بیوگرافی زهران ممدانی: از رپ زیرزمینی تا شهرداری نیویورک
مسلمان ۳۳ ساله، قلب سرمایه‌داری را فتح کرد! زهران ممدانی چگونه با وعده «افزایش مالیات»، قدرت را از سرمایه‌داران ربود؟
زهران ممدانی، سوسیالیست دموکراتیک ۳۳ ساله، اولین شهردار مسلمان، آسیای جنوبی و متولد اوگاندا در تاریخ نیویورک است. او که فرزند فیلمساز مشهور، میرا نایر، است، با شعار «قابل خرید بودن دوباره نیویورک» و مواضع رادیکال در مسکن و فلسطین، تاریخ‌ساز شد.
نیویورک سیتی، پایتخت بلامنازع سرمایه‌داری جهانی، هرگز تصور نمی‌کرد که رهبری آن به دست یک سوسیالیست دموکراتیک جوان، با ریشه‌های اوگاندایی و جنوب آسیایی، بیفتد. نه یک بانکدار از وال استریت، نه یک سیاستمدار کهنه‌کار و تثبیت‌شده، بلکه یک فعال مسکن و رپر سابق، کسی که تنها ۳۳ سال دارد و همواره با صدای بلند علیه نابرابری‌های طبقاتی شهرش فریاد زده است. زهران قوام ممدانی، فرزند کارگردان مشهور میرا نایر، با پیروزی شگفت‌انگیزش در انتخابات ۲۰۲۵، نه تنها معادلات سیاسی را دگرگون کرد، بلکه به نماد یک تغییر نسلی و ایدئولوژیک در ایالات متحده تبدیل شد. اما این سیاستمدار تاریخ‌ساز چه کسی است و چگونه از یک فعال حاشیه‌ای به کلیددار یکی از قدرتمندترین شهرهای جهان رسید؟
بیوگرافی زهران ممدانی: جوان‌ترین شهردار نیویورک در یک قرن اخیر
زهران قوام ممدانی (Zohran K. Mamdani)، متولد ۱۸ اکتبر ۱۹۹۱ (۲۷ مهر ۱۳۷۰)، یک نامزد سیاسی معمولی نیست؛ او تجسمی از نیروی فزاینده نسل جدید و آرمان‌گرایی مترقی است که در قلب یکی از بزرگ‌ترین و سرمایه‌دارانه‌ترین شهرهای جهان، یعنی نیویورک، به قدرت رسیده است. ممدانی که فعالیت سیاسی خود را در سایه جنبش‌های اجتماعی و در قامت یک مدافع حقوق مسکن آغاز کرد، در انتخابات شهرداری سال ۲۰۲۵ نیویورک با یک پیروزی شگفت‌انگیز تاریخی، نه تنها تبدیل به ۱۱۱مین شهردار این کلان‌شهر شد، بلکه چندین سد نژادی، مذهبی و نسلی را نیز در هم شکست. او اولین شهردار مسلمان، اولین شهردار جنوب آسیایی، اولین شهردار متولد اوگاندا و جوان‌ترین شهردار نیویورک در بیش از یک قرن اخیر است.
پیروزی ممدانی، عضو حزب دموکرات و سوسیالیست‌های دموکراتیک آمریکا (DSA)، در برابر چهره‌های سیاسی تثبیت‌شده‌ای چون فرماندار سابق ایالت نیویورک، اندرو کوئومو، و نامزد جمهوری‌خواه، کورتیس اسلیوا، نشانگر تغییرات عمیق و جدی ایدئولوژیک و نسلی در سیاست ایالات متحده است. پیام محوری او، متمرکز بر «قابل خرید بودن دوباره نیویورک»، با شهروندان طبقه کارگر و رأی‌دهندگان جوان به شدت طنین‌انداز شد و مبارزات انتخاباتی او را به یکی از پویاترین و پرانرژی‌ترین کارزارهای محلی در تاریخ اخیر آمریکا تبدیل کرد.
ریشه‌های جهانی: از کامپالا تا کوئینز در سایه هنر و آکادمی
زندگی زهران ممدانی، داستانی از تلاقی فرهنگ‌ها و مهاجرت‌های بین قاره‌ای است که عمیقاً بر جهان‌بینی سیاسی او تأثیر گذاشته است.
