ساحلی امن، برای سینما ساحل

به گزارش ایمنا، سینما ساحل، تنها ۴ سال قبل از انقلاب ساخته شده و به قول خسرو ثقفیان تا قبل از اینکه سینما شهر فرنگ (قدس) افتتاح شود ساحل و حافظ (فلسطین) دو سینمای درجه یک اصفهان بودند. ۶۴۳ صندلی تک سالن این سینما از سال ۵۴ تا کنون میزبان تماشاگران هنر هفتم بوده است و امید می رود این سینما که وجه تسمیه اش قرار گرفتن در جوار زنده رود بوده با دائمی شدن جریان زاینده رود، به تراژدی روی پردۀ سال های اخیر خود، که داستان یک ساحل مشرف به رودخانه ای با سی و سه پل تاریخی اما بی آب است، پایان دهد.

از آب گذشته، اگر نگاه کلی به وضعیت سینماهای استان داشته باشیم به گفتۀ مهدی احمدی فر، رئیس حوزۀ هنری اصفهان بر اساس استاندارد جهانی، استان اصفهان باید ۴۰ سالن سینما داشته باشد و اکنون ۱۷ سالن دارد، شهر اصفهان نیز به تنهایی باید ۳۰ سالن سینما داشته باشد که در حال حاضر فقط ۸ سالن دارد. خوشبختانه اما مسئلۀ بهبود وضعیت سینماهای استان از سال ۹۲ در دستور کار کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر اصفهان قرار گرفت و طی نشستی که در همان سال، در تاریخ ۱۹ اسفند ماه با حضور مسئولان ارشاد و حوزۀ هنری استان برگزار شد، اصغر آذربایجانی، رئیس کمیسیون فرهنگی ـ اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان، از تدوین طرحی جامع و عملیاتی در حوزه سینما در کلان شهر اصفهان خبر داد. این طرح که با تشکیل کمیته ای تخصصی به نام کمیتۀ هنر و رسانه همراه بود در اهداف خود بررسی مشکلات و دغدغه های حوزه سینما و استفاده از ظرفیتها، دیدگاهها و راهکارهای کارشناسان، صاحب نظران و افراد تاثیرگذار در عرصه فیلم و سینما در کلان شهر اصفهان را مد نظر قرار داده بود.

خوشبختانه همراهی شهرداری، حوزۀ هنری و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به این جلسه ختم نشد و اولین بارقه های امید از سال ۹۳ درخشیدن گرفت. درست از زمانی که بنیاد شهید، فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر واگذاری سینماها را به حوزۀ هنری، بالاخره تمکین کرد و از مجموع سینماهایی که به بنیاد شهید اختصاص داشت، سه سینمای ساحل، فلسطین و خانواده در اختیار حوزۀ هنری قرار گرفت.

واگذاری سینما ساحل، فلسطین و خانواده به حوزۀ هنری

سید مهدی سیدین نیا، رئیس وقت حوزۀ هنری اصفهان، ۳ تیر ماه ۹۳ هنگام اعلام خبر واگذاری رسمی این سه سینما به حوزۀ هنری به خبرنگار ایمنا گفت: «سینما ساحل و خانواده جزو سینماهای در حال فعالیت هستند اما سینما فلسطین چند سالی است که تعطیل شده، با واگذاری این سینماها به حوزه هنری، امیدواریم که بتوانیم در آینده این سینماها را بهسازی و بازسازی نماییم و مکان مناسب و درخوری را برای استفاده خانواده ها و مخاطبین سینماها ایجاد نماییم.» سید مصطفی حسینی مدیر امور سینمایی حوزۀ هنری نیز در این باره گفت: «متاسفانه متولیان قبلی به جای تحویل سینماها برای تعمیر و بازسازی دست به تخریب و تعطیلی زدند، در حالیکه باید این سینماها را به ناوگان سینمایی شهر اضافه کرد. بر همین اساس هم این سالن ها با دستور مقام معظم رهبری به حوزه هنری که در تعمیر و بازسازی سینماها پیش زمینه قبلی دارد و با رسالتی فرهنگی کار می کند تعلق گرفت تا شاید جریان دوباره ای در آنها دمیده شود.»

