آرامش و سادگی؛ ارمغان اصفهان برای گردشگران خارجی

«استیون» وقتی تصمیمش را برای سفر به ایران گرفت، فقط یک کوله و یک ساک دستی کوچک برداشت و آنها را تنها از وسایل ضروری پر کرد. او که جامعه‌شناسی خوانده و به‌عنوان پژوهشگر و مشاور در یک شرکت خصوصی در واشنگتن کار می‌کند، بیشتر سفرهایش هم هدف‌هایی تحقیقی در کنار تفریح دارند. استیون که اکتبر همین سال میلادی 32 سالش تمام می‌شود، می‌گوید که برای تأمین مخارج سفرش به ایران حدود شش ماه نیمی از حقوقش را پس‌انداز کرده است. او که سفرش در ایران را ابتدا از تهران شروع کرده، می‌خواهد چهار یا پنج روزی را در اصفهان بگذراند تا به اعتقاد خودش از آرامشی که این شهر به دور از هیاهوی مدرنیته کشورش به او می‌دهد، استفاده کند.

حال نکته اینجاست که گردشگرانی که بیشتر اروپایی و آمریکایی هستند و به اصفهان می‌آیند قریب به اتفاقشان همچون استیون عمل می‌کنند. آنها نه‌تنها برای خوش‌گذرانی و تفریح، بلکه بیشتر برای مطالعه و دیدن فرهنگ و تاریخ ایران پا به این سرزمین می‌گذرانند. از نگاهی دیگر هم می‌توان گفت که این دسته از گردشگران در ایران و البته اصفهان دنبال چیزی می‌گردند که در جای دیگری نمی‌توانند پیدا کنند. مهمترین دلیل این مسئله هم در این قانون نهفته است که انسان‌ها همیشه برای دستیابی به نداشته‌هایشان تلاش می‌کنند و ازاین‌جهت است که یک گردشگر برای آنچه در کشور خودش نمی‌تواند ببیند، سفر را آغاز می‌کند. اصفهان اما به خاطر جاذبه‌های بیشتر فرهنگی و تاریخی همیشه نخستین مقصد و یا یکی از مقاصد توریست‌هایی است که به ایران می‌آیند. اصفهان یا بهتر بگوییم استان اصفهان، در بطن اماکن تاریخی خودش آرامشی را برای گردشگران فراهم می‌کند. این حرف را یکی از گردشگر‌های فرانسوی که در خانه‌ای تاریخی در شهر اقامت دارد، می‌گوید. «ژان» 26 سال دارد و چهار روزی را در اصفهان گشته است: «ما هدف سفرمان از آمدن به ایران دیدن هتل‌های لوکس و برج‌ها نبود. چون این چیزها را در کشور خودمان هم داریم؛ اما خانه‌های تاریخی و اقامت در آنها آرامشی دارد که همیشه دنبال آن بوده‌ایم.» او همچنین می‌گوید که دیدن رنگ‌های آبی و خاکی و سبز در بناهای اصفهان، بسیار جذاب است و دوست دارد ساعت‌ها به این رنگ‌ها چشم بدوزد.

اما در کنار این دلایل، یک نکته پنهان دیگری هم وجود دارد و آن سطح سواد و تحصیلات این گردشگرهاست. به گفته یکی از هتل‌داران اصفهان برخی از گردشگران اروپایی و آمریکایی که به اصفهان می‌آیند، نویسنده، شاعر، عکاس یا پژوهشگر هستند. برخی از این توریست‌ها حتی برای بیشتر شناختن مردم، از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند و یا با دوچرخه‌ای در سطح شهر پرسه می‌زنند و اگر هم بتوانند با چند نفر ارتباط برقرار می‌کنند و شاید ساعت‌ها حرف بزنند.

این هتل‌دار درباره همین موضوع، ابتدا گردشگران را دسته‌بندی می‌کند و می‌گوید: «وقتی می‌گوییم توریست باید مشخص کنیم که این فرد از کدام کشور می‌آید. چراکه مسافران عرب با توریست‌های اروپایی و آمریکایی و توریست‌های آسیایی مثل چینی‌ها فرق می‌کنند. دلیلش هم این است هرکدام هدف خاصی برای سفر دارند.» او ادامه می‌دهد: «مثلاً برای عرب‌ها غذا و تفریح خیلی مهم است. آنها بیشتر برای تفریح به طبیعت اطراف شهرها می‌روند و زیاد به اماکن تاریخی توجهی نمی‌کنند. یا مثلاً برای توریست‌های چینی کویر نوردی مهم است و خیلی تقاضای رفتن به کویر دارند، اگرچه جاهای تاریخی و فرهنگی هم می‌روند.»

این هتلدار درباره توریست‌های اروپایی و آمریکایی می‌گوید: «اما توریست‌های اروپایی و آمریکایی به‌کلی متفاوت اند. برای آنها حتی یک پنجره کهنه در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر هم مهم است. آنها به خاطر اینکه بیشتر نویسنده و محقق هستند، چیزهای فرهنگی و تاریخی بسیار برایشان اهمیت دارد.»

اما هزینه اقامت نیز یکی از فاکتورهای مهم برای این دسته از گردشگران است. طوری که اگر بدانند امنیت دارند، حاضرند در کیسه‌خوابشان کنار پارک بخوابند. این ویژگی اما از خساست یا صفتی ازاین‌دست نیست، بلکه ازاینجا ناشی می‌شود که برای آنها تجملات و غذا و مکان ِ آن‌چنانی، اهمیت چندانی ندارد. در همین رابطه، ضیایی، مدیر و صاحب مهمان‌پذیر امیرکبیر که یکی از قدیمی‌ترین اقامتگاه‌ها برای گردشگران خارجی در اصفهان است، می‌گوید: «قیمت هتل برای گردشگران خارجی خیلی مهم است. آنها آنقدر می‌گردند تا جایی را پیدا کنند که هم امکانات خوبی داشته باشد و هم پول کمتری بدهند؛ یعنی در همین حد که بدانند غذای مناسب و جای خواب مناسب دارد برایشان کفایت می‌کند.» ضیایی که سال‌هاست با انواع و اقسام گردشگران خارجی از عرب گرفته تا اروپایی و آمریکایی سروکار دارد، ادامه می‌دهد: «عرب‌ها به خاطر اینکه غذای آنچنانی می‌خواهند و بیشتر به دنبال تفریح هستند، زیاد اینجا نمی‌آیند، اما اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها چون فقط می‌خواهند جایی برای اقامت داشته باشند، تجمل برایشان مهم نیست و اینجا هم هزینه شبی 11 دلار بیشتر نیست، بیشتر آنها که کوله به دوش(بک‌پکر) هستند به مهمان‌پذیر ما می‌آیند.» این کوله به دوش ها (بک‌پکرها) که ارزان‌ترین گردشگری را انتخاب کرده‌اند، مهمان‌پذیرهایی همچون امیرکبیر را بیشتر می‌پسندند و البته اگر در آینده جایی ارزان‌تر گیر بیاورند، بی‌درنگ آنجا را انتخاب می‌کنند.

حالا اسیتون هم درحالی‌که کوله‌پشتی‌اش را روی دوش انداخته و پیاده خیابان‌های اصفهان را زیرپا می‌گذارد و عکس می‌گیرد، در این فکر است که سال آینده هم به اصفهان بیاید. چراکه این شهر را در چهار روز نمی‌توان شناخت.