تولد در قلب آفریقا و نامی از جنبش‌های رهایی‌بخش
زهران ممدانی در کامپالا، پایتخت اوگاندا، در خانواده‌ای با تبار هندی به دنیا آمد. والدین او از شخصیت‌های برجسته جهانی در حوزه‌های خود هستند:
-
پدر: محمود ممدانی، استاد برجسته مطالعات پسااستعماری و آفریقایی در دانشگاه کلمبیا و یکی از تأثیرگذارترین روشنفکران معاصر است. او با تبار هندی-گجراتی مسلمان، در بمبئی متولد شده و بیشتر در اوگاندا بزرگ شده بود.
-
مادر: میرا نایر، کارگردان مشهور هندی-آمریکایی و نامزد جایزه اسکار، سازنده فیلم‌های ماندگاری چون سلام بمبئی! و عروسی مانسونی.
پدرش نام میانی او را «قوام» (Kwame) به افتخار قوام نکرومه، انقلابی کاریزماتیک و اولین رئیس‌جمهور غنا، انتخاب کرد؛ انتخابی که از همان بدو تولد، پیوند ممدانی را با آرمان‌های ضداستعماری و رهایی‌بخش گره زد. ممدانی خود را فرزند «دیاسپورای سه‌گانه» می‌داند: تولد در اوگاندا، ریشه‌های هندی، و رشد در نیویورک.
مهاجرت و شکل‌گیری هویت در نیویورک
خانواده ممدانی در هفت سالگی زهران، در سال ۱۹۹۸ در نیویورک مستقر شدند. ممدانی دوران تحصیل خود را در مدارس دولتی نخبه‌پرور نیویورک گذراند. او از دبیرستان علوم برانکس (Bronx High School of Science)، یکی از معتبرترین مدارس دولتی در آمریکا، فارغ‌التحصیل شد. پس از دبیرستان، به کالج بودین (Bowdoin College) رفت و در سال ۲۰۱۴ با مدرک لیسانس در رشته مطالعات آفریقایی فارغ‌التحصیل شد. او دوران کودکی خود را «امتیاز ویژه» توصیف کرده است، اما تأکید می‌کند که آگاهی از تفاوت طبقاتی و نابرابری، او را از زندگی مرفه نیویورک جدا کرده و به سمت عمل سوق داد.
زهران ممدانی مسیری کاملاً متفاوت را طی کرد تا به سیتادل قدرت در آمریکا برسد. در سال‌های پیش از سیاست، او درگیر هنری بود که صدای قشر حاشیه‌نشین و جوانان دیاسپورا را فریاد می‌زد.
از «آقای هل» (Mr. Cardamom) تا مشاوره مسکن: پیشینه نامتعارف
پیش از آنکه ممدانی لباس سیاست به تن کند، زندگی حرفه‌ای او شامل دو حوزه کاملاً متفاوت بود: فعال در حوزه مسکن و هنرمند هیپ‌هاپ.
موسیقی هیپ‌هاپ و هویت هنری (Young Cardamom)
ممدانی مدتی را با نام هنری «کاردموم جوان» (Young Cardamom) و بعدتر «آقای کاردموم» (Mr. Cardamom) به فعالیت در صحنه موسیقی زیرزمینی نیویورک پرداخت. او تلاش کرد تا هویت سه‌گانه خود را در موسیقی بیان کند و حتی در ساخت موسیقی متن فیلم «ملکه کاتوه» (Queen of Katwe) به کارگردانی مادرش مشارکت داشت.
شناخته‌شده‌ترین آهنگ او، تک‌آهنگی به نام «نانی» (Nani) در سال ۲۰۱۹ بود. موزیک ویدیوی این آهنگ با حضور مادور جعفری، بازیگر و نویسنده مشهور کتاب‌های آشپزی، در نقش مادربزرگ، توجه‌ها را به خود جلب کرد. ممدانی بعدها خود را «یک رپر درجه B» توصیف کرد، اما فعالیت هنری او باعث شد تا با لحنی صریح و غیررسمی با نسل جوان ارتباط برقرار کند و از چارچوب‌های سخت سیاسی فاصله بگیرد.
نقطه عطف: بحران مسکن و انگیزه برای سیاست
ممدانی پس از فارغ‌التحصیلی، به عنوان مشاور پیشگیری از سلب مالکیت و مسکن در کوئینز مشغول به کار شد. این شغل، که مستلزم کمک به صاحبان خانه‌های کم‌درآمد و اغلب رنگین‌پوست برای مقابله با اخطارهای تخلیه و بانک‌های بزرگ بود، به او درسی عمیق درباره نابرابری داد. او هر روز با این واقعیت تلخ مواجه می‌شد که سیستم اقتصادی و قوانین شهری، سود بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ را بر رفاه انسان‌ها ترجیح می‌دهند.
