گامی بلند برای تولید واکسن سرطان معده در ایران

هلیکوباکتر پیلوری نوعی باکتری است که به‌عنوان عامل بیماری‌هایی مانند گاستریت، زخم‌های گوارشی، بدخیمی معده و لنفوم شناخته می‌شود. محققین ایرانی در تلاشی جالب‌توجه، مطالعات زمینه‌ای مهمی را در خصوص تولید واکسن برای عفونت به باکتری فوق انجام داده‌اند.

آلودگی هلیکوباکترپیلوری، یکی از شایع‌ترین عفونت‌ها در انسان است که کمابیش نیمی از جمعیت جهان دچار آن هستند. به باور محققین، تنها مخزن شناخته‌شده برای این عفونت، معده انسان است. این عفونت از راه آلودگی‌های دهانی و همچنین مدفوع، انتقال می‌یابد و عمدتا در کودکی آغاز می‌شود و به دلیل وضعیت ویژه میکروب و نداشتن دسترسی مستقیم دستگاه ایمنی به آن، تا آخر عمر در معده باقی می‌ماند.

در بررسی‌های متعدد انجام‌شده روی افراد سالم جامعه ایرانی، نشان داده‌شده که نزدیک به 80 درصد افراد بالغ به عفونت هلیکوباکترپیلوری دچارند که متأسفانه نزدیک به 5 الی 10 درصد این افراد به بیماری‌های مربوط به معده و دوازهه همچون زخم معده، زخم دوازدهه و به میزان بسیار کمتری به بدخیمی معده یا حتی لنفوم (تومورهای لنفاوی) دچار می‌شوند.

تولید واکسن یکی از روش‌های پیشگیری و رویارویی با این باکتری هراس‌انگیز است و محققینی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، سعی در تحقق آن نموده‌اند.

در تحقیق این دانشمندان ایرانی، نوع استاندارد باکتری هلیکوباکترپیلوری از انستیتو پاستور ایران تهیه شد و با استفاده از تکنیک‌های فناوری زیستی، ژن ureG از آن جداسازی شده و به باکتری دیگری موسوم به اشریشیا کولای منتقل شد. درنهایت نیز ژن فوق از طریق نوعی سازه ژنتیکی به نام وکتور بیانی، به درون سلول‌های جانوری موسوم به CHO وارد شد تا در آن جا، برای تولید واکسن مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

به گفته محققین، درواقع ازآنجایی‌که آنتی‌ژن‌های این باکتری، سبب شکل‌گیری واکنش‌های دستگاه ایمنی میزبان می‌شوند، بنابراین می‌توان از ژن‌های کدکننده این آنتی‌ژن‌ها به‌صورت واکسن‌های DNA بهره جست .

از برتری‌های واکسن‌های ژنی می‌توان به ‌آسانی آماده‌سازی، پایداری در درجه حرارت‌های مختلف، امکان نگهداری و انتقال آسان و برانگیختگی سیستم‌های ایمنی بدن اشاره کرد.

واکسن‌های مبتنی بر DNA به سبب این‌که موجب بیان درازمدت آنتی‌ژن می‌شوند و خاطره ایمنی دلخواه را در بدن ایجاد می‌کنند به‌عنوان روش پیشگیری مطلوبی در پزشکی شناخته شده‌اند.

نتایج مطالعه ارزشمند فوق در مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان منتشر گردیده است.