رئیس انجمن داروسازان اصفهان در گفتگو با اصفهان امروز:
وضعیت داروخانه‌ها بحرانی است
پنجم شهریور زادروز محمدبن زکریای رازی و روز داروساز است، اما این روزها آنقدر تعداد داروخانه‌ها در شهرها و حتی روستاها افزایش یافته که جنبه بیزینسی این شغل پررنگ‌تر شده است و کمتر به بخش درمانگری آن و از بین بردن درد دردمندان پرداخته می‌شود. براساس آمار موجود سالانه حدود دوهزار داروساز از دانشگاه‌های کشور فارغ‌التحصیل می‌شوند اما به گفته فعالان این حرفه، محدودیت‌های بسیاری برای داروسازان جهت اشتغال وجود دارد و باوجود ظرفیت‌های بسیار فرصت‌های شغلی محدودی برای آنها وجود دارد از طرف دیگر داروسازان در سال‌های گذشته با مشکلات اقتصادی زیادی مواجه شدند و مجموع این عوامل باعث شد تا امروز داروسازان به این وضعیت و تصویب برخی قوانین اعتراض داشته و خواسته‌ها و مسائل صنفی خود را مطرح کنند و خواهان رسیدگی مسئولان شوند.
ضرورت حضور مسئول فنی داروخانه در تمام ساعات
محمدرضا آذربایجانی رئیس هیئت مدیره انجمن داروسازان اصفهان در گفت‌وگو با اصفهان امروز اظهار می‌کند: یک هزار و 700 داروساز در انجمن داروسازان اصفهان عضو هستند و بیش از هزار و 100 داروخانه در سطح استان اصفهان فعال بوده که 600 مورد آن مربوط به شهر اصفهان است، همچنین حدود پنج شرکت تولید دارو و نزدیک به 60 شرکت پخش داریم که عمده آنها از شرکت‌های کشوری در اینجا شعبه دارند و چند شرکت پخش هم به صورت استانی فعالیت دارند. او می‌افزاید: داروخانه یک موسسه پزشکی است که نیازمند دو پروانه موسس و دیگری پروانه مسئول است و مبحث جدیدی که براساس رای دیوان عدالت اداری انجام می‌شود این است که فرد غیرداروساز هم می‌تواند موسس باشد! اما مسئول فنی حتما باید مدرک دکترای داروسازی داشته باشد و هیچ داروخانه‌ای بدون مسئول فنی حق ادامه فعالیت ندارد. رئیس هیئت مدیره انجمن داروسازان اصفهان تصریح می‌کند: حضور مسئول فنی از نظر قانون در تمام ساعات الزامی است و باید به تمام سوالات بیماران پاسخ دهد، چراکه تمام مسائل داروخانه مانند بررسی اصالت‌سنجی داروها و لوازم بهداشتی وارد شده به داروخانه، ساخت داروهای ترکیبی، کنترل نسخ و اتخاذ روش درست نگهداری داروها در دمای مطلوب، راهنمایی بیماران و موارد مهم دیگر ازجمله وظایف اوست. او ادامه می‌دهد: رشته داروسازی در بین رشته‌های پزشکی با مقطع دکترای حرفه‌ای از نظر زیرساخت علمی‌تر، قوی‌تر و عملی‌تر است و ازنظر آموزش هم در تمام دانشگاه‌ها اگرچه کیفیت براساس گرید دانشگاه بوده اما مباحث تدریس یکسان است و بیش از 80 درصد فارغ‌التحصیلان جذب داروخانه و بقیه جذب بیمارستان‌ها، شرکت‌های داروسازی، مراکز پخش و تحقیقاتی می‌شوند.