ممدانی در مصاحبه‌ای در این باره گفت: «پس از مذاکره روزانه با بانک‌هایی که سود را بر مردم ارج می‌نهادند، به این واقعیت پی بردم که بحران مسکن یک امر طبیعی نیست، بلکه نتیجه تصمیمات و سیاست‌های عمدی است. و اگر این یک انتخاب است، پس می‌توان آن را تغییر داد.» این تجربه مستقیم در خط مقدم نبرد برای عدالت مسکن، او را متقاعد کرد که برای تغییر، باید وارد عرصه قانون‌گذاری شود.
این تجربه‌ها راه را برای ورود ممدانی به سیاست‌های ایالتی هموار کرد، جایی که او به سرعت خود را به عنوان یک نیروی متمایز و رادیکال معرفی کرد.
ظهور یک سوسیالیست در آلباین: نماینده مجلس ایالتی
فعالیت سیاسی رسمی ممدانی در کنار جنبش‌های مترقی آغاز شد. او ابتدا به عنوان مدیر کمپین برای خضر الیتیم و سپس تیفانی کابان کار کرد و مهارت‌های سازماندهی سیاسی خود را تقویت کرد.
پیروزی در مجلس ایالتی
در سال ۲۰۲۰، ممدانی در یک رقابت دموکراتیک دشوار، آراولا سیموتاس، نماینده باسابقه آن زمان منطقه ۳۶ کوئینز را شکست داد و به عضویت مجمع ایالتی نیویورک درآمد. این پیروزی یک رویداد مهم بود:
-
او اولین مرد جنوب آسیایی و اولین فرد متولد اوگاندا بود که به مجلس ایالتی نیویورک راه می‌یافت.
-
او سومین فرد مسلمان بود که به این مجلس راه پیدا می‌کرد.
به عنوان یک نماینده مجلس ایالتی، ممدانی به سرعت به عنوان صدای چپ‌گرایان شهر، به‌ویژه در مسائل عدالت اقتصادی و مسکن، شناخته شد. او پیشگام اقدامات جسورانه‌ای بود:
-
بحران بدهی تاکسی‌رانان: او در یک اعتصاب غذای پنج روزه به تاکسی‌رانان بدهکار پیوست که در نهایت به موفقیت رسید.
-
حمل و نقل رایگان: او برای تأمین مالی مترو و ارائه اتوبوس‌های رایگان در سطح شهر لابی کرد.
-
بایکوت شهرک‌سازی اسرائیل: او لایحه‌ای را برای جلوگیری از کمک مالی سازمان‌های خیریه ثبت‌شده در نیویورک به شهرک‌های غیرقانونی اسرائیل ارائه کرد.
مواضع صریح در مورد اسرائیل و فلسطین
ممدانی مواضعی تند و بی‌پرده در قبال درگیری اسرائیل و فلسطین داشته است. او جنگ غزه را «نسل‌کشی» نامید و از جنبش «بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم» (BDS) حمایت می‌کند. او بارها در اعتراضات حامی فلسطین در نیویورک دستگیر شده و علناً با اسلام‌هراسی که علیه او به کار گرفته شد، مقابله کرد. این مواضع، اگرچه برای بسیاری جنجالی بود، اما او را به یک قهرمان برای فعالان مترقی تبدیل کرد.
تمامی این تجارب و مواضع، ممدانی را به مرحله نهایی سیاسی‌اش رساند: رقابت برای کرسی شهرداری نیویورک.
کارزار تاریخی شهرداری و پیروزی ایدئولوژیک بر اندرو کوئومو
در اکتبر ۲۰۲۴، ممدانی، که تنها ۳۳ سال داشت، نامزدی خود را برای شهرداری نیویورک در انتخابات ۲۰۲۵ اعلام کرد. کارزار او با وعده‌های جسورانه، سازماندهی مردمی بی‌سابقه، و حضور قوی در شبکه‌های اجتماعی، به سرعت جلب توجه کرد.
پلتفرم «قابل خرید بودن» (Affordability Platform)
پلتفرم ممدانی حول محور مقابله با بحران هزینه‌های زندگی در نیویورک شکل گرفت و شامل این موارد بود:
-
مسکن و اجاره: تثبیت فوری اجاره‌بها برای تمام واحدهای مسکونی تحت کنترل اجاره و ساخت واحدهای مسکونی عمومی جدید.
