بیش از ۲۶۰۰ مرگ در یک سال؛ آلودگی هوا قاتل خاموش و قانون هوای پاک روی میز
فریاد شورای شهر اصفهان: مطالبه حق حیات، «زیاده‌خواهی» نیست!
شورای شهر اصفهان با انتقاد تند از دولت، اجرای قانون هوای پاک و حق‌آبه زاینده‌رود را مطالبه کرد. آمار تکان‌دهنده ۲۶۰۰ مرگ سالانه ناشی از آلودگی هوا و نامیدن مطالبات مردم به «زیاده‌خواهی» محور اصلی این نشست بود. شورا خواستار پاسخگویی مدیران متخلف شد.
صدونودو‌ششمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر اصفهان، دیگر یک نشست اداری نبود؛ بلکه تبدیل به تریبونی برای فریاد دردهای کهنه یک شهر و سهم‌خواهی از حق طبیعی حیات شد. درحالی‌که آمار رسمی سازمان محیط زیست از مرگ خاموش بیش از ۲۶۰۰ نفر از شهروندان اصفهانی در یک سال به دلیل آلودگی هوا پرده برمی‌دارد، مسئولان محلی به صراحت اعلام کردند که عده‌ای کوته‌نظر، مطالبه حق تنفس و آب شرب مردم این دیار را «زیاده‌خواهی» می‌نامند. این نشست، نه‌تنها زنگ خطر بحران سلامت را به صدا درآورد، بلکه مدیریت ارشد کشور را به دلیل «ترک فعل» در اجرای قانون هوای پاک و تأمین آب، به‌طور مستقیم زیر سؤال برد.
بحران آب و زاینده‌رود؛ وقتی حق حیات اصفهان به کام سیاست خشک می‌شود
جلسه علنی شورای شهر با گرامیداشت حماسه ۲۵ آبان توسط محمد نورصالحی آغاز شد، اما به سرعت به مهم‌ترین و حیاتی‌ترین مسئله روز اصفهان یعنی بحران زیست‌محیطی و آبی رسید. مجید نادرالاصلی، رئیس کمیسیون ویژه آب و مناطق کم برخوردار شورای اسلامی شهر، با لحنی انتقادی و تند، به شدت گرفتن آلایندگی‌ها، ریزگردها و خشکی مفرط سطح زاینده‌رود اشاره کرد و تأکید داشت که این معضلات به کسری جیب کشاورزان و کسانی که در طلب معاش حلال هستند، بدل شده است.
اصفهان زیاده‌خواه نیست؛ تنها حق خود را می‌خواهد
نادرالاصلی کوته‌فکران و تریبون‌دارانی که حق حیات طبیعی مردم اصفهان را «زیاده‌خواهی» می‌نامند، به باد انتقاد گرفت. وی با تأکید بر استقلال مالی و اراده اصفهان برای حل مشکلات خود، تصریح کرد: «اصفهان می‌خواهد با اتکا به منابع داخلی و استانی آب شرب مردم را تأمین کند و منابع مالی را نیز از جیب مردمش تأمین می‌کند. اما علی‌رغم تکلیف قانونی دولت در تأمین آب شرب، در هیچ یک از فصول و ردیف‌های بودجه‌ای ذکری از لزوم تأمین تابستانه نمی‌شود.»
این عضو شورای شهر افزود که برخی مسئولان در پایتخت پنداشته‌اند مردم اصفهان باید تا شروع احتمالی بارندگی‌ها، در تهی‌شدن تنها مخزن آبشان تشنه بمانند، درحالی‌که خود و خانواده‌هایشان از مواهب اصفهان بهره‌مند می‌شوند. او از رئیس‌جمهور و متولیان امور محیط زیست و تأمین آب برای دستور اخیر جهت اجرای پروژه‌های آبی تقدیر کرد، اما تأکید کرد که اصفهان را نباید تنها در حماسه‌ها و خدمات دید، بلکه باید در جهت حل معضلات حیاتی آن کوشا بود.
آلودگی هوا؛ ۲۶۰۰ قربانی در یک سال و تهدید سلامت روان شهروندان
در بخش دیگری از این جلسه، احمد شریعتی، عضو شورای اسلامی شهر، وضعیت آلایندگی هوا را نه یک مسئله شهری، بلکه یک فاجعه ملی توصیف کرد. وی با استناد به آمار رسمی سازمان حفاظت از محیط‌زیست، پرده از واقعیتی تلخ برداشت:
«در یک سال گذشته حدود ۲۶۰۰ نفر در اصفهان به دلیل مشکلات ناشی از آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند.»
فراتر از مرگ و میر؛ بیماری‌های روانی ناشی از فلزات سنگین
شریعتی تأکید کرد که بُعد فاجعه تنها جسمی نیست؛ بلکه «هزاران نفر در شهر به دلیل رسوب فلزات سنگین در بدن، دچار عوارض روحی و روانی شده‌اند.» او خواستار ورود روان‌پزشکان برای بررسی سهم آلاینده‌ها در بیماری‌های روحی و روانی، اختلالات سایکوتیک و حتی اقدام به خودکشی شهروندان شد.
خشکی گاوخونی؛ عامل بیماری‌های نوپدید و سخت
او همچنین خشکی زاینده‌رود و گرد و غبارهای ناشی از خشکی باتلاق گاوخونی را عامل بیماری‌های نوپدید و صعب‌العلاج در شرق اصفهان دانست. هشدار در خصوص فرونشست زمین، مصرف بی‌رویه آب و آلایندگی صنایع در مناطقی مانند محمودآباد، از دیگر تذکرات جدی او بود. همچنین خواستار جابه‌جایی کارخانه قند از بافت شهری و انتقال سایت نخاله‌های ساختمانی به زمین‌های سگزی شد.
قانون هوای پاک؛ مطالبه قطعی و بازخواست مدیران متخلف
حجت‌الاسلام منوچهر مهروی‌پور، در ادامه، بر لزوم اجرای «قانون هوای پاک» مصوب سال ۱۳۹۶ تأکید کرد؛ قانونی که وظایف ۳۴ ماده‌ای را برای ۲۷ دستگاه متولی مشخص کرده است. او عمل به قانون را مهم‌ترین اصل دانست و خواستار ورود جدی قوه قضائیه شد:
«قوه قضائیه باید مدیر متخلف و ترک فعل‌کننده را بازخواست کند. مسئولان نسبت به جان‌هایی که در مقابل آلودگی هوا گرفته می‌شود، مسئول هستند.»
وی ۷۰ درصد آلودگی هوا را مربوط به وسایل حمل‌ونقل متحرک دانست و ضمن اشاره به پیگیری شهرداری در کنترل ترافیک، بر لزوم مطالبه جدی «اسقاط خودروهای آلاینده» از وزارت صمت تأکید کرد. او با اشاره به اینکه دانش‌آموزان امروز منتظر آلودگی هوا برای تعطیلی هستند نه برف، خواستار روش‌های جایگزین برای به حداقل رساندن تعطیلی‌ها و جلوگیری از کاهش بهره‌وری شد.