تنفس سخت در شانزدهمین روز آذرماه؛ پیشبینی تداوم آلایندهها تا سهشنبه
محاصره «نصفجهان» در دیوارهای خاکستری؛ اصفهان «قرمز» ماند، قَهجاورستان «بنفش» شد
شاخص کیفیت هوای کلانشهر اصفهان در صبح یکشنبه ۱۶ آذر با ثبت عدد ۱۵۱ در وضعیت قرمز و ناسالم برای عموم قرار گرفت. در این میان، منطقه قَهجاورستان با شاخص ۲۳۵ به وضعیت بسیار ناسالم (بنفش) رسید. هواشناسی با صدور هشدار نارنجی، از تداوم انباشت آلایندهها تا اواسط هفته خبر داده است.
صبح امروز، یکشنبه شانزدهم آذرماه، بار دیگر چتر سنگین و سربیرنگ آلودگی بر فراز آسمان فیروزهای اصفهان گسترده شد تا نفسهای شهروندان در سینه حبس شود. گزارشهای میدانی و دادههای دقیق ایستگاههای پایش محیط زیست حکایت از آن دارد که بحران آلودگی هوا در قلب فلات مرکزی ایران نه تنها فروکش نکرده، بلکه با قدرت بیشتری سلامت عمومی جامعه را نشانه رفته است. در حالی که کلانشهر اصفهان، خمینیشهر و کاشان در وضعیت هشدار قرمز به سر میبرند، دادههای نگرانکننده از منطقه قَهجاورستان نشان میدهد که شاخصها در این ناحیه از مرزهای خطر عبور کرده و به رنگ بنفش درآمدهاند؛ وضعیتی که زنگ خطری جدی برای متولیان امر و شهروندان محسوب میشود و لزوم اتخاذ تدابیر فوری را بیش از پیش نمایان میکند.
وضعیت قرمز و بحرانی؛ روایت آماری از هوای مسموم اصفهان
بر اساس آخرین دادههای دریافتی از سامانه برخط کنترل کیفیت هوای سازمان حفاظت محیطزیست منطقه اصفهان، میانگین شاخص کیفی هوا (AQI) در این کلانشهر تا ساعت هفت صبح امروز، بر روی عدد ۱۵۱ تثبیت شده است. این عدد بیانگر وضعیت «ناسالم برای عموم افراد جامعه» است؛ شرایطی که در آن تمامی شهروندان، اعم از سالم و بیمار، در معرض خطرات تنفسی قرار دارند. این آمار که برآیند دادههای ۱۵ ایستگاه سنجش فعال در سطح شهر است، نشان میدهد که غلظت آلایندهها، به ویژه ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون، در سطح شهر پراکنده شده و هیچ نقطهای از اصفهان از هجوم ریزگردها و دودهای سمی در امان نمانده است.
تحلیل جزئیتر وضعیت ایستگاهها عمق فاجعه را بیشتر نمایان میکند. محله «کردآباد» با ثبت شاخص عجیب ۱۹۹، تنها یک واحد تا ورود به وضعیت بسیار ناسالم فاصله دارد و آلودهترین نقطه شهر اصفهان لقب گرفته است. پس از آن، خیابان «پروین اعتصامی» با عدد ۱۷۶، «بولوار کاوه» با ۱۶۶ و «خیابان احمدآباد» با ۱۶۳ در رتبههای بعدی شدت آلودگی قرار دارند که همگی در محدوده قرمز پررنگ جای میگیرند. سایر مناطق پرتردد نظیر «هزار جریب» و «رهنان» با شاخص ۱۵۶، «رودکی» با ۱۵۵ و «دانشگاه صنعتی» با ۱۵۲ نیز وضعیتی مشابه را تجربه میکنند. حتی در ایستگاههایی که وضعیت کمی بهتر گزارش شده، مانند «سپاهانشهر» (۱۴۷) و «۲۵ آبان» (۱۴۶)، هوا برای گروههای حساس (کودکان، سالمندان و بیماران قلبی-ریوی) ناسالم (نارنجی) است.
