معظل مرگبار «مواد مخدر ناخالص»: ۱۲۰ هزار مصرف‌کننده و رتبه بهتر اصفهان از میانگین کشوری
فرمان استاندار اصفهان: هوش مصنوعی، سلاح جدید «اتاق جنگ دیجیتال» علیه سوداگران مرگ!
استاندار اصفهان از تشکیل «اتاق جنگ دیجیتال علیه مواد مخدر» با محوریت هوش مصنوعی برای هدف‌گیری هوشمندانه شبکه‌های قاچاق خبر داد. این رویکرد فناورانه در حالی اتخاذ می‌شود که استان با وجود نرخ شیوع پایین‌تر از کشور، با چالش «مواد مخدر ناخالص» و تمرکز توزیع در حاشیه شهرها مواجه است و نیازمند اقدامات سریع و پیشگیرانه است.
دیگر روش‌های سنتی پاسخگوی پیچیدگی و حجم بالای جرائم مرتبط با مواد مخدر نیستند. در شرایطی که «مواد صنعتی و ناخالص» تهدیدی جدی برای سلامت عمومی استان اصفهان محسوب می‌شوند، استاندار این استان با یک فرماندهی هوشمند، عملاً جنگ علیه قاچاقچیان را وارد فاز جدیدی کرده است. استفاده از هوش مصنوعی برای ردیابی دقیق شبکه‌های توزیع، مهم‌ترین سلاح این نبرد فناورانه است.
ورود هوش مصنوعی و تشکیل «اتاق جنگ دیجیتال» علیه قاچاقچیان
استاندار اصفهان، مهدی جمالی‌نژاد، در آیین تکریم و معارفه دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان، بر لزوم استفاده از فناوری‌های نوین در حوزه مقابله با آسیب‌های اجتماعی تأکید کرد و از برنامه‌ریزی برای تأسیس «اتاق جنگ دیجیتال علیه مواد مخدر» خبر داد. وی هدف اصلی این رویکرد را بهره‌گیری از هوش مصنوعی برای شناسایی، ردیابی دقیق و هدف‌گیری مؤثر قاچاقچیان و شبکه‌های توزیع دانست.
به گفته وی، در شرایط کنونی، رویکرد سنتی دیگر پاسخگوی حجم و پیچیدگی جرایم مواد مخدر نیست و تشکیل این اتاق با محوریت تحلیل داده‌ها و پایش مداوم، می‌تواند به‌عنوان یک مرکز فرماندهی هوشمند در مقابله با شبکه‌های قاچاق عمل کند. این اقدام زمینه‌ساز ارتقای سطح هوشمندی در تصمیم‌گیری‌های امنیتی و اجتماعی خواهد بود.
او خواستار ایجاد پایگاه واکنش سریع برای ورود به‌موقع به مناطق دارای بیشترین آمار مصرف و توزیع شد و اظهار داشت: افزایش توان میدانی در کنار فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی، تأثیر چشمگیری در کاهش عرضه و تقاضای مواد مخدر دارد.
پیشگیری و حمایت: از «خط نجات» تا مبارزه با اعتیاد بازی‌های رایانه‌ای
جمالی‌نژاد در ادامه بر اهمیت پیشگیری و آگاه‌سازی عمومی تأکید کرد و از برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی «خط نجات» و تشکیل گروه‌های مشاوره آسیب‌های اجتماعی و واحدهای سیار پیشگیری و مشاوره در محلات خبر داد.
او افزود: توجه به پدیده نوظهور اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای باید در دستور کار قرار گیرد تا از گسترش تهدیدهای جدید اجتماعی جلوگیری شود. همچنین، تکمیل چرخه درمان، بازتوانی و اشتغال بهبودیافتگان از طریق معرفی پلی‌کلینیک‌های تخصصی (شامل سم‌زدایی، روان‌درمانی، حمایت حقوقی و مشاوره شغلی) و فراهم کردن زمینه اشتغال پایدار و حمایت از کسب‌وکارهای کوچک، نقش کلیدی در جلوگیری از بازگشت افراد به چرخه اعتیاد دارد.
وی توجه به مناطق حاشیه‌نشین و رویکردهای محل‌محور، فعال‌سازی ظرفیت گزارش‌های مردمی بدون افشای هویت، و راه‌اندازی «رصدخانه مبارزه با قاچاق مواد مخدر» را از طرح‌های مهم برشمرد. استاندار اصفهان ضمن ابراز نگرانی از ظهور الگوهای جدید آسیب‌های اجتماعی (به‌ویژه در نسل‌های بعدی و دانش‌آموزان)، بر ضرورت تصمیم‌گیری سریع و هماهنگ در جلسات و کمیسیون‌های امنیتی تأکید کرد.