-
حمل و نقل: رایگان شدن کامل اتوبوس‌های شهری و افزایش قابل توجه بودجه مترو.
-
اقتصاد و کار: افزایش حداقل دستمزد به ۳۰ دلار در ساعت تا سال ۲۰۳۰ و افزایش مالیات بر شرکت‌ها و ثروتمندان (کسانی که بیش از یک میلیون دلار در سال درآمد دارند) برای تأمین مالی برنامه‌های اجتماعی.
-
خدمات اجتماعی: ایجاد مهدکودک عمومی و رایگان برای کودکان ۶ هفته تا ۵ سال، و راه‌اندازی فروشگاه‌های مواد غذایی متعلق به شهرداری برای مبارزه با تورم مواد غذایی.
نبرد با کوئومو و تاریخ‌سازی در انتخابات عمومی
ممدانی در مرحله مقدماتی حزب دموکرات با اندرو کوئومو، فرماندار قدرتمند سابق نیویورک، رقابت کرد. او با بسیج ائتلافی متشکل از رأی‌دهندگان جوان، فعالان ترقی‌خواه، جوامع مهاجر و کارگران، در یک پیروزی خیره‌کننده، کوئومو را با اختلاف قابل توجهی شکست داد. این پیروزی، نشان داد که سوسیالیسم دموکراتیک در بزرگ‌ترین شهر آمریکا از یک حاشیه به جریان اصلی تبدیل شده است.
در انتخابات عمومی، با وجود انتقادات شدید از سوی دونالد ترامپ (که او را «کمونیست» نامید) و تلاش کوئومو برای باقی ماندن در رقابت به عنوان نامزد مستقل، ممدانی پیروز میدان شد. او حمایت چهره‌های ملی مانند برنی سندرز و الکساندریا اوکازیو کورتز را به خود جلب کرد و با پیام رهایی‌بخش خود، به عنوان جوان‌ترین شهردار نیویورک از زمان تامس دیوی در سال ۱۹۳۸ انتخاب شد.
زندگی شخصی، هویت و چالش‌های پیش روی شهردار جوان
ممدانی یک مسلمان شیعه است و دین خود را یکی از ارکان اصلی تفکر سیاسی و عدالت‌محور خود می‌داند. او در طول مبارزات خود در مساجد و همچنین در گردهمایی‌های مختلف فرهنگی، از جمله جوامع دیاسپورای جنوب آسیا، سخنرانی می‌کرد. او به زبان‌های اردو، هندی و اسپانیایی در مناطق مختلف شهر به تبلیغ پرداخت که نشان‌دهنده تعهد او به تنوع فرهنگی شهر است.
ممدانی در سال ۲۰۲۵ با راما دواجی، هنرمند و تصویرگر سوری-آمریکایی که آثارش در نشریاتی چون نیویورکر و واشنگتن پست منتشر شده است، ازدواج کرد.
چالش‌های پیش رو به عنوان شهردار
با ورود ممدانی به سیتی‌هال در ژانویه ۲۰۲۶، چالش‌های بزرگی در انتظار اوست:
-
مدیریت مالی: نیویورک دارای یک بودجه ۱۰۰ میلیارد دلاری عظیم و پیچیده است. اجرای طرح‌های پرهزینه مانند اتوبوس‌های رایگان و مهدکودک عمومی در مواجهه با فشارهای اقتصادی، اصلی‌ترین دغدغه اوست.
-
سیاست‌های اجتماعی و امنیت: ممدانی وعده اصلاحات جامع امنیتی را داده و بر ریشه‌های اقتصادی جرم و جنایت تأکید دارد، سیاستی که ممکن است با اتحادیه‌های پلیس اصطکاک ایجاد کند.
پیروزی زهران ممدانی نه تنها یک پیروزی انتخاباتی، بلکه نمادی از یک تغییر نسلی و ایدئولوژیک در ایالات متحده است. او ثابت کرد که یک کارزار مردمی، که بر عدالت اقتصادی و اجتماعی تأکید دارد، می‌تواند بر ثروت و نفوذ سیاستمداران کهنه‌کار غلبه کند. ممدانی اکنون پرچمدار جریانی است که می‌خواهد عدالت را نه یک ایده حاشیه‌ای، بلکه ستون اصلی مدیریت شهری بزرگ‌ترین شهر آمریکا قرار دهد.