قهجاورستان در شرایط اضطرار؛ عبور از مرزهای استاندارد حیات
اما شوکهکنندهترین بخش گزارشهای امروز مربوط به منطقه «قَهجاورستان» است. شاخص کیفیت هوا در این منطقه با جهشی ناگهانی و نگرانکننده به عدد ۲۳۵ رسیده است. این شاخص در دستهبندیهای جهانی کیفیت هوا، وضعیت «بنفش» یا «بسیار ناسالم» نامیده میشود. در چنین شرایطی، خطر بروز عوارض جدی و حاد سلامتی برای تمامی ساکنان منطقه وجود دارد و کارشناسان توصیه اکید دارند که مردم از هرگونه تردد در فضای باز خودداری کنند.
علاوه بر قَهجاورستان، شهرهای اقماری و مهم استان نیز وضعیت مطلوبی ندارند. ایستگاههای سنجش در «خمینیشهر» و «کاشان» نیز همرنگ با مرکز استان، وضعیت قرمز و ناسالم برای عموم را نشان میدهند. شهر صنعتی «زرینشهر» نیز با وجود فاصله از مرکز، هوایی ناسالم برای گروههای حساس را تجربه میکند که نشان از گستردگی پهنه آلودگی در سطح استان دارد.
هشدار نارنجی هواشناسی؛ حبس آلایندهها در زندان اینورژن
اداره کل هواشناسی استان اصفهان در واکنش به این شرایط پایدار و خطرناک، اقدام به صدور هشدار سطح نارنجی کرده است. بررسی نقشههای پیشیابی هواشناسی نشان میدهد که به دلیل حاکمیت پایداری جو، سکون هوا و پدیده وارونگی دما (اینورژن)، هیچ راه گریزی برای خروج آلایندهها از سطح زمین وجود ندارد.
طبق اعلام رسمی هواشناسی، این روند افزایشی غلظت آلایندهها دستکم تا روز سهشنبه، ۱۸ آذرماه ادامه خواهد داشت. مناطقی همچون مرکز استان، شاهینشهر و میمه، محدوده فرودگاه، کبوترآباد، لنجان، مبارکه، نجفآباد و برخوار (دولتآباد) کانونهای اصلی این پدیده خواهند بود. کارشناسان هشدار دادهاند که در صورت عدم کنترل منابع آلاینده ثابت (کارخانهها) و متحرک (خودروها)، احتمال بدتر شدن وضعیت و رسیدن شاخصها به مرز «خطرناک» برای تمام گروهها وجود دارد.
مفاهیم شاخص کیفیت هوا (AQI)؛ اعداد چه میگویند؟
برای درک بهتر وخامت اوضاع، لازم است بدانیم شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index) معیاری علمی برای سنجش میزان سلامت هواست که غلظت آلایندههایی نظیر مونوکسید کربن، دیاکسید گوگرد، دیاکسید نیتروژن، ازن و ذرات معلق (PM2.5 و PM10) را اندازهگیری میکند. این شاخص به شش دسته اصلی تقسیم میشود:
-
۰ تا ۵۰: هوای پاک (سبز)
-
۵۱ تا ۱۰۰: هوای سالم (زرد)
-
۱۰۱ تا ۱۵۰: ناسالم برای گروههای حساس (نارنجی)
-
۱۵۱ تا ۲۰۰: ناسالم برای عموم (قرمز)
-
۲۰۱ تا ۳۰۰: بسیار ناسالم (بنفش)
-
۳۰۱ تا ۵۰۰: خطرناک (قهوهای)
در حال حاضر، اصفهان با عبور از عدد ۱۵۰ در وضعیت قرمز قرار دارد و تداوم این روند میتواند سلامت عمومی جامعه را با تهدیدات جدی مواجه کند.