آمار اصفهان: شیوع پایین‌تر از میانگین کشوری، تهدید ناخالصی مواد مخدر
به گزارش اصفهان امروز و مطابق آخرین آمارهای رسمی، استان اصفهان با نرخ شیوع اعتیاد پایین‌تر از میانگین کشوری (۵.۳ درصد) قرار دارد، اما با چالشی جدی در زمینه کنترل مصرف و توزیع مواد مخدر و خطرات ناشی از مواد ناخالص مواجه است.
وضعیت کشف و خلوص مواد مخدر (استان اصفهان):
| شاخص | سال ۱۴۰۰ | سال ۱۳۹۹ | سال ۱۴۰۴ (بخش از عملیات) | وضعیت کلی ناخالصی |
| میزان کشف مواد مخدر | نزدیک به ۴۹ تن | ۵۴ تن | بیش از ۲۴۴ کیلوگرم | خلوص بسیار پایین به دلیل افزودن ترکیبات صنعتی و شیمیایی مضر برای افزایش وزن (افزایش آسیب‌های جسمی و روانی و چالش بهداشت عمومی) |
| دستگیری خرده‌فروشان | - | - | ۶۱۳ نفر | - |
| جمع‌آوری معتادان متجاهر و عادی | - | - | حدود ۹۸۵ نفر | - |
نکته مهم: کاهش کشفیات از ۵۴ تن در سال ۱۳۹۹ به ۴۹ تن در سال ۱۴۰۰، نشان‌دهنده افزایش مبارزه و کاهش نسبی ورود مواد مخدر است.
آمار شیوع و مصرف (جمعیت فعال):
| شاخص | نرخ شیوع اعتیاد در اصفهان | میانگین کشوری | تعداد مصرف‌کننده تخمینی (از جمعیت ۵.۲ میلیونی) | تعداد معتاد متجاهر فعال تخمینی | رتبه شیوع کشوری (سال ۹۰ تا ۹۵) |
| وضعیت | ۲.۴ درصد (ثابت تا سال ۱۴۰۰) | ۵.۳ درصد | حدود ۱۲۰ هزار نفر | حدود ۴ هزار نفر | از رتبه ۱۹ به رتبه ۲۳ (بهبود نسبی) |
توضیح نرخ شیوع: در جمعیت فعال (۱۵ تا ۶۵ سال) استان، نرخ شیوع حدود ۲.۴ تا ۳.۳ درصد (بسته به تعریف مصرف‌کننده یا معتاد) برآورد می‌شود.
چالش‌های کنترل و عوامل مؤثر بر افزایش مصرف:
| محور | چالش‌های اصلی | عوامل مؤثر اقتصادی | عوامل مؤثر اجتماعی |
| توزیع و درمان | ۱. افزایش مواد غیرخالص شیمیایی و صنعتی. ۲. تمرکز توزیع در محلات حاشیه‌نشین. ۳. کمبود زیرساخت‌های درمانی در مناطق محروم و روستایی. ۴. عدم کفایت سیاست‌های پیشگیری سنتی. | ۱. بیکاری و فقر (بالاترین گرایش در جوانان فارغ‌التحصیل). ۲. کاهش درآمد و رکود اقتصادی. ۳. ارزان‌تر شدن مواد صنعتی (تغییر الگوی مصرف). ۴. موانع توسعه اقتصادی ناشی از اعتیاد. | ۱. حاشیه‌نشینی و مهاجرت (کانون‌های توزیع و مصرف). ۲. گسست اجتماعی و ضعف خانواده (اختلاف، شکست در ازدواج). ۳. تغییر خرده‌فرهنگ‌ها و سبک زندگی (جداشدگی اجتماعی). ۴. افزایش مصرف در گروه‌های خاص (زنان و دانشجویان). |
اصفهان با وجود تلاش‌های زیاد و کاهش نرخ شیوع، با ورود مواد صنعتی و ناخالص و تمرکز توزیع در حاشیه شهر، با چالش‌های جدیدی روبه‌رو است که عبور از آن نیازمند تقویت رویکرد اجتماع‌محور، توسعه زیرساخت درمانی و نوآوری فناورانه است.