سه‌گانه سرمایه‌گذاری، فناوری و دیپلماسی در قاب اقتصادی اصفهان
مدیریت التهاب روانی و ماشه دیپلماسی؛ اصفهان مسیر قوی‌شدن در برابر تحریم‌ها را ترسیم می‌کند
استان اصفهان به عنوان یک قطب صنعتی بزرگ، مسیر برون‌رفت از بحران‌های اقتصادی و خنثی‌سازی تحریم‌ها را در گرو تلفیق سرمایه‌گذاری هدفمند، فناوری‌های نوین و دیپلماسی اقتصادی منطقه‌ای می‌داند. در میزگردی تخصصی، مهدی جمالی نژاد، استاندار اصفهان، تأکید کرد که بزرگترین آسیب کنونی، ناشی از مدیریت روانی ضعیف بازار است که دشمن از آن برای ایجاد التهاب بهره می‌برد. وی خواستار تقویت روابط با همسایگان و جایگزینی سیستم‌های پرداخت شد.
اقتصاد ایران در چهار دهه گذشته همواره تحت‌تأثیر تنش‌های خارجی و نوسانات داخلی، با آزمون‌های دشواری روبه‌رو بوده است. تحریم‌های ثانویه و یک‌جانبه آمریکا، ساختار اقتصادی و کانال‌های تعامل کشور با جهان را شکل داده‌اند و این شرایط، ضرورت اتخاذ رویکردهای نوین برای ایجاد تاب‌آوری اقتصادی را دوچندان کرده است. در دل همین بحران‌ها، ظرفیت‌های پنهانی چون فناوری‌های بومی و سرمایه‌های انسانی نخبه خود را نشان داده‌اند. استان اصفهان به‌عنوان یکی از قطب‌های صنعتی و فناورانه کشور، با استقرار بیش از ۱۰ هزار مجموعه صنعتی فعال و ۱۱ صنعت بزرگ خصوصی، همواره نقشی فراتر از مرزهای استانی ایفا کرده است. از دل تجربه اصفهان می‌توان دریافت که مسیر برون‌رفت از تنگناهای اقتصادی تنها با تکیه بر سه رکن اساسی امکان‌پذیر است: سرمایه‌گذاری هدفمند، فناوری نوآورانه و دیپلماسی اقتصادی فعال.
از آزمون‌های دشوار تا سه‌گانه تاب‌آوری در اصفهان
در همین راستا، میزگرد تخصصی در اصفهان برگزار شد تا با تحلیل شرایط اقتصادی، مکانیسم‌های تاب‌آوری در سطح استان و کشور بررسی شود و همزمان، فعال شدن مکانیسم موسوم به ماشه (اسنپ‌بک) علیه ایران در مجامع بین‌المللی، ضرورت مدیریت هوشمندانه و داخلی این شرایط را یادآور شد.
استاندار اصفهان: جنگ روانی، آسیب‌زاتر از تحریم اقتصادی
استاندار اصفهان، مهدی جمالی نژاد، در این میزگرد با نگاهی تحلیلی به ابعاد تاب‌آوری اقتصادی، بزرگترین چالش را نه در نقص منابع مالی، بلکه در مدیریت ضعیف فضای روانی بازار دانست.
استاندار اصفهان با اشاره به وضعیت ناپایدار اقتصادی اظهار کرد: «بیشترین آسیب‌هایی که امروز شاهد آن هستیم ناشی از همین حوزه است. متأسفانه در بسیاری از موارد، اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف صورت نمی‌گیرد و همین خلأ زمینه‌ساز شایعات و ایجاد بی‌اعتمادی می‌شود.» وی تأکید کرد که دشمنان به‌خوبی از ابزار مدیریت روانی بازار برای ایجاد التهاب بهره می‌گیرند و این امر نیازمند اعتمادسازی، افزایش سرمایه اجتماعی و شفافیت در توزیع منابع است.
مهدی جمالی نژاد افزود: «اصفهان دارای سرمایه‌های بزرگی در این عرصه است. شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان به‌عنوان یکی از نخستین و قوی‌ترین مراکز علمی کشور، میزبان صدها شرکت دانش‌بنیان فعال است.» وی به سابقه استان در تأسیس دفتر مرکزی آیریس (IRIS) وابسته به یونسکو اشاره کرد و این جایگاه را کوچک ندانست.
او با اشاره به ظرفیت‌های کلان استان در حوزه‌های نوآورانه گفت: «بارها تأکید کرده‌ایم که در بسیاری از پروژه‌های فناورانه دنیا از جمله شهرهای هوشمند و متاورسی، رد پای متخصصان و نخبگان ایرانی دیده می‌شود.» وی تأکید کرد که حمایت قوی از تولید ملی، هدفمند کردن فعالیت‌های فناورانه و پشتیبانی ساختاری می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشرفت اقتصادی ایفا کند؛ به خصوص در حوزه‌هایی چون انرژی‌های پاک و هوش مصنوعی که می‌توانند در کاهش اثرات ناترازی انرژی کمک کنند.
