پیتزای مخصوص رکود

احمدرضا منزه - اصفهان امروز: ابتدا تعداد‌شان زياد نبود اما حالا رفته‌رفته تعدادشان خيلي زياد شده است. فرقي هم نمي‌كند در محله پرجمعيت باشد يا محله كم‌جمعيت، نزديك بازار باشد يا نزديك دانشگاه و خوابگاه‌هاي دانشجويي. منظور فروشگاه‌هاي عرضه پيتزاهای ارزان‌قیمت است، فروشگاه‌هایی که پیتزاهایی باقیمت‌های 4 تا 7 هزار تومان به مشتریان می‌کنند. این در حالی است که به عقيده پزشكان فعالیت اين فروشگاه‌ها به این شکل، خطری جدي براي سلامت جامعه است و در كنار تهديدات مختلف سلامتي افراد جامعه، فروشگاه‌هاي به‌اصطلاح پيتزاي 6 هزارتومانی نيز قوزي شده‌اند بالاي قوز و با اینکه مدت كمي از حضور آنها مي‌گذرد اما خيلي زود به يكي از دغدغه‌ها و عوامل تهدید سلامت جامعه تبدیل‌شده‌اند.
درحالی‌که پزشكان درباره ضررهای مصرف فست‌فودها و پيتزا تاکنون هشدار‌هاي فراواني داده‌اند و دوستداران سلامت در حال تهيه راهكارهايي ازجمله فرهنگ‌سازي و آموزش براي كاهش مصرف این مواد غذایی در جامعه هستند، اما اين روزها وجود فست‌فودهاي بسيار ارزان و بي‌كيفيت و از همه شاخص‌تر پيتزاهاي 6 هزارتومانی نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است.
در نظر بگيريد با توجه به قيمت بالاي انواع سوسيس و كالباس مرغوب و نام‌آشنا و نيز قيمت برخي ديگر از مواد موردنیاز براي آماده‌سازي پيتزا مثل گوجه‌فرنگی، سس، پنير پیتزا، گوشت، قارچ، فلفل و... حالا چگونه است كه يك واحد صنفي اقدام به طبخ و ارائه پيتزاي 6 هزارتومانی مي‌كند.
جالب اينجاست كه برخي از اين فروشگاه‌ها سس و نوشابه رايگان را نيز در تبليغات خود به‌عنوان مشوقي براي افزايش مشتري ذكر كرده‌اند.
در اين ميان به علت اينكه قدرت خريد مردم در سال‌هاي اخير کاهش‌یافته است، افرادی بدون در نظر گرفتن كيفيت و تنها بر اساس قيمت غذا، نسبت به خريد و مصرف اين نوع از پيتزاها اقدام مي‌كنند.

البته گاهي ممكن است يك واحد صنفي عرضه پيتزا، با كوچك كردن اندازه پيتزا يا كاهش قطر آن بتواند پيتزا را با استفاده از مواد مرغوب و باکیفیت ارائه دهد و فقط سايز پيتزا كوچكتر شده باشد، اما منظور ما آن فروشگاه‌هايي است كه با استفاده از مواد بي‌كيفيت و غیراستاندارد اقدام به تهيه پيتزاي ارزان‌قيمت مي‌كنند و در حقيقت سلامت افراد جامعه را به بازي مي‌گيرند.

در حال حاضر تعداد واحدهای عرضه پیتزاهای ارزان‌قیمت اصفهان نیز کم نیست در همین شهر اصفهان، پیتزافروشی‌های 5 تا 6 هزارتومانی در مقطعی خیابان‌های شهر را قبضه کردند، هرچند امروز تعداد آنها کمتر شده است اما هنوز هم هستند مغازه‌هایی که چنین محصولاتی را به شهروندان ارائه می‌دهند.

اگر هزینه جعبه مقوایی که پیتزا را در آن قرار می‌دهند با احتساب بهای نوشابه‌ای که به گفته خودشان رایگان عرضه می‌کنند از 6 هزار تومان کم کنیم، همچنین سود و هزینه، آب، برق و گاز و احتمالاً هزینه اجاره مغازه و کارگر را نیز از این مقدار کم کنیم، آن چیزی که در انتها باقی می‌ماند باید بهای مواد اولیه شود، حال حساب کنیم که مواد اولیه و اصلی که همان نان پیتزا، پنیر و سوسیس و کالباس است با چه کیفیتی خریداری‌شده‌اند که مجموع هزینه‌های فوق از 5 یا 6 هزار تومان بیشتر نشود.