حسینی در همین گفتگو که در تاریخ ۱۳ تیر ماه ۹۳ با خبرگزاری ایمنا انجام داده بود اهداف حوزۀ هنری را پس از این واگذاری چنین بیان کرد: «ما می خواهیم در سینما فلسطین که زمانی تنها مرکز تئاتر شهر ما بود پس از بازسازی، به جز سینما تئاتر نیز دوباره جریان پیدا کند. علاوه بر اینکه سینما خانواده به اکران فیلم های کودک اختصاص یابد. تالار اندیشه نیز که چند سالی است تعطیل شده با توجه به مرکزیت خاص خود در شهر و وجود درمنطقه ای که سالن سینمایی ندارد، دوباره تعمیر و بازگشایی شود تا سینما برای مردم آن بخش در دسترس باشد. ایجاد دو سالن برای سینما ایران و اضافه کردن قابلیت سه بعدی برای سینما ساحل هم به جز کاربری فعلی، از برنامه های ماست. در نظر گرفتن سالن سینما برای نمایش فیلم های کوتاه و مستند و برگزاری جلسات نقد و بررسی در یکی از سالن ها که اهالی سینما در شرایط فعلی به دلیل کمبود سالن امکان آن را ندارند و تبدیل سینما ۲۲ بهمن به پردیس سینمایی نیز از دیگر برنامه هایی است که حوزه هنری پس از بازسازی شرایطش را در سالن ها مهیا خواهد کرد. البته با توجه به تخریب و وضعیت نامناسب سینماهای تعطیل شده، اولویت اول ما تعمیر و بازسازی این سینماهاست و پس از آن به دیگر سینماها خواهیم پرداخت. امیدواریم پس از تحویل این سینماها و تعمیر و بازسازی شان چهره شهر دوباره سینمایی شود.»

گفتمان جدید شهرداری به یاری فرهنگ و هنر شهر آمد

با شرایط ایجاد شده، این سینماها به ساحل امن خود رسیده بودند و پس از انتخاب مهدی جمالی‌نژاد به عنوان شهردار اصفهان و آغاز به کار تیم جدید مدیریت شهری این کلانشهر، توجه به امور فرهنگی و هنری نیز در دستور کار شهردار اصفهان قرار گرفت و اصفهان که در ۲۶ فرودین ماه ۹۵ رسما سینما فلسطین بازسازی شده را افتتاح کرده بود، آمادۀ بازسازی دیگر سینماها شد. در مهر ماه ۹۵ شهردار اصفهان، در حاشیۀ بازید از روند بازسازی سینما خانواده و با اعلام خبر ساخت کافه سینمایی در سینما ساحل گفت: «گفتمان جدید شهرداری اصفهان بدین گونه تعریف شده که در کنار جدیت در امور عمرانی و سخت‌افزاری جهت توسعه شهر، نیم‌نگاهی نیز به فرهنگ و هنر داشته باشیم و این وعده‌ای بود که از ابتدا به مردم داده بودیم. نگاه نو و جدید به هنر و هنرمند به نوعی زمینه را برای ارتقا جایگاه هنر در استان فراهم می‌کند و از سوی دیگر با حمایت‌هایی که شهرداری از جمله در ساخت و بازسازی سینماها و مکان‌های هنری انجام می‌دهد در رونق‌بخشی و ایجاد شادی در شهر نیز دخیل خواهد بود.