مخالفت داروسازان با واگذاری پروانه داروخانه به افراد غیرمتخصص
آذربایجانی اظهار می‌کند: درحال حاضر 30 هزار داروساز و 16 هزار داروخانه دائر و سالانه دوهزار نفر در این رشته فارغ‌التحصیل درکل کشور داریم و 10 درصد فارغ‌التحصیل هم از خارج کشور وارد می‌شوند با این وضعیت چالش جدید صنف داروسازان که صدای آنها را درآورده این است که براساس قانون قدیمی سال 1335 تاکید می‌کنند هر فردی می‌تواند موسس داروخانه باشد و این دو ضرر عمده دارد که جوان‌های بااستعداد کشور را مایوس می‌کند همچنین ضربه این قانون به سلامت جامعه انکارنشدنی است. او ادامه می‌دهد: در ماده یک قانون مواد خوراکی و آشامیدنی سال 1335 آمده که داروخانه موسسه پزشکی است که هر فرد حقیقی می‌تواند موسس باشد و مسئول فنی باید متخصص باشد که این قانون در سال 1367 اصلاحیه خورد که صلاحیت این فرد حقیقی را باید وزارت بهداشت تایید کند و امروز اعتراض جامعه داروسازی این است که باید هر دو فرد موسس و مسئول فنی؛ داروساز باشند چراکه افراد عادی به دارو مانند یک کالا نگاه می‌کنند درحالی که داروساز به سلامت مردم حساس است. این داروساز تصریح می‌کند: آئین‌نامه داروخانه دامپزشکی و انسانی هر دو در سال 1400 اصلاح شد اما در آئین‌نامه داروخانه دامپزشکی تاکید شده که موسس حتما باید دکتر دامپزشک باشد اما درباره تاسیس داروخانه انسانی می‌گویند هر فرد حقیقی می‌تواند موسس باشد و این وضعیت اسفناک شغل داروسازی را نشان می‌دهد درحالی که ازنظر ما موسس و مسئول فنی باید هر دو متخصص باشند چراکه اینجا منافع 30 هزار داروساز و دو هزار فارغ‌التحصیل سالانه و البته سلامت مردم مطرح است.
عدم درنظرگیری جمعیت، فاصله و سطح‌بندی خدمات در تعداد داروخانه‌ها
این داروساز تصریح می‌کند: نکته مهمتر این است که مراکز غیرمتخصص مانند هیئت مقررات‌زدایی یا شورای رقابت به حیطه سلامت ورود می‌کنند درحالی که این مباحث مربوط به اصناف متخصص است و امروزه در تمام دنیا این بحث مطرح است که دارو یک کالای رقابتی نیست و بحث سلامت نباید در این مراکز غیرمتخصص به حوزه سلامت مطرح شود. او درخصوص مشکلات داروسازان می‌گوید: مشکل داروسازان در تمام شهرهای بزرگ کشور یکسان است چون تمرکز پزشکان در این شهرها زیاد است و یکی از ایرادات آئین‌نامه جدید وزارت بهداشت عدم درنظرگیری جمعیت، فاصله و سطح‌بندی خدمات است بدین معنی که درگذشته یک داروساز فارغ‌التحصیل ابتدا باید در شهرهای محروم کار می‌کرد و بعد به شهرهای بزرگ می‌آمد اما امروزه این سه مبحث مغفول مانده و مشکلات این صنف را بیشتر کرده چراکه همه طالب تاسیس داروخانه در شهرهای پرجمعیت هستند به همین دلیل مناطق محروم خالی از نیروی کار است درحالیکه در هر خیابان شهرها چندین داروخانه وجود دارد.
طرح دارویار و ضرر به بخش خصوصی
آذربایجانی می‌گوید: پروسه تولید دارو و مکمل برطبق اصول استاندارد درکل دنیا انجام می‌شود و شرکت‌های ایرانی نمی‌توانند برخلاف آن عمل کنند و همه موارد کنترل و بررسی تولیدکنندگان و واردکنندگان دارو تحت نظارت وزارت بهداشت تعریف شده است اما برخی موارد مشکل‌ساز در ایران تعیین قیمت دارو توسط دولت است و این باعث می‌شود دوز استاندارد مقدار موثره دارو که در مراجع علمی دنیا تعریف شده درحد پایین‌تر باشد تا با آن قیمت برابری کند اما قطعا داروهای ایرانی باکیفیت خوب و اثربخش تولید می‌شوند و بسیاری از اینها تلقین و دامن زدن برخی افراد، شرکت‌ها یا پزشکان به مباحث غلط است. او می‌افزاید: دارو با ارز ترجیحی تولید می‌شد و بسیاری از این داروها تا 10 برابر به بخش قاچاق وارد می‌شد که طرح دارویار به خوبی شروع شد اما به تدریج بار آن بر دوش بخش خصوصی افتاد چون درگذشته بعد از یکماه از ارائه اسناد تحویلی به سازمان‌های بیمه‌گر سهم ارز به داروخانه پرداخت می‌شد اما امروز 60 تا 70 درصد مطالبات داروخانه‌ها از تامین اجتماعی است و درسال 1403 هیچگونه پرداختی بابت سهم تامین اجتماعی و سهم ارز طرح دارویار صورت نگرفته است حتی تامین اجتماعی از دی ماه سال 1403 هم بدهکار است! پس طرحی که باید منابع آن از بخش دولتی تامین می‌شد به نوعی بخش خصوصی را متضرر کرده و این بخش درحال ورشکستگی است و بسیاری از داروخانه‌ها در مراحل بحرانی هستند.