* غیراستاندارد بودن پیتزاهای 6 هزارتومانی

در همین ارتباط سیدمصطفی موسوی رئیس اتحادیه پیتزا و ساندویچ‌فروشان اصفهان درباره سلامت این نوع پیتزاها اظهار کرد: مغازه‌هایی که پیتزاهای 5 یا 6 هزارتومانی عرضه می‌کنند هیچ‌کدام مورد تأیید بهداشت نیستند و ما نیز برای بررسی و آزمایش روی مواد اولیه آنها، پیگیری‌های خودمان را انجام می دهیم.

وی بابیان اینکه این مدل پیتزافروشی‌ها بسیار کمتر شده‌اند، بیان کرد: هم مواد مصرفی و هم بهداشت محیط آنها مورد تأیید نیست، هیچ‌کدام از این مدل پیتزافروشی‌ها استاندارد نیستند.

رئیس اتحادیه پیتزا و ساندویچ‌فروشان اصفهان عنوان کرد: نظارت روی ساندویچ و پیتزافروشان از طرف اتحادیه، سازمان صنعت و معدن و هم ‌اتاق اصناف انجام می‌شود و اگر واحدی به دلیل عدم رعایت مسائل بهداشتی، پلمپ شود، با تأیید بهداشت، می‌تواند مجدد اقدام به راه‌اندازی واحد کسبی خود کند.

* خطرات پیتزاهای ارزان‌قیمت برای سلامتی

درباره سلامت سوسیس و کالباس‌ها نیز سیدمرتضی صفوی متخصص تغذیه گفت: فست‌فودها از نظر تعدد مراکز عرضه و فروش در سطح شهرها، بویژه کلان‌شهرهایی مانند اصفهان، جایگاه ویژه‌ای پیداکرده‌اند.

وی پیش از این در گفتگو با فارس، با اشاره به مقادیر بسیار بالای چربی و نمک که به همراه یک نوشیدنی شیرین در فست‌فودها مصرف می‌شود، بیان کرد: این فست‌فودها همه مضراتی که یک غذای باکیفیت پایین می‌تواند داشته باشد را دارند. در مورد سوسیس و کالباس که بخش عمده‌ای از این فست‌فودها را تشکیل می‌دهد، این مواد به دلیل داشتن محتویات نیترات و نیتریت بالا، می‌توانند در بدن تبدیل به نیتروزامین شده و باعث ابتلا به سرطان شوند.

این متخصص علم تغذیه ادامه داد: از افزایش سرطان در جامعه گلایه‌مندیم و حتماً یکی از دلایل آن، مصرف فست‌فودهاست، منابع اصلی ایجادکننده سرطان همین فست‌فودهای حاوی سوسیس و کالباس است.

وی بابیان این‌که در دنیا نظارت روی کارخانه‌های سوسیس و کالباس سازی آنقدر قوی است که کارخانه‌داران موظف به استفاده از گوشت‌های سالم در محصولات خود هستند، مطرح کرد: به دلیل محدودیت کارشناسان بازرسی و تعدد کارخانه‌های سوسیس و کالباس‌سازی، امکان نظارت دقیق روی همه آنها نیست، این در شرایطی است که واحدهای زیر پله‌ای و تولیدکنندگان غیرمجاز نیز محصولات باکیفیت بسیار پایین‌تر و قیمت نازل‌تر را به مغازه‌ها می‌فروشند.

صفوی بابیان اینکه در سایر فست‌فودها نیز از پنیر پیتزای نامرغوب که چربی اشباع‌شده دارد، استفاده می‌شود، تأکید کرد: همین موضوع باعث افزایش کلسترول، چربی خون و فشارخون در بین شهروندان می‌شود، بنابراین نوع ترکیبات در فست‌فودها و حتی در نوشابه‌ها که حاوی اسید فسفریک است باعث بروز پوکی استخوان می‌شود، همچنین کافئین موجود در آن باعث اختلال در آرامش فرد می‌شود و نوعی اعتیاد در فرد به وجود می‌آورد.