وجهه شهر اصفهان به امور فرهنگی، هنری، گردشگری، علم و دانش است و بر این اساس تلاش شده تا رویکردی نو در این حوزه‌ها خلق کنیم. بازسازی و رونق سینماهای اصفهان می‌تواند بار دیگر شادابی را در اصفهان زنده سازد چرا که نام این شهر کهن از گذشته‌ها با تئاتر طنز گره خورده است. شهرداری اصفهان در عرصه رونق سینماها به حوزه هنری و ارشاد کمک می‌کند و امیدواریم پوست‌اندازی در حوزه سینماهای اصفهان را شاهد باشیم.» این حمایت البته لفظی نبود وشهرداری اصفهان، یک میلیارد تومان هزینه برای کمک به بازسازی سینماها در نظر گرفت. بودجه ای که نیمی از آن برای بازسازی سینما خانواده و نیمی از آن نیز برای بازسازی سینما ساحل اختصاص یافت و موجب شد که ۵ بهمن سال ۹۵، در حاشیۀ بازدید مسئولان سینمایی کشور از سینمای نونوار شدۀ فلسطین و مشاهدۀ روند بازسازی سینما خانواده، خبر بازسازی سینما ساحل رسما از سوی رئیس سازمان سینمایی سوره اعلام شود.

اصفهان در بازسازی سینماها الگویی برای شهرهای دیگر است

محمد حمزه زاده، رئیس سازمان سینمایی سوره در گفتگو با ایمنا در این باره گفت: «سینما ساحل به پردیس سینمایی تبدیل می شود، ضمن اینکه ما درحال پیگیری مراحل آزادسازی سینما ایران در قوه قضاییه هستیم. داشتن یک ملک به نام سینما کافی نیست تا هنر سینما در شهر آباد شود، اراده مردم و مسئولین شهر موثر است و در اصفهان این امر فراهم است، اصفهان ظرفیت ساخت و بازسازی سینما را دارد. این که این سرمایه ها در اختیار چه کسانی است بسیار مهم است. ما سینما فلسطین را از زیر تیشه و کلنگ مالک قبلی نجات دادیم. با نگاه خوبی که مسئولین استانی به سینما دارند، اصفهان وضعیت خوبی نسبت به دیگر استان ها در کشور دارد و اصفهان در این زمینه الگوی خوبی برای نقاط دیگر است.»

خوشبختانه با به وجود آمدن چنین نگاهی به مقولۀ فرهنگ بود که همت و حمایت شهرداری به یاری دیگر نهادهای فرهنگی شهر آمد و انتظارها را برای شنیدن نوید خبرهای خوش سینمایی کوتاه تر کرد، آن قدر کوتاه که پردیس سینمایی چهارباغ با شایستگی از دل سینما خانواده جوانه زد و طی بازه زمانی پنج ماهه، مجهز به سیستم اطفای حریق خودکار، نمازخانه، کتابخانه، کتاب‌فروشی و دیگر امکانات سینماهای مدرن شد. ظرفیت تک سالن این سینما که پیش از این ۴۶۰ نفر بود با بازسازی به شکل پردیس سینمایی چهار سالنه، به ۷۸۰ عدد افزایش یافت و این پردیس سینمایی در ۲۶ فروردین ماه ۹۶ رسما افتتاح شد.

همکاری شهرداری و فراهم شدن اعتبارات برای بازسازی سینما ساحل

پس از افتتاح پردیس سینمایی چهارباغ، حالا نوبت به سینما ساحل می رسید که سید مصطفی حسینی، مدیر امور سینمایی حوزه هنری اصفهان وعدۀ بازسازی و تبدیل آن به یک سینمای۳ سالنه را در مرداد ماه ۹۵ داده بود. البته اصغر آذربایجانی، رئیس کمیسون فرهنگی شورای شهر اصفهان، یک ماه بعد از این اظهارات اعلام کرد که شرایط ساخت سینما ساحل به عنوان سینمایی چندمنظوره و ۵ سالنه فراهم می شود.

مدیر امور سینمایی حوزه هنری استان اصفهان، اردیبهشت ماه ۹۶ در گفتگو با خبرگزاری مهر اعلام کرد که شورای شهر اصفهان برای بازسازی سینما خانواده به شکل پردیس سینمایی چهارباغ با امور سینمایی استان اصفهان همکاری داشته و بر همین اساس مصوبه‌ای نیز در کمیسیون فرهنگی برای بازسازی سینما ساحل در نظر گرفته شده است.

