صدای جاوید استاد تاج؛ بزرگداشت ۴۴ سال یاد یک اسطوره موسیقی ایرانی در تخت فولاد

 

اصفهان امروز_شهرزاد فلاح: 

در ۴۴ مین سالگرد درگذشت استاد جلال‌الدین تاج اصفهانی، آرامگاه این استاد بزرگ در تخت فولاد اصفهان تبدیل به محفل گرامیداشتی باشکوه شد. مراسمی که نه‌تنها یاد و خاطره استاد تاج را زنده کرد، بلکه فرصتی بود تا صدای بی‌بدیل این هنرمند بزرگ آواز ایرانی در دل‌ها و ذهن‌ها طنین‌انداز گردد. در این روز، اهالی هنر، شاگردان، و دوستداران موسیقی سنتی گرد هم آمدند تا مقام انسانی و هنری این اسطوره موسیقی ایران را پاس دارند و دوباره به تماشای صدای جاودان او بنشینند.

مقدمه‌ای بر زندگی استاد تاج

جلال‌الدین تاج اصفهانی، یکی از برجسته‌ترین و محبوب‌ترین اساتید آواز ایرانی در تاریخ معاصر، در سال ۱۳۰۳ هجری شمسی در اصفهان متولد شد. صدای دلنشین، تکنیک‌های بی‌نظیر، و توانایی عمیق او در انتقال احساسات شاعران ایرانی از جمله ویژگی‌هایی بود که او را به یکی از بزرگ‌ترین ستارگان آواز ایرانی بدل کرد. تاج اصفهانی که از همان دوران نوجوانی در محافل موسیقی اصفهان مطرح شد، در طول عمر هنری خود با اجرای آثاری بی‌نظیر، همگان را مجذوب صدای خود کرد.

او در سبک‌های مختلف آواز ایرانی از جمله دستگاه‌های ایرانی و آوازهای سنتی اصفهان، مهارت ویژه‌ای داشت و در بسط و گسترش موسیقی ایرانی نقش بسیار مهمی ایفا کرد. بسیاری از هنرمندان و نوازندگان بزرگ همچون محمدرضا شجریان، ایرج، و گلپا از او به‌عنوان یک الگو یاد کرده‌اند و صدای استاد تاج را به‌عنوان یک مرجع عالی در تاریخ آواز ایران معرفی می‌کنند.

استاد تاج همواره در زندگی شخصی خود نیز از ساده‌زیستی و تواضع مثال‌زدنی برخوردار بود و در کنار دنیای هنر، جایگاهی خاص در دل‌های مردم داشت. این ویژگی‌های انسانی، به همراه صدای ماندگار او، سبب شد که یاد استاد تاج در دل‌ها و ذهن‌ها جاودانه باقی بماند. استاد تاج در ۱۳ آذر ۱۳۶۰ به دیار باقی شتافت، اما صدای او همچنان در گوش جان ایرانیان طنین‌انداز است.

گزارش مراسم بزرگداشت استاد تاج

مراسم بزرگداشت ۴۴ مین سالگرد درگذشت استاد جلال‌الدین تاج اصفهانی در روز ۱۳ آذر در آرامگاه این استاد برجسته موسیقی ایرانی در تخت فولاد اصفهان برگزار شد. این برنامه که به همت مجموعه تخت فولاد و علی‌اصغر شاهزیدی برگزار گردید، با حضور جمعی از هنرمندان، شاگردان، و دوستداران موسیقی سنتی، یاد استاد تاج را گرامی داشت و یادآوری کرد که او نه‌تنها در دنیای موسیقی، بلکه در حوزه اخلاق و انسانیت نیز درخشید.

خاطرات و سخنرانی‌ها

مراسم با سخنرانی سرهنگ اشجع، خلبان بازنشسته و از دوستان نزدیک استاد تاج، آغاز شد. او در سخنان خود از ویژگی‌های انسانی و اخلاقی استاد تاج یادکرد و خاطراتی از دوران آشنایی خود با استاد نقل کرد. سرهنگ اشجع به یاد آورد که چگونه استاد تاج، در اولین دیدار، با سینی چای و پولکی به خانه او آمده و با تواضع و مهربانی پذیرای او شده بود. این برخورد ساده‌دلانه، شروع دوستی دیرینه‌ای بود که تأثیرات عمیقی در زندگی او گذاشت.

آواز آخر استاد تاج

یکی از بخش‌های عاطفی و ویژه این مراسم، پخش اولین‌بار آخرین آواز استاد تاج بود که در آن لحظات پایانی زندگی‌اش خوانده بود. این آواز که به‌گونه‌ای خداحافظی گونه و پر از احساس بود، همگان را به تأمل در عمق هنر و شخصیت استاد تاج واداشت. به گفته سرهنگ اشجع، «این آواز نه فقط یک قطعه موسیقی، بلکه لحظه‌ای بود که استاد در حال وداع با دنیا بود.» این بخش از مراسم که برای اولین‌بار در چنین جمعی پخش می‌شد، تأثیر زیادی بر حاضران گذاشت و باعث شد آن‌ها بیشتر از هر زمانی عمق روحی و هنری استاد تاج را لمس کنند.

