برای حفظ میراث اصفهان همه مسئولیم
اواخر سال گذشته بود که خبر تخریب سه خانه تاریخی در ضلع جنوب غربی میدان نقشجهان و مسجد جامع عباسی در رسانهها منتشر شد. بناهایی ستارهدار متعلق به اواخر قاجار و اوايل پهلوي که با مجوز براي ساخت پارکينگ تخريب شدند.
اواخر سال گذشته بود که خبر تخریب سه خانه تاریخی در ضلع جنوب غربی میدان نقشجهان و مسجد جامع عباسی در رسانهها منتشر شد. بناهایی ستارهدار متعلق به اواخر قاجار و اوايل پهلوي که با مجوز براي ساخت پارکينگ تخريب شدند. شهردار اصفهان در نشست پایان سال خود نظر کارشناسان میراثفرهنگی بر عدم امکان حفظ و نگهداری این ساختمانها را علت تخریب آنها دانست. ساختمانهایی که هر کدام میتوانست گوشهای از تاریخ و هویت این شهر را برای نسلهای بعد بازگو کند با نظر کارشناسان میراث و با مجوز شهرداری برای توسعه شهر تخریب شد.هنوز این سؤال در ذهنمان بود که عدم امکان حفظ و نگهداری از این ساختمانها به چه معناست؟! بناهایی که شاید اگر در بسیاری از کشورهای دیگر بودند برای خشت خشت آن هزینه میشد تا مبادا گزندی ببیند. سازههایی که نسلها سرپا ایستادهاند، پیشآمدهاند و برای ما به یادگار ماندند. میراثی که برای نسلهای بعدی باید حفظ و حراست میشدند چهطور در عرض چند سال به مخروبه مبدل شدهاند؟! این سؤالها هنوز بیپاسخ مانده بود تا روز جمعه خبر تخریب یک بنای واجد ارزش دیگر منتشر شد.
خانه تاریخی «حاجی شکری» که توسط مالک آن و با استفاده از لودر به طور کامل تخریب شد. اگرچه این بنا در فهرست میراث ملی به ثبت نرسیده بود؛ اما در بافت تاریخی ستارهدار و ارزشمند اصفهان و بین دوخانه ثبت شده ملی «حاج مصورالملکی» و «طوسی زاده» قرار گرفته بود.
بر اساس تصاویر و اسناد تاقهای این خانه قدیمی تا سال ۱۳۹۵ سالم بود که با بهانههای مختلف مالک دست به تخریب آنها زد تا بهنوعی از ثبت آن در فهرست میراث ملی جلوگیری کند و دیگر مانعی برای ساختوساز در آن نداشته باشد. شهروندی که بدون توجه به ارزش آن و اخطارهای مکرر در یک روز تعطیل این بنای تاریخی را به تلی از خاک تبدیل کرد.
متأسفانه، در چند دهه اخیر به جز بیدرایتی مسئولان و مدیرانی که تفکری جز توسعه بیقیدوشرط شهر نداشتهاند حتی به قیمت ازبینبردن همین میراث برجایمانده برخی مالکان و شهروندان هم هستند که در سودای ثروت و در غیاب قوانین بازدارنده دست به چنین تخریبهایی میزنند.
متأسفانه، سالهاست در اصفهان نتوانستهایم بنایی بسازیم که به آن ببالیم و مطمئن باشیم در صدها سال دیگر ستارهدار خواهد شد و ارزش تاریخی خواهد یافت؛ اما در همین سالها با تیشه، لودر و هر چه در دست داشتیم به جان میراث گذشته افتادیم که این تنها از خودخواهی برخی از مردمان این زمانه اصفهان حکایت دارد.
این گونه تخریب خانههای تاریخی شهر توسط مالکان آنها طی سالهای گذشته نشان میدهد که ضرورت وجود قوانین بازدارنده و الزام مالکان به بازسازی بیشازپیش موردنیاز است. اینکه بگوییم حالا که تخریب کرد پروندهای تشکیل میشود دیگر فایدهای ندارد و آن اثر تاریخی را سرپا نمیکند. قوانین باید بهگونهای باشد که هیچ احدی حتی مالک آن حق تعرض به یک بنای با ارزش تاریخی را به خود ندهد.
پیش از آن هم همه کسانی که خود را اصفهانی میدانند و اصفهان را شهر خودشان میپندارند باید بدانند در حفظ و حراست این میراث مسئولاند. از مسئولان استانی، شهری، میراث تا تکتک شهروندان همه مسئولیم.