اجرای همزمان دو متن از استاد ابراهیم کریمی در اصفهان و تهران صدای متن پدر با اجرای دختران
دو متن از این نویسنده بهطور همزمان در دو شهر تهران و اصفهان و با کارگردانی دو دخترش وجیهه کریمی، دانشآموخته کارشناسی ارشد کارگردانی نمایش و ودیعه کریمی، دانشآموخته کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی هستیم.
اصفهان امروز - سعید آقایی
ابراهیم کریمی هسنیجه نمایشنامهنویس، مدرس، پژوهشگر، ادیب، بازیگر و کارگردان تئاتر و تلویزیون ایران در نوزدهم اردیبهشت سال ۱۳۳۵ در هسنیجه از توابع نجفآباد اصفهان چشم به جهان گشود و در هجدهم آذرماه ۱۳۸۷ در پنجاهوششسالگی در اصفهان دیده از جهان فروبست. این روزها اما شاهد اجرای دو متن از این نویسنده بهطور همزمان در دو شهر تهران و اصفهان و با کارگردانی دو دخترش وجیهه کریمی، دانشآموخته کارشناسی ارشد کارگردانی نمایش و ودیعه کریمی، دانشآموخته کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی هستیم. در تهران نمایش «سربازخوانه» و در فرهنگستان نیاوران و در اصفهان نمایش «استغاثه هشتم» و در تالار هنر پیش چشم مخاطب قرار گرفت.
موضوع و محتوای نمایشنامه «سربازخونه»، شجاعت، مقاومت و رشادت در مقابل ظلم است که به اسوه و اسطوره آن سالار شهیدان و یارانش در واقعه کربلا اشاره دارد. این نمایش عاشورایی به شیوه نمایش ایرانی کارگردانی و اجرا میشود. در نمایش سربازخونه تعدادی سرباز در حین جمعکردن تیر در میدان به جهت اینکه هوا تاریک شده راه خود را گم میکنند و با دختربچهای روبرو میشوند که او در عالم کودکانه با لحن و بازی کودکانه، آنها را با دعوت به بازی، (بازی با سر) به فکر وامیدارد و بیش از بیش متوجه میکند که یک روزی، یکجایی یک عده، با سرهایشان بازی شد و اشاره به واقعه کربلا و هفتاد دو تن شهید کربلا دارد و آنها را متوجه این مسئله میکند: شماها که سرباز هستید اینقدر قوی و شجاع هستید که اگر لازم شد، یک روزی، یکجایی، حاضر باشید با سر شما همبازی بشود؟! یعنی سربریده درراه حق و به شهادت برسید؟
و متن نمایش «استغاثه هشتم» بنا به نگاه کارگردان: «ازنظر پرداختن به قصه تاسوعا و عاشورا متنی متفاوت و منحصربهفرد است. زیرا در این متن داستان ملائکه با سرنوشت دشمنان امام حسین (ع) در برابر یکدیگر قرارگرفتهاند و فضایی سوررئال و استعاری را خلق کردهاند. رویارویی ملائکه با اشقیا و دشمنان امام حسین (ع)، ایدهای نو و خلاقانه از جانب نویسنده بوده و تاکنون در روایتهای واقعه کربلا سابقه نداشته است. نویسنده با شناخت بالایی که از دنیای درام و نمایش داشته، میدانسته که همواره تخیل بخش مهمی از درام را میسازد و از این راه تلاش کرده تا قوه تخیل تماشاگر را نیز به کار بگیرد. همچنین اگر ما تعزیه را بهعنوان روایت کاملی از وقایع کربلا در نظر بگیریم، داستان ملائکه تنها بهصورت ضمنی و جزئی در آن روایت میشود و نویسنده با نبوغ و تخصصی که در نمایشهای آیینی و بخصوص تعزیه داشته، قصه ملائکه را دراماتیزه کرده و روایتی نمایشی از آن ارائه میدهد.»