استاندار اصفهان در زمینه اصلاح ساختارهای داخلی، خواستار بازنگری در نظام یارانه‌ای و مالیاتی شد و گفت: «در برخی موارد، ساختارهای مالیاتی به جای حمایت از تولید و فعالیت‌های مولد، مانع‌تراشی می‌کنند و این مسئله باید اصلاح شود.» وی همچنین به لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌هایی چون بند خ ماده ۲۳ اشاره کرد که می‌تواند به تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام استانی و ملی کمک شایانی کند.
مهدی جمالی نژاد در زمینه دیپلماسی اقتصادی نیز رویکردی منطقه‌ای را ضروری دانست و گفت: «نگاه ما به جهان نباید تنها محدود به اروپا و آمریکا باشد... باید تلاش کرد روابط اقتصادی با همسایگان تقویت شود، بلوک‌های تجاری منطقه‌ای شکل بگیرد و از پیمان‌های پولی دوجانبه، رمزارزها و سیستم‌های جایگزین پرداخت بین‌المللی بهره گرفت.»
او با اشاره به برنامه‌های اجرایی استان، بر دو محور اصلی سرمایه‌گذاری و صادرات در «قاب اقتصادی» استان تأکید کرد و گفت: «صادرات برای اصفهان به‌قدری اهمیت دارد که به تعبیری «یا مرگ یا صادرات» توصیف شده است.» وی به رویداد مهم ایزینکس اشاره کرد که در آن بیش از ۱۴۰۰ طرح ارائه و پس از بررسی نهایی ۳۰۵ طرح انتخاب شد و بیش از ۲۱۵ سرمایه‌گذار به‌طور رسمی برای ورود به پروژه‌ها اعلام آمادگی کردند. وی از نوآوری‌هایی مانند صدور مجوزهای بی‌نام برای تسریع اجرای طرح‌ها خبر داد.
این مقام مسوول استانی در نهایت، به مشکلات محیط‌زیستی استان اشاره کرد و گفت: «در شرایط کنونی، بسیاری از صنایع با محدودیت‌های آب روبه‌رو هستند و تلاش بر این است که پروژه‌ها و صنایع با مصرف حداقلی آب یا حتی با استاندارد کربن صفر طراحی و تجهیز شوند... مدیریت صحیح منابع آب، افزایش بهره‌وری و توسعه صنایع کم‌آب، کلید عبور از چالش‌های آینده است.»
تحلیل نمایندگان: ماشه؛ نمایش سیاسی با خشاب خالی
در کنار بحث‌های داخلی، نمایندگان مجلس، مکانیسم ماشه را نه یک ضربه جدید، بلکه نمادی از استیصال طرف مقابل دانستند.
نایب‌رئیس کمیسیون حقوقی مجلس، محمدتقی نقدعلی، با اشاره به بحث «مکانیزم ماشه» تصریح کرد: «این مسئله یک خطا در برجام بود و ناشی از بی‌دقتی و اشراف نداشتن کارشناس رخ داد... امروز نیز مکانیزم ماشه تحریم جدیدی بر ما تحمیل نمی‌کند، بلکه بیشتر بار روانی دارد.» وی افزود: «چاره کار به‌یقین ذلت، خضوع و تسلیم در مقابل دشمنان نیست، چراکه خضوع در برابر آنان مقدمه تجزیه کشور و تسلط دشمنان بر امکانات ماست. این امر بدیهی است و راهکار، قوی شدن است.»
محمدتقی نقدعلی بر لزوم مدیریت فضای روانی تأکید کرد و گفت: «این فضای روانی باید با مدیریت صحیح منابع، استفاده از توان داخلی، کاهش تصدی‌گری‌های دولت، حذف ساختارهای زائد بودجه‌ای و صرفه‌جویی مدیریت شود.» وی تأکید کرد که بسیاری از ساختارهای زائد هیچ خاصیتی ندارند و باید بودجه آن‌ها به معیشت مردم و ایجاد اشتغال اختصاص پیدا کند.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، احمد بخشایش، نیز این اقدام را بیشتر تحت فشار آمریکا به اروپا خواند و تأکید کرد: «به‌نظر می‌رسد غربی‌ها قصد دارند در یک بازه شش‌ماهه فشارهایی ایجاد کنند. این فشارها نه مستقیماً بر موازنه نفتی و اقتصادی کشور، بلکه بیشتر بر مباحث هسته‌ای متمرکز خواهد بود.» وی، فعال‌سازی ماشه را نماد ضعف و فقدان ایده‌های تازه در غرب دانست.
احمد بخشایش به ابعاد متناظر واکنش ایران اشاره کرد و گفت: «اولین اقدام ایران کاهش سطح همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد بود... ما عضو ان‌پی‌تی هستیم و باید تعهدات خود را رعایت کنیم، اما وقتی طرف مقابل خلاف توافق عمل کند ضرورتی ندارد همکاری در همان سطح پیشین ادامه داشته باشد.» وی همچنین اشاره کرد که اگر غربی‌ها کشتی‌های ما را بازرسی کنند، ایران نیز اقدام متناظر انجام خواهد داد. وی هدف اصلی غرب را ملتهب کردن بازار طلا و ارز دانست و راهکار را توزیع کالابرگ برای اقشار ضعیف و تأمین چند کالای اساسی معرفی کرد تا معیشت مردم پایدار بماند.