این کارشناس تغذیه پیشنهاد داد: می‌توان فست‌فود خوشمزه داشت اما باید از مواد سالم مانند سبزی‌ها زیاد استفاده کنیم، پیتزای سبزیجات غذای بسیار خوبی است به شرطی که نان نازک‌تر، لایه پنیر کمتر و از سبزی‌های فراوانی نیز استفاده شود.

*وضعیت نامناسب اقتصادی؛ دلیل اصلی روی آوردن به غذاهای نامناسب

اما یکی از فروشندگان فست فود نیز دراین‌باره گفت: زمانی که مردم پول کافی برای خرید یک پیتزای باکیفیت ندارند، ما مجبور هستیم برای جذب مشتری اقدام به عرضه این نوع پیتزاها کنیم، به‌طور مثال اگر خانواده‌ای چهار نفره قصد خوردن بهترین نوع پیتزا و باکیفیت خوب را داشته باشند حداقل 80 هزار تومان هزینه‌بر خانواده تحمیل می‌شود، این در حالی است که این نوع پیتزاهای ارزان برای آنها تنها در حدود 25 هزار تومان هزینه در بر خواهد داشت و مسلماً در این شرایط اقتصادی بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند از این پیتزاها استفاده کنند حتی اگر از مضرات آن آگاهی داشته باشند.

وی گفت: به‌طورقطع پیتزای 5 تا 6 هزارتومانی با پیتزایی که 20 تا 25 هزار تومان قیمت دارد از نظر کیفیت تفاوت زیادی دارد، به نظر می‌رسد اگر وضع معیشتی مردم بهتر شود مردم دیگر به سراغ این نوع پیتزاها نخواهند آمد.

* اثرات مصرف غذاهای بی‌کیفیت روی آینده اقتصادی کشور

بنابراین می‌توان گفت که پیتزافروشی‌های 5 تا 6 هزارتومانی کیفیت بسیار پایینی دارند؛ پیشنهاد کارشناسان تغذیه این است که در صورت امکان به همان غذاهای سنتی مراجعه شود اما اگر کسی نیز خواهان مصرف فست‌فود است حداقل از فست‌فودهای باکیفیت استفاده شود تا اثرات منفی کمتری روی بدن داشته باشد.

اما همانطور که گفته شد قیمت پایین این پیتزاها یکی از عوامل وسوسه‌انگیز برای خرید آنها بویژه برای افراد با میانگین درآمد متوسط رو به پایین جامعه است، خانواده‌هایی که به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی و البته دستمزدهای پایین توانایی خرید از فروشگاه‌های عرضه‌کننده محصولات باکیفیت‌تر را ندارند به هر دلیل مجبور می‌شوند که چنین غذاهای بی‌کیفیتی را خریداری کنند.

باید به یاد داشت که اثر مخربی که غذاهای بی‌کیفیت روی بدن انسان می‌گذارد و سبب بروز انواع بیماری‌ها ازجمله سرطان می‌شود درواقع هزینه‌ای چند برابر برای درمان را در آینده چنین خانواده‌هایی متصور است و خانواده‌ای که امروز در خرید غذای باکیفیت دچار مشکل است احتمالاً در آینده نیز برای درمان بیماری‌های ناشی از این بیماری‌ها به مشکل بر خواهد خورد این یعنی همان مثل اروپایی که می‌گویند «آنقدر ثروتمند نشده‌ایم تا جنس ارزان بخریم!».

بنابراین برای پیشگیری از آسیب‌های آینده، چند راهکار به ذهن می‌رسد که نخستین آن نظارت دقیق‌تر و جدی‌تر روی کارخانه‌های تولیدکننده مواد اولیه فست‌فودهاست تا از عرضه محصولات بی‌کیفیت بویژه در واحدهای غیرمجاز جلوگیری شود.

همچنین باید از راه‌اندازی فروشگاه‌هایی که باعرضه محصولات غیرمجاز با به خطر انداختن سلامت مردم، نان می‌خورند جلوگیری شود.

تا زمانی که رکود و تورم بر اقتصاد سایه افکنده‌اند نباید انتظار داشت که مردم نیز به مصرف غذاهای باکیفیت برای رفع نیاز خود، تمایل نشان دهند و ادامه این چرخه باطل یعنی هزینه‌تراشی‌های گزاف در حوزه سلامت و نیروی انسانی در آینده این کشور، پس باید تدبیری اندیشید.