آبگیری ناچیز تالاب گاوخونی و تهدید ریزگردهای آن

طاهره دادخواه در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به ۱۳ بهمن روز جهانی تالاب، در خصوص ضرورت احیای تالاب ها در کشور، اظهار کرد: تالاب ها جزو مهمترین سیستم های جهان هستند به طوری که طبق نظریات مختلف حدود ارزش اکولوژیکی تالاب ها حدود ۱۰ برابر جنگل ها و حدود ۲۰۰ برابر زمین های زراعی است.
وی تاکید کرد: زمانی که به اهمیت تالاب ها واقف شویم، تاثیرات از بین رفتن آن برای مان مشخص می شود.
یک فعال محیط زیست با بیان اینکه تالاب ها در تغییرات آب و هوایی، تصفیه آب، پرکردن سفره های زیرزمینی آب، جلوگیری از سیلاب و ... نقش دارند، افزود: تالاب ها مهمترین زیستگاه حیوانات و گیاهان محسوب می‌شوند و تنوع زیستی آن بسیار بالا و دارای ارزش های فرهنگی، گردشگری و ... است.
وی تصریح کرد: با از دست رفتن تالاب ها بخشی از تنوع گیاهی و جانوری آن از بین می رود.
دادخواه با اشاره به تالاب گاوخونی به عنوان یکی از مهمترین تالاب های کشور در اصفهان، اظهار کرد: این تالاب در فلات مرکزی ایران قرار دارد و از رودخانه زاینده رود سرچشمه می گیرد.
وی افزود: تالاب گاوخونی با واقع شدن در منطقه فلات مرکزی ایران، موجب تثبیت شن های روان، تامین علوفه، ماهیگیری در آن منطقه می شود، از سوی دیگر وجود این تالاب در آب و هوای اصفهان و به خصوص ورزنه بسیار موثر است.
یک فعال محیط زیست با بیان اینکه تالاب ها منبع ذخیره کربن هستند، افزود: پساب هایی که تاکنون به تالاب می رفته تا حدودی تصفیه شده که در برقراری این زیستگاه نقش مهمی داشته اند، اما امروز با خشک شدن تالاب گاوخونی بسیاری از منابع سرشار اکولوژیک و زیست محیطی را از دست داده ایم.
وی با تاکید بر اینکه تالاب گاوخونی به خصوص طی یک دهه اخیر حقابه خود را دریافت نکرده است، اظهار کرد: مهمترین منبع تامین حقابه تالاب گاوخونی، زاینده رود است که طی دو دهه اخیر با خشکی های درازمدت این رودخانه مواجه هستیم.
دادخواه با بیان اینکه حدود ۱۵ سال هیچ آبی از زاینده رود به سمت تالاب گاوخونی نرسیده بود و حتی در دوران جریان آب در رودخانه، آب به تالاب نمی رسید ، گفت: طی سال های متمادی و در بررسی های مختلف حقابه تالاب گاوخونی مشخص شده است.
وی افزود: به عنوان مثال در سال ۱۳۸۶ از سوی دانشگاه صنعتی حقابه تالاب بررسی شد، همچنین بین سال های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۷ توسط دانشگاه صنعتی و دانشگاه شهرکرد بر روی حقابه زاینده رود و تالاب گاوخونی مطالعاتی انجام شد و در مجموع به این نتیجه رسیدند که حدود ۱۷۶ میلیون مترمکعب آب به عنوان حقابه تالاب گاوخونی تخصیص یابد، اما این آب تاکنون به تالاب نرسیده است.
یک فعال محیط زیست ادامه داد: بعد از سال ۱۳۸۵، امسال حقابه ای به میزان ۲۰ میلیون مترمکعب در قالب حقابه زیست محیطی به تالاب تخصیص یافت که تنها بخش اندکی از تالاب گاوخونی آبگیری شد.
وی با پیش بینی وضعیت تالاب، توضیح می دهد: در حال حاضر تنها حدود ۵ درصد گاوخونی آبگیری کرده است که این بسیار خطرناک است، چراکه اصفهان و منطقه مرکزی کشور همچنان در معرض تهدید ریزگردها قرار دارند.
دادخواه با تاکید بر اینکه خطرات ریزگردهای تالاب گاوخونی بارها مورد بررسی قرار گرفته است، توضیح داد: براساس تشخیص، فلزات سنگین در ریزگردهای تالاب گاوخونی مشاهده شده است و با توجه به اینکه بخشی از بادهای اصفهان از شرق به غرب است، مسلما ریزگردهای تالاب، به شهر اصفهان و حتی تا شعاع ۱۰۰۰ کیلومتری، بخش هایی از ایران را در برمی گیرد.
وی با اشاره به برخی اقدامات جهت احیای تالاب گاوخونی، اظهار کرد: آیین نامه هایی همچون آیین نامه نحوه حفاظت و مدیریت تالاب ها تدوین شده که در آن بر ضرورت تحویل حقابه تالاب ها تاکید شده است.
یک فعال محیط زیست ادامه داد: از سوی دیگر مدیریت همه جانبه زیست بومی برای برخی رودخانه ها و تالاب ها نوشته شده و در مورد گاوخونی نیز بر آن تاکید شده است، همچنین در صورت ایجاد کارگروه ملی احیای زاینده رود همانند دریاچه ارومیه می توان به احیای گاوخونی امید داشت، اما اگر به روش های قبلی رفتار شود نمی توان به احیای دوباره این تالاب امید بست.