پرورش و نگهداری گل استرلیتزیا یا پرنده بهشتی

به طور کلی استرلیتزیا یکی از زیباترین و معروف ترین گل های مناسب هدیه محسوب می شود که گلبرگ های آن مانند یک پرنده زیبا در اوج پرواز است و به همین خاطر به عنوان یک گیاه خاص در دسته گل ها، تاج گل و انوع سبد های گل مورد استفاده و نگهداری می گیرد.

نگهداری گل استرلیتزیا

بهتر است بدانید استرلیتزیا که امروزه با عنوان پرنده بهشتی نیز شناخته می شود از دسته گیاهان بومی آفریقای جنوبی خواهد بود که معمولا برای رشد نیاز به شرایط معتدل مانند شرایط گلخانه ای دارد. این گیاه در حال حاضر با نام های دیگری مانند پرنده بهشتی یا مرغ بهشتی، استرلیتزیای نارنجی، منقار درنا، گل زبان پرنده و گل درنا نیز شناخته می شود.

توجه داشته باشید که گل پرنده بهشتی یک محصول جدید برای گلکاری محسوب می شود که در طول سال های اخیر کشت و پرورش آن رونق بسیار زیادی پیدا کرده است. این گیاه دارای برگ هایی نسبتا روشن، چرمی و تخم مرغی شکل گل آذین شامل اسپات سبز با رگه هایی ارغوانی و قایق مانند است که در هنگام باز شدن گل ها به صورت افقی آشکار خواهند شد.
گل ها معمولا دارای کاسه ای نارنجی و جام آبی رنگ بوده که روی هم رفته شباهت زیادی به سر پرندگان دارد. نام این گیاه برگرفته از ظاهر خاص گلبرگ های آن است که تنها ۳ گلبرگ نارنجی و ۳ گلبرگ آبی خواهد داشت. به طور کلی این گلبرگ ها با یکدیگر ترکیب شده اند و به شکل یک گل مجزا درآمده اند.


زمانی که گیاه کمی رشد کرد ترکیب خاص گلبرگ ها شکلی مانند یک پرنده در حال پرواز را شکل می دهد و به همین خاطر با نام استرلیتزیا شناخته خواهد شد. نکته جالب این است که پرنده بهشتی امروزه به عنوان یک سرچشمه الهام و نمادی مهم در هنرهای تجسمی محسوب می شود.
ارتفاع گل استرلیتزیا در کل در مناطق استوایی تا ۶ متر و گسترش آن نیز تا ۳.۵ متر خواهد بود. البته که در کشور ما حداکثر تا ۱.۵ متر رشد خواهد کرد. این گیاه پس از ۵ الی ۸ سال از زمان کاشت بذر گل می دهد و سرعت رشد بسیار کمی هم دارد. استرلیتزیا اغلب به خاطر برگ هایی زیبا با ترکیب رنگ آبی و سبز به عنوان گیاهی گلدانی مورد استفاده قرار می گیرد.

دستورالعمل کاشت و تکثیر گیاه

توجه داشته باشید که معمولا کاشت و تکثیر پرنده بهشتی از سه طریق کاشت بذر، قلمه زنی و تقسیم بوته انجام می شود که در ادامه سعی داریم به مراحل هر کدام به صورت کامل بپردازیم:

• کاشت بذر:

یکی از بهترین روش های پرورش و نگهداری گل استرلیتزیا کشت بذر است که برای به دست آوردن آن بایستی به تلقیح مصنوعی اقدام نمایید. به صراحت می توان گفت که هر گل تقریبا ۵۰ دانه تولید می کند و بهتر است که عمل کشت آن ها را در طول فصل بهار در بازه دمایی بین ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتی گراد انجام دهید. تقریبا روند رویش دانه های نامنظم بین ۳ الی ۵ ماه طول خواهد شید.

• قلمه زنی:

در صورتی که قصد دارید تکثیر پرنده بهشتی از طریق قلمه زنی ساقه را انجام دهید باید قلمه ای را انتخاب نمایید که کامل قوی و پر رشد باشد. معمولا در انواع پیر این گیاه در کنار بوته اصلی بوته های کوچک دیگری نیز سبز خواهند شد.

برای پرورش و نگهداری گل استرلیتزیا توصیه می شود که در فصل بهار یا تابستان این نهال های جوان را همراه با مقداری ریشه از پایه اصلی جدا نمایید و درون گلدان دیگری کشت نمایید. ممکن است در سال های اولیه گیاهتان کمی ضعیف باشد که در این صورت بهتر است آن را به داخل گلدان انتقال دهید و در فضای گلخانه ای نگهداری نمایید.
پس از گذشت یک الی دو سال می توانید گیاهتان را به محل دلخواه انتقال دهید. جالب است بدانید که استرلیتزیا در سال چهارم معمولا پاجوش تولید می کند و در سال ششم یا هفتم نیز گلدهی را آغاز خواهد کرد.