شعر و آواز در وصف استاد

در ادامه، استاد حمیدی، از پیشکسوتان آواز اصفهان و یکی از شاگردان برجسته استاد تاج، در وصف استاد تاج شعری خواند که به‌خوبی توانایی او در انتقال احساسات به مخاطب را نشان می‌داد. استاد حمیدی همچنین به خاطراتی از روزهای پایانی عمر استاد تاج پرداخت و از آخرین اجراهای استاد تاج یادکرد که همچنان در دل همه شنوندگان باقی‌مانده است.

یاد استاد در اشعار

راستین معتبرزاده، شاعر و ادیب برجسته، نیز در مراسم شعری خواند که در اولین سالگرد درگذشت استاد تاج سروده شده بود. این شعر با اشاره به ویژگی‌های خاص انسانی و هنری استاد تاج، حاضران را به یاد عظمت هنر و روح بلند این استاد بزرگ انداخت. او در شعری به درد و اندوه فقدان استاد تاج پرداخت و از ویژگی‌های بی‌نظیر شخصیت استاد تاج گفت که او نه‌تنها در هنر، بلکه در زندگی روزمره نیز الگویی بی‌نظیر بود.

شاگردان استاد تاج به یاد استاد

در بخش‌های پایانی مراسم، برخی از شاگردان برجسته استاد تاج از جمله استاد سعیدی و استاد حمیدی به اجرای قطعاتی از دستگاه اصفهان پرداختند. این اجراها که به‌صورت زنده و در فضای پر از احترام و ارادت به استاد تاج انجام شد، فضای مراسم را سرشار از روح استاد تاج کرد.

خاطرات انسانی استاد تاج

استاد علی‌اصغر شاهزیدی، در پایان مراسم، خاطراتی از رفتارهای انسانی استاد تاج نقل کرد. او به تواضع و روحیه خیرخواهانه استاد تاج اشاره کرد و گفت که استاد تاج همواره در پی خدمت به مردم بود و هیچ‌گاه در پی شهرت و مال نبود. به گفته شاهزیدی، استاد تاج در زندگی روزمره‌اش نیز انسانیتی بزرگ از خود نشان می‌داد که شاید بسیاری از مردم از آن آگاه نباشند.

پایان مراسم؛ یاد استاد جاودانه خواهد ماند

مراسم با قرائت فاتحه‌ای به روح استاد تاج و دیگر بزرگان فرهنگ و هنر ایران به پایان رسید. حاضران با دلی پر از ارادت و احترام، یاد و مقام استاد تاج را گرامی داشتند و این مراسم، نه‌تنها یادبودی از یک استاد بزرگ، بلکه فرصتی بود برای تجدید عهد بافرهنگ و هنر ایرانی که نسل به نسل در دل این سرزمین جاری است.

مراسم بزرگداشت ۴۴ مین سالگرد درگذشت استاد جلال‌الدین تاج اصفهانی، نه‌تنها فرصتی بود برای یادآوری یک‌صدای بی‌بدیل، بلکه تجدید پیمانی بود بافرهنگ و هنر ایرانی. این روز، همچون هر سال، به طور شایسته‌ای نشان داد که هنر واقعی هیچ‌گاه نمی‌میرد؛ بلکه در دل‌های مردم و در تاریخ این سرزمین زنده می‌ماند. استاد تاج نه‌تنها با صدای خود، بلکه با سلوک انسانی و معنوی‌اش، در کنار هنرهای ملی‌مان، همواره در اذهان و قلب‌های ما خواهد بود.

یاد او همچنان در گوش جان ما طنین‌انداز است، چون نوای آواز استاد تاج نه فقط در فواصل موسیقایی بلکه در اعماق احساسات ما پژواک دارد. زندگی‌اش، همچون یک شاهکار موسیقایی، به طرزی بی‌پایان در لایه‌های روح و تاریخ این سرزمین جاری است.

ایران که همیشه مفتخر به داشتن هنرمندانی چون استاد تاج بوده است، هنوز در هر گوشه‌اش صدای او را می‌شنود. ما به یاد او و به‌افتخار صدای گمشده‌اش، در این زمان و در این مکان، بار دیگر بافرهنگ و هنر این دیار عهد بستیم. این بزرگداشت نه فقط یک مراسم، بلکه یک جشن یادآوری است که چگونه هنر می‌تواند تا ابد زنده بماند و در دل نسل‌ها طنین‌انداز شود.

یاد استاد تاج، مانند موسیقی بی‌پایان آوازش، همچنان در دلمان زنده خواهد ماند و هر کجا که زندگی جاری باشد، نوای ماندگار او در گنجینه فرهنگ ایرانی می‌درخشد. هنر استاد تاج نه فقط در زمان خود، بلکه در دنیای آینده ما نیز به‌عنوان میراثی فراموش‌نشدنی باقی خواهد ماند.