سید مصطفی حسینی همچنین در مورد جزییات بازسازی سینما ساحل گفت: «ساحل با به روزترین تجهیزات سینمایی بازسازی می‌شود که در کشور بی‌نظیر است. این سینما به شکل ۴ سالن و یک کافه سینما بازسازی می‌شود که سالن چهارم سالن سینمایی ۴۰ نفره تِک (ویژه فیلم‌های خاص و کم مخاطب) با قابلیت پخش فیلم های سه بعدی است. این پردیس سینمایی شامل یک سالن ۷۰۰ نفره دارای شیب می شود و در زیر این شیب دو سالن ۳۲۰ نفره و یک کافه سینما قرار می‌گیرد. کافه سینما رویکرد سینمای روباز را دارد و در آن سرو غذا به شکل آفر انجام می شود و همچنین دارای دو سانس هشت و نیم تا ۱۰ و نیم و ۱۰ و نیم تا ۱۲ شب است و صبح‌ها نیز برنامه‌هایی مانند نقالی، شاهنامه خوانی و تئاتر بر روی سن آن اجرا می‌شود. چهار دوربین و تلسکوپ نیز برای رصد در نظر گرفته شده و در این سینمای ۲۰۰ نفره صدا از طریق هدفون وایرلس منتقل می‌شود. ما هنوز در کشور چنین سالن سینمایی نداریم و از نظر ویو نیز سینما ساحل در دنیا بی نظیر است و پیش بینی می‌شود با توجه به منظره بسیار زیبای زاینده رود از فراز بام «ساحل» این سینما به زودی و پس از بازسازی به یکی از پرطرفدارترین سینماهای اصفهان مبدل شود.»

شروع پروژه از پایان خرداد ماه کلید می خورد

و اما آخرین اظهاراتی که مربوط به چگونگی بازسازی این سینماست از زبان مهدی احمدی‌فر، رئیس حوزۀ هنری اصفهان بیان شده است. احمدی فر در ۱۸ خرداد ۹۶ در گفتگو با خبرگزاری تسنیم دراین باره گفت: «قرار بود سینما ساحل اصفهان برای بازسازی و تبدیل به پردیس در خرداد ماه ۹۶ کلنگ بخورد اما در حال حاضر این پروژه مراحل اداری خود را طی می‌کند و امیدواریم تا پایان خرداد این اتفاق بیفتد. به محض اینکه نقشه آن آماده شود ما بازسازی را شروع می‌کنیم. اعتبارات نیز پیش‌بینی شده اما چون زمان در این پروژه نقش دارد به طور قطع مشخص نیست که هزینه کل بازسازی چقدر می‌شود. شهرداری و شورای شهر همانند همکاری‌هایی که برای پردیس خانواده داشتند برای پردیس ساحل نیز توافقاتی با ما داشته اند و قرار داد آن در شرف امضا است و مبلغ خوبی را هم برای این کار در نظر گرفته‌اند.»

وی در مورد زمان تکمیل این پروژه گفته است: به دلیل وسعت سینما ساحل و پیش‌بینی برای ۵ سالن پردیس شده حجم کار بالا است و احتمال دارد یک سال زمان برای این بازسازی صورت بگیرد.