ارتباط افزایش سرانه مصرف دارو با نبود طرح ارجاع و پزشک خانواده
رئیس انجمن داروسازان اصفهان اظهار می‌کند: علت بالا بودن سرانه مصرف دارو در ایران به نبود سیستم ارجاع و اجرایی نشدن طرح پزشک خانواده برمی‌گردد و اگر تعدادی مشخصی از مردم زیرنظر یک پزشک بودند و درصورت نیاز به سطح تخصصی بالاتر ارجاع داده می‌شدند تا این حد مصرف دارو بالا نبود چراکه برخی از مردم در یک روز حتی به سه پزشک مراجعه و فکر می‌کنند پزشکی که داروی بیشتر تجویز کند بهتر است همچنین کنترل نسخ پزشکان درگذشته وجود داشت اما امروزه کمرنگ شده است. او خاطرنشان می‌کند: فروش اینترنتی دارو تا چند ماه قبل بحث داغی داشت و اینجا هم مراجع غیرتخصصی و سازمان‌های غیرمرتبط با موضوع سلامت به آن ورود کرده بودند درحالیکه فروش اینترنتی دارو در بیشتر کشورها مورد قبول نیست و ما هم با آن مخالفیم چراکه دارو باید توسط بیمار یا همراهش با تمام جزئیات و دستورات مصرف از داروخانه گرفته شود؛ یکی از خطرات فروش اینترنتی دارو سوءاستفاده از اطلاعات بیماران است که اثرات امنیتی بسیاری دارد مگر اینکه وزارت بهداشت پروتکل‌های امنیتی خاص را در آن اجرا کند.
ایران در تولید 97 درصد داروها خودکفاست
آذربایجانی اظهار می‌کند: ایران در تولید 97 درصد داروها خودکفاست و تنها دو تا سه درصد داروهای موردنیاز وارداتی است اما همین درصد محدود هزینه‌بری بالایی دارد اما باتوجه به اینکه علم داروسازی در ایران رشد زیادی داشته است شرکت‌های دارویی داخلی درحال تولید بسیاری از داروهای وارداتی هستند. او تاکید می‌کند: ازنظر وضعیت معیشتی داروسازان دو دسته هستند یک دسته مسئول فنی و دسته دیگر موسسان، مسئول فنی‌ها از نظر معیشتی در گرید متوسط جامعه هستند و به دلیل دستوری بودن قیمت داروها درآمد متوسطی دارند و موسسان داروخانه‌ها هم به دلیل عدم پرداخت مطالبات بسیار از سمت سازمان‌های بیمه‌گر و کم بودن سود فروش دارو که نسبت به کشورهای دیگر پایین است و همچنین پایین بودن فرانشیز دارو و خدمات فنی، پاسخگوی هزینه‌های داروخانه نیستند اما همکاران به هر طریقی این راه سخت و پرچالش را ادامه می‌دهند و در واقع این شغل برخلاف نظر جامعه که آن را یک شغل پرسود می‌دانند به واقع اینطور نیست. رئیس انجمن داروسازان اصفهان تصریح می‌کند: امیدواریم در مباحث سلامت به سمتی برویم که در مورد مباحث دارو، داروساز و داروخانه مراجع و سازمان‌های مربوط به سلامت نظر بدهند چون نظرات غیرتخصصی علاوه بر به خطرانداختن سلامت جامعه بسیاری از فارغ‌التحصیلان را هم ناامید می‌کند و باعث خروج آنها از این شغل یا مهاجرت می‌شود.
