زیر ۲.۵ میکرون ($PM_{2.5}$) در این مناطق هستند و توصیه اکید بر پرهیز از فعالیت‌های بدنی در فضای باز برای تمامی ساکنان این نواحی را به دنبال دارد.

 

رکوردشکنی بی‌سابقه در «قهجاورستان» و تداوم ناسالم بودن هوا در خمینی شهر

اما فراتر از مرزهای مرکزی اصفهان، وضعیت در برخی مناطق صنعتی و حومه‌ای به مراتب وخیم‌تر گزارش شده است. در حالی که ایستگاه پایش هوای خمینی شهر امروز نیز در وضعیت «نارنجی» و ناسالم برای گروه‌های حساس قرار دارد، فاجعه اصلی در منطقه قهجاورستان رخ داده است.

داده‌های پایش هوا در قهجاورستان شاخصی را ثبت کرده که آن را وارد محدوده «بنفش» و «بسیار ناسالم» قرار داده است. طبق جدول استاندارد AQI، قرار گرفتن شاخص در محدوده ۲۰۱ تا ۳۰۰ به معنای «بسیار ناسالم» و تهدیدکننده جدی سلامت عمومی است و ضرورت اتخاذ تصمیمات مدیریتی اضطراری را در این منطقه صنعتی و پرتردد نشان می‌دهد.

در کنار این نقاط بحرانی، سایر ایستگاه‌های سنجش نیز در وضعیت‌های زیر قرار دارند:

• وضعیت نارنجی (ناسالم برای گروه‌های حساس): ایستگاه‌های ۲۵ آبان (۱۲۱)، بزرگراه خرازی (۱۳۵)، خیابان فرشادی (۱۰۶)، خیابان فیض (۱۲۷) و بلوار کاوه (۱۱۲) AQI.

• وضعیت قابل قبول: ایستگاه‌های پارک زمزم (۷۳)، رودکی (۶۷)، رهنان (۸۶)، سپاهان‌شهر (۹۰)، میرزا طاهر (۵۲)، ولدان (۸۰) و هزار جریب (۹۴) AQI.

این تفاوت آماری شدید میان مناطق مختلف شهر، اهمیت توزیع جغرافیایی منابع آلاینده و نقش متفاوت ترافیک و صنایع در هر نقطه را برجسته می‌سازد.

 

هشدار «سطح زرد» هواشناسی: موج جدید آلودگی در کمین است

متأسفانه، چشم‌انداز آینده نیز نویدبخش نیست. اداره کل هواشناسی استان اصفهان با صدور یک هشدار «سطح زرد» از پایداری جوی و رکود نسبی در روزهای آتی خبر داده است که نتیجه مستقیم آن، افزایش غلظت آلاینده‌ها خواهد بود.

این هشدار، دوره‌ی زمانی شنبه تا سه‌شنبه (۱۵ تا ۱۸ آذرماه) را به عنوان بازه زمانی اوج‌گیری مجدد آلودگی معرفی کرده و مناطق گسترده‌ای را تحت تأثیر قرار خواهد داد:

• مناطق مرکزی استان اصفهان

• شاهین شهر و میمه

• فرودگاه اصفهان

• کبوتر آباد

• لنجان (زرین شهر)

• مبارکه

• نجف آباد

• اصفهان و برخوار (دولت آباد)

هواشناسی اصفهان تأکید کرده است که شاخص آلودگی ابتدا در حد ناسالم برای گروه‌های حساس افزایش می‌یابد، اما در صورت عدم مهار قاطعانه منابع آلاینده (چه ثابت و چه متحرک) در کانون‌های صنعتی و پرتردد، احتمال رسیدن مجدد شاخص به وضعیت «قرمز» و ناسالم برای تمامی گروه‌ها بسیار محتمل است. این سازمان در پایان از مسئولین ذی‌ربط خواستار تشدید اقدامات کنترلی و از شهروندان خواستار رعایت توصیه‌های بهداشتی در شرایط اضطرار شده است.