به این ترتیب آمار تکان دهندۀ رمضانعلی حیدری خلیلی، معاون توسعه، فن ‌ آوری و مطالعات سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کشور که در افتتاحیۀ سینما فلسطین گفته بود: «متوسط جهانی به ازای هر ۵۱هزار و ۸۰۰ نفر وجود یک سالن سینمایی است، اما در ایران به طور متوسط به ازای هر ۲۰۸هزار نفر یک سالن داریم و اصفهان با یک سالن به ازای هر ۲۱۰هزار نفر از متوسط کشوری پایین ‌ تر است.» با عزم و ارادۀ حوزۀ هنری که به گفتۀ محمد حمزه زاده، رئیس سازمان سینمایی سوره «ثابت کرده فضاهایی که در اختیارش قرار می گیرد را آباد می کند.» و با همت شهرداری اصفهان که به گفتۀ مهدی احمدی فر، مدیر حوزۀ هنری اصفهان «در کمک به حوزۀ فرهنگ بسیار مصمم است» و کمک دیگر نهاد های فرهنگی، رو به تغییر به سمت بهبودی است و اگر سینما ایران، همایون، اندیشه و... نیز به این چرخۀ بازسازی و رونق دوباره وارد شوند نصف جهان در فضای فرهنگی ایجاد شده نفس آسوده و عمیقی خواهد کشید.

ضرورت کسب مشاورۀ هنری در کارهای عمرانی فرهنگی

در پایان با انعکاس نظر یکی از هنرمندان پیشکسوت شهر در مورد سینما ساحل کوشیده ایم تا پیش از بازسازی این سینما، ضرورت نظر خواهی از صاحب نظران عرصۀ فرهنگ و هنر شهر را در مورد تصمیم گیری برای چنین فضاهای مهم و فرهنگی باز گو کنیم. خسرو ثقفیان، در گفتگو با ایمنا به نکاتی اشاره کرد که خواندن آن در پایان این گزارش ساحلی، خالی از لطف نیست: «سینما چون مقوله ای فرهنگی، هنری و اجتماعی است طبیعتا باید مثل اجتماع خلاق و رو به رشد باشد. ما می توانیم در خانه چای بخوریم اما به کافه می رویم، می توانیم در خانه غذا بخوریم اما به رستوران می رویم، پس نگاه اجتماعی ما بر این انتخاب ها اثر دارد و در مورد سینما هم اگر چه می توانیم در خانه فیلم ببینیم اما هنگامی که همین سینما جایی برای سرگرمی و آموزش باشد لذت به اشتراک گذاشته شدن نگاه را به مخاطب می دهد و اگر محل سینما صرفا برای دیدن فیلم باشد نمی تواند جوابگوی نیازهای رو به رشد این مخاطب باشد. اگر سینما، مکانی مدرن و در کنار آن مکانی فرهنگی باشد هم تماشاگر بیشتری خواهیم داشت و هم امنیت فرهنگی به مخاطب خواهیم داد. سینما باید مجموعه ای باشد که در کنار اکران فیلم کتابفروشی، نمایشگاه، کافی شاپ، حتی محلی برای نصب پوسترهای تئاتر و دیگر رویدادهای فرهنگی شهر داشته باشد. مکان های مردۀ یک سینما باید به بخش های مختلف فرهنگی تبدیل شوند تا تماشاگر را بی نیاز کنند. سینما به شکل مدرن می تواند به تابلوی الکترونیکی ای مجهز باشد که برنامه های هنری شهر و برنامۀ دیگر سینماها را به صورت آنلاین به مخاطبان نشان می دهد.

سینما ساحل، سینمایی نوستالژیک است، ما فیلم های خاص و خاطره انگیزی را در آن دیده ایم و به همین دلیل در بازسازی نمای آن باید به این نوستالژی ها و به ویژه به همجواری آن با پل باشکوه سی و سه پل توجه کرد تا همخوانی مناسبی با هم داشته باشند. ما سینماهای خوبی مثل آسیا، مایاک، همایون و... در این شهر داشتیم که متاسفانه در کوران زمان فراموش شده اند و حالا باید به سینماهایی مثل ساحل، که یک اثر فاخر فرهنگی است، توجه ویژه داشته باشیم و از آخرین تکنولوژی های روز دنیا در بازسازی آن ها استفاده کنیم و در آخر این که لازمۀ توجه به سینما داشتن نگاه فرهنگی و نه تجاری است و این مهم زمانی میسر می شود که هنگام شروع هر کار عمرانی فرهنگی، مشاورۀ هنری از اهلش گرفته شود./