• تقسیم بوته:

یکی دیگر از روش های تکثیر این گیاه تقسیم بوته است که می توانید از فصل بهار تا تابستان آن را انجام دهید. توجه داشته باشید که این روش پایه ها به کندی رشد می کنند و ممکن است پس از گذشت دو الی سه گل بدهند. از آنجایی که این روش ساده تر و بی دردسر تر است پرورش دهندگان گل و گیاه پیشنهاد می کنند که روش تقسیم بوته را برای تکثیر این گیاه انتخاب کنید.

شرایط مورد نیاز برای نگهداری استرلیتزیا:

همانطور که می دانید تمام گیاهان برای اینکه بتوانند روند رشد خود را به خوبی طی کنند نیاز به شرایطی دارند که شما بایستی آن را فراهم نمایید. به همین منظور در ادامه به بیان برخی از شرایط لازم در پرورش و نگهداری گل استرلیتزیا پرداخته ایم:

• آبیاری:

این گیاه همیشه به ویژه در طی فصول رشد نیاز به آبیاری نسبتا زیادی دارد به گونه ای که نباید خاک بستر اصلا خشک شود و رطوبت نسبی خود را از دست دهد. به صراحت می توان گفت که استرلیتزیا دوره استراحت و خواب دارد که تقریبا نزدیک مرداد ماه خواهد بود و در این دوره لازم است آبیاری را کاهش دهید تا ریشه ها نسوزند و همچنین گلدهی گیاهتان در فصول رشد تضمین گردد.

• دما و نور:

از آنجایی که این گیاه کمی حساس است سرمای بالا و نزدیک به انجماد می تواند باعث آسیب آن شود. به همین خاطر توصیه می شود در صورت سرد بودن بیش از حد هوا بر روی بستر یک پلاستیک شفاف بکشید و یا آن را درون گلدان های بزرگ بکارید تا امکان انتقالش به داخل منزل یا گلخانه فراهم باشد.
با این حال بهترین بازه دمایی برای نگهداری گل استرلیتزیا بین ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتی گراد آن هم در طول بهار خواهد بود که نباید از فراهم کردن آن غفلت نمایید. در مورد نور مورد نیاز گیاه نیز می توان گفت که پرنده بهشتی به نور متوسط تا زیاد برای رشد نیاز دارد و در صورت دریافت نور کم ممکن است روند گلدهی متوقف شده و یا گل های متولد شده به سرعت از بین بروند.

• خاک و کوددهی:

با وجود اینکه پرورش گل پرنده بهشتی در تمامی خاک ها قابلیت رشد دارد اما بهتر است بستری با خاک قلیایی را برایش فراهم نمایید. همچنین پرنده بهشتی دارای ریشه هایی گسترده است که به حداقل ۵۰ سانتی متر عمق خاک در گلدان یا باغچه نیاز خواهد داشت. دقت داشته باشید که بهترین ترکیب برای بستر این گیاه شامل خاک باغچه، شن درشت، پرلیت و کود دامی پوسیده خواهد بود تا تمامی نیاز های گیاه به خوبی رفع شود.
در مورد کوددهی گیاه نیز می توان گفت که پرنده بهشتی در طی فصول رشد یعنی بهار و تابستان نیاز به کوددهی منظم دارد. با این حال اگر امکان انجام کوددهی منظم را ندارید می توانید خاک سطحی را با خاکی جدید و غنی از مواد معدنی تعویض نمایید تا به خوبی تغذیه شود. همچنین در پاییز و زمستان نیز می توانید مقدار کوددهی را کاهش و یا کاملا متوقف کنید.

• تعویض گلدان:

همانطور که می دانید تعویض مرتب گلدان به تدریج باعث افزایش سرعت رشد گیاهتان خواهد شد به همین خاطر اگر می خواهید گیاهتان رشد بیشتری داشته باشد بایستی هر سال گلدان آن را تعویض نمایید. البته در این در روند حتما از گلدان های عمیق استفاده کنید تا ریشه ها فضای کافی برای گسترش داشته باشند.

• کنترل آفات و بیماری های رایج:

با وجود اینکه در روند نگهداری گل استرلیتزیا هیچ آفتی به آن حمله نمی کند اما باز هم نباید از حشراتی مانند سپردار، شپشک آردآلود و مگس سفید و حتی شته ها غفلت نمود. معمولا این آفات می توانند با حشره کش های سیستمیک کنترل شوند.
همچنین برخی از بیماری ها اعم از پژمردگی باکتریایی و فساد ریشه نیز می توانند باعث آسیب دیدن گیاهتان شوند. در واقع فساد ریشه یک نوع بیماری قارچی محسوب می شود که اغلب توسط بذر انتقال داده می شود.
می توانید برای رفع این بیماری بذور را پیش از کشت درون آب بخیسانید و بعد از فرو بردن بذر ها برای ۳۰ دقیقه در آب با دمای ۵۷ درجه سانتی گراد بیماری را کنترل نمایید. می توانید پس از خنک شدن و خشک شدن کامل بذور، آن ها را در بستر کشت کامل استریل شده کشت نمایید.