بازگشت آلایندههای گوگردی به ریههای نصفجهان همزمان با پایداری جوی
وضعیت قرمز در دومین روز زمستان ۱۴۰۴؛ اصفهان با میانگین ۱۵۹ آلودهترین کلانشهر ایران شد
هوای اصفهان در دومین روز زمستان ۱۴۰۴ با شاخص میانگین ۱۵۹ در وضعیت قرمز و ناسالم برای عموم قرار گرفت. مازوتسوزی در نیروگاه شهید منتظری و پایداری جوی، غلظت آلایندهها را تشدید کرده است. کردآباد با شاخص ۱۸۹ آلودهترین نقطه شهر است و فعالیتهای ورزشی مدارس در فضای باز ممنوع اعلام شد.
شاخصهای سنجش کیفیت هوا در کلانشهر اصفهان، صبح امروز سهشنبه دوم دیماه ۱۴۰۴، وضعیتی بحرانی را مخابره کردند. در حالی که تنها دو روز از آغاز فصل زمستان میگذرد، ترکیب پایداری جوی ناشی از سرمای هوا و تشدید انتشار آلایندههای صنعتی بهویژه گوگرد ناشی از احتراق مازوت، آسمان اصفهان را در وضعیت "ناسالم برای عموم" قرار داده است. دادههای رسمی ایستگاههای پایش محیطزیست نشان میدهد که میانگین شاخص کیفی هوای این کلانشهر (AQI) عدد ۱۵۹ را ثبت کرده و اصفهان را در صدر جدول آلودهترین شهرهای بزرگ کشور نشانده است؛ وضعیتی که هشدارهای سطح زرد هواشناسی و دستورالعملهای اضطراری آموزش و پرورش را در پی داشته است.
جغرافیای آلودگی؛ رکوردشکنی کردآباد و وضعیت قرمز در ۱۲ ایستگاه
بررسی دقیق دادههای دریافتی از ۱۷ ایستگاه سنجش فعال در سطح شهر اصفهان که تا ساعت هفت صبح امروز بهروزرسانی شدهاند، حاکی از آن است که غلظت آلایندهها در اکثر مناطق مسکونی و پرتردد از حد استاندارد فراتر رفته است. در این میان، ایستگاه سنجش آلودگی در منطقه کردآباد با ثبت عدد ۱۸۹ (AQI) آلودهترین نقطه شهر گزارش شده است که فاصلهای اندک تا وضعیت "بسیار ناسالم" (بنفش) دارد.
پس از کردآباد، ایستگاه خیابان احمدآباد با شاخص ۱۸۱ در رتبه دوم آلودگی قرار دارد. سایر مناطق استراتژیک و پرجمعیت شهر نیز شرایط مشابهی را تجربه میکنند. ایستگاه دانشگاه صنعتی شاخص ۱۷۳، خیابان ۲۵ آبان عدد ۱۷۱ و خیابان پروین اعتصامی عدد ۱۷۰ را نشان میدهند. همچنین در مناطق جنوبی و مرکزی، ایستگاه سپاهانشهر با شاخص ۱۶۹، فیض ۱۶۸، بولوار کاوه ۱۶۴، هزار جریب ۱۶۲ و خیابان فرشادی ۱۶۱ همگی در وضعیت قرمز قرار دارند. دو ایستگاه میدان انقلاب با شاخص ۱۵۹ و رهنان با شاخص ۱۵۸ نیز در همین محدوده خطرناک برای تمامی اقشار جامعه طبقهبندی شدهاند.
در مقابل، برخی مناطق وضعیتی خفیفتر اما همچنان ناسالم را گزارش کردهاند. ایستگاههای پارک زمزم با عدد ۱۴۹، خیابان زینبیه ۱۴۳، ولدان ۱۴۱ و رودکی ۱۳۷ در وضعیت نارنجی (ناسالم برای گروههای حساس) قرار دارند. تنها ایستگاه میرزا طاهر با عدد ۱۰۸ در مرز وضعیت سالم و ناسالم قرار دارد اما همچنان برای گروههای حساس پرخطر محسوب میشود.
گسترش دامنه آلایندهها به شهرهای اقماری استان
بحران آلودگی هوا تنها محدود به هسته مرکزی کلانشهر اصفهان نیست. بر اساس گزارش سامانه برخط کنترل کیفیت هوای سازمان محیطزیست، شهر قهجاورستان نیز امروز با وضعیت قرمز، هوایی ناسالم برای عموم شهروندان دارد. همچنین شهرهای خمینیشهر، کاشان و مبارکه در وضعیت نارنجی قرار گرفتهاند که هشداری جدی برای ساکنان دارای بیماریهای زمینهای در این شهرستانهاست. لازم به ذکر است که طبق گزارشهای واصله، ایستگاه سنجش کیفیت هوای شاهینشهر قطع بوده و دادهای از آن مخابره نشده است. در سطح استان، تنها شهرضا موفق به ثبت وضعیت پاک شده است.
نقش کلیدی مازوتسوزی و وارونگی دما در تشدید شاخصها
تحلیلهای کارشناسی نشان میدهد دو عامل اصلی "پایداری جوی" و "منبع انتشار آلاینده" دست به دست هم دادهاند تا کیفیت هوا تنزل یابد. اداره کل هواشناسی استان اصفهان با صدور هشدار سطح زرد، پیشبینی کرده است که به دلیل سکون نسبی جو و ماندگاری هوای سرد (اینورژن)، انباشت آلایندهها در مناطق مرکزی و صنعتی طی ۲۴ ساعت آینده ادامه خواهد داشت.
از سوی دیگر، گزارشهای میدانی و تایید مقامات محیطزیست بیانگر آغاز مازوتسوزی در نیروگاه شهید منتظری اصفهان از هفته گذشته است. اگرچه ورود یک سامانه بارشی در روزهای قبل موقتاً کیفیت هوا را بهبود بخشید، اما با قطع بارشها و ادامه مصرف سوخت سنگین، آلودگی بازگشته است. طبق اعلام مراجع ذیربط، مازوت مصرفی از نوع معمولی با درصد گوگرد بالا (بین ۳ تا ۳.۵ درصد) است. این میزان گوگرد معادل ۳۰ هزار تا ۳۵ هزار قسمت در میلیون (PPM) برآورد میشود، در حالی که استاندارد مازوت کمگوگرد باید زیر ۵ هزار PPM باشد. احتراق این سوخت موجب انتشار حجم عظیمی از دیاکسید گوگرد و ذرات معلق میشود.
ممنوعیت فعالیتهای ورزشی مدارس و هشدارهای پزشکی
در پی افزایش شاخص آلودگی، اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان محدودیتهایی را برای مدارس اعمال کرد. طبق اطلاعیه این اداره، برگزاری مراسم صبحگاه و کلاسهای تربیتبدنی در فضای باز برای مدارس نواحی ششگانه اصفهان و شهرهای همجوار امروز ممنوع است.
مرکز ملی تغییر هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیطزیست نیز اعلام کرده است که اصفهان در میان هشت کلانشهر کشور (تهران، مشهد، تبریز، کرج، اهواز، شیراز و اراک) رتبه نخست آلودگی هوا را دارد. کارشناسان بهداشت اکیداً توصیه میکنند تمام شهروندان، به ویژه گروههای حساس شامل کودکان، سالمندان و بیماران قلبی و تنفسی، از فعالیت سنگین در فضای باز خودداری کنند. مصرف مایعات فراوان و میوه و سبزیجات تازه برای دفع سموم و دریافت آنتیاکسیدانها از دیگر توصیههای موکد در این شرایط است.