دو متن با دو زاویه متفاوت و هر دو نگاهی به کربلا دارند. متن سربازخونه یکی از ده نمایشنامه از مجموعه «غزلوارههای عشق» است که همگی با محتوای عاشورایی به نگارش درآمده و خود استاد ابراهیم کریمی در سال ۸۲-۸۱ بهصورت تلهتئاتر این مجموعه را کارگردانی کردند و از شبکه دو سیما و شبکه استان اصفهان پخش شد. ولی متن استغاثه هشتم یکی از پنج نمایشنامه مجموعه «غلغله پریشان» است که توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده و در اختیار عموم قرار داشته اما ازآنجاییکه زندهیاد ابراهیم کریمی هرگز این نمایش را خود به صحنه نبرده بودند در میان هنرمندان چندان شناخته شده نبوده است.
ودیعه میگوید: «ازآنجاییکه زندهیاد استاد ابراهیم کریمی بر حکمت اسلامی و همچنین شعر و هنرهای نمایشی تسلط داشتهاند و نمایشنامههای فاخری را در زمینه سیره معصومین نگاشتهاند، باتوجهبه این آثار سبک نمایشی خاص خود را به نام تقطیع ابداع کردند که از دل فرهنگ و ادبیات ایرانی و اسلامی استخراجشده و به قدرت اجرای این نمایشها میافزاید. ایشان همچنین در این متد شاگردانی را تربیتکردهاند که امروز در اجراهای خود از این سبک استفاده نمیکنند و متأسفانه این سبکرو به فراموشی است و بنده بهعنوان دختر و شاگرد ایشان در زمینه سبک تقطیع با تمام موانع، نقدها، مشقتها، کمبود بازیگران آموزشدیده و همچنین کمبود فضای تمرینی مناسب برای سبک تقطیع، تمام تلاش خود را به کار میگیرم تا این سبک را به نسلهای جوان معرفی کرده و آموزش بدهم.» و وجیهه در مورد آثار پدر میگوید: «میخواهم در مورد آثار زندهیاد استاد ابراهیم کریمی هسنیجه اعلام کنم، ایشان آثار بسیار زیادی ازجمله نمایشنامه، فیلمنامه، پژوهش، شعر و ... برای جامعه فرهیخته هنر و ادبیات فاخر کشورمان از خود بر جای گذاشتند و وقتی میبینم آثار کمتری از ایشان چاپشده است، آثاری که
میتواند منبع بسیار غنی برای تدریس در دانشگاهها باشد، چرا اینقدر با بیتوجهی از سوی مراکز و افراد مربوطه روبروست. امیدوارم این وضع اصلاح شود و دغدغه بیشتری برای ثبت آثار ایرانی ملی باشد تا هنرمندان، علاقهمندان و دانشجویان بتوانند از این منابع غنی بهره لازم را ببرند. باید برای علاقهمندان اشارهکنم یک مجموعه پنج نمایشنامه به اسم «غُلغله پریشان» از ایشان به چاپ رسیده توسط نشر سوره مهر، بهزودی سه نمایشنامه از ایشان بهصورت مجموعه به نام «راز کبری» از سوی نشر نمایش منتشر میشود و دو اثر دیگر توسط نشر سوره مهر نیز در دست چاپ است.»
از آثار باارزش استاد ابراهیم کریمی در زمينه تئاتر میتوان به موارد زير اشاره كرد:
«سوگ حلاج»، «دايره گچي قفقازي»، «نبرد حطين» با موضوع بیتالمقدس در زمان جنگهای صليبي، «راز كبـري»، «يـل»، «غلغله پريشان»، «جشن عاشورا»، «حكايت آن ياسمن»، «سيـاوش» از مهمترين آثار اين هنرمند ارزشمند است. آخرين اجراي ايشان «سه شب راحت « بود كه در مجتمع فرهنگي هنري استاد فرشچيان به روي صحنه رفت.