وقتی علاقه به مجردی، زنگ خطر کاهش ازدواج را به صدا در می آورد

به گزارش ایمنا، ازدواج سنگ بنای تشکیل خانواده و پیوندی محکم میان مرد و زن است که شریک همیشگی زندگی را تعیین می‌سازد. پیمانی مقدس که در میان تمام اقوام و ملل و در تمام زمان‌ها و مکان‌ها وجود داشته و سنت دیرینه‌ای که در آن زن و مرد، زندگی مشترکی را آغاز می‌کنند تا به‌تنهایی خود پایان دهند و یار و غمخوار یکدیگر باشند.
ازدواج یکی از بهترین نیازهای آدمی است که دین مقدس اسلام به آن اهمیت فراوانی داده و آن را از بهترین سنت های دینی برشمرده که مایه برکات بی شماری است.
از نظر قرآن، ازدواج مایه آرامش روح و روان آدمی و از نشانه های رحمت و بزرگی خداوند است؛ تشویق اسلام به ازدواج خصوصاً در سن جوانی، و کراهتِ اسلام از تجرّد و رهبانیت، در بسیاری از سخنان معصومین آمده است.
آثاری چون بزرگداشت سنت پیامبر، قرار گرفتن در ولایت و حمایت خداوند، به خشم آوردن شیطان، کامل شدن ایمان جوانان، زیاد شدن روزی و مانند آن از برکات ازدواج در کلام معصومین شمرده شده است.
رسول اکرم در کارهای خانه به یاری همسرش میشتافت
سید محمد صادق ابطحی کارشناس مذهبی در خصوص رفتار پیامبران و ائمه اطهار با خانواده می گوید: هدف اصلی انبیاء الهی، مسئولیت بزرگ هدایت مردم و دعوت آنها به خدا پرستی است؛ از سوی دیگر در قرآن مجید خدا به تک تک پیامبران تاکید می کند که به خانواده خود توجه کنند و دوستی و محبت بورزند.
وی ادامه می دهد: پیامبر اکرم هم از این موضوع مستثنی نبوده و خداوند به قدری جایگاه خانواده را مهم می شمرد که به رسول خود امر می کند خانواده اش را به اقامه نماز و پرداخت زکات امر کند، این دستور الهی نشان دهنده توجه ویژه خدا به خانواده دوستی است؛ در نتیجه بزرگان اسلام به عنوان محور اصلی جامعه بشری و بیشترین وظیفه را در اجرای تعهد ومسئولیت در قبال خانواده و ملت داشتند وظیفه خود را به بهترین وجه انجام دادند بطوریکه فرزندان بسیار شایسته ای را تربیت کرده و تحویل اسلام دادند.
ابطحی اظهار کرد: یکی ازخصوصیات پیامبر اکرم (ص) تقسیم زمان خود برای کارهای خارج از خانه و امور خانه و خانواده بود بطوریکه ساعاتی را در خانه برای اهل منزل اختصاص می داد و به کمک و یاری اعضای خانواده می شتافت و به یاران خود توصیه می کرد که خانواده خود را عزیز و محترم شمارند و به جوانان تاکید می کرد که با همسری مناسب وصلت کنند، این ها گوشه از مسئولیت و خانواده دوستی ائمه اطهار است.
بنابراین از نظر اسلام تأخیر ازدواج امر نکوهیده ای است که مورد رضایت خدا نیست؛ اما آن چه امروز در جوامع اسلامی، خصوصاً جامعه ما، در عمل دیده می شود، متأسفانه برخلاف سفارشات اسلام است و آمارها از بالارفتن سن ازدواج حکایت دارد.
وجود بیش از 3 میلیون جوان تحصیل کرده مجرد
بنابر آمار منتشر شده، میانگین سن ازدواج پسران از 24 سالگی و دختران از 18 سالگی در سال 75 به ترتیب به 26 و 22 سالگی در سال 80 رسیده این در حالی است که طبق آمار دیگری، میانگین سن ازدواج در پسران 33 و در دختران 28 سال می رسد.
از سوی دیگر جدیدترین آمار تحصیلکردگان ازدواج‌نکرده کشور در سن ازدواج نشان‌می دهد که جوانان امروزی هر وقت خودشان دوست داشته باشند و صلاح ببینند ازدواج می‌کنند.
علی‎اکبر محزون مدیرکل اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت‎احوال می گوید: رقم ازدواج‌های بالای سن 35 سال در کشور رو به افزایش است و درحال حاضر سه میلیون و۹۹۰ هزار و ۷۴۱ جوان دارای تحصیلات عالی ازدواج نکرده و در سن ازدواج در کشور وجود دارد که از این تعداد یک میلیون و ۹۷۳ هزار و ۶۷۲ نفر آنها پسر و دو میلیون و 17 هزار و ۶۹ نفر آنها دختر هستند.
محزون می گوید: افزایش تحصیلات در کشور میل به فرزندآوری را کاهش داده و این مساله ناشی از تغییر سبک زندگی در کلانشهرهاست که نتیجه آن مجرد بودن حدود 2/11 میلیون نفر جوان در سن ازدواج است؛ بر این اساس به طور متوسط به ازای هر دو خانوار یک جوان ازدواج نکرده و در سن ازدواج داریم.
مهم‌ترین دلایل فرهنگی گریز از مسوولیت پدری
امروزه ورق زمان برگشته و جوانان ما از هر سوراخی برای فرار از ازدواج و مسئولیت آن برای گریز استفاده می کنند؛ گرایش به جامعه‌گریزی، تنوع‌طلبی جوانان، مسئولیت‌گریزی، ترس از طلاق و شکست در زندگی آینده، ترس از خیانت همسر، رواج مردسالاری و زن‌سالاری و رقابت بین آنها، مهمترین دلایل اجتماعی هستند که تمایل جوانان را به ازدواج کاهش می‌دهند.
پروفسور حسین باهر استاد دانشگاه شهید بهشتی می گوید: دلایل مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی و سیاسی در بالا رفتن سن ازدواج جوانان تأثیر‌گذار است و مشکلات تهیه وسایل زندگی و مسکن، مهریه سنگین، بیکاری، رفاه زدگی برخی از جوانان و فقر خانوادگی، مهمترین دلیل تأخیر در ازدواج جوانان عنوان شده است.
این استاد دانشگاه هزینه‌های سنگین عقد و عروسی را در تأخیر ازدواج موثر دانست و پخش فیلم‌های مختلف در برنامه‌های ماهواره‌ای را موجب الگوبرداری جوانان از فرهنگ غرب دانست و بیان کرد: در اثر گرایش جوانان به این فرهنگ، زندگی مجردی و بی‌میلی به ازدواج در جامعه رشد می‌یابد.
وی درباره مسایل فرهنگی که سن ازدواج را بالا می‌برد، عنوان داشت: ادامه تحصیلات به ویژه توسط دختران، مدرن شدن زندگی، الگوپذیری جوانان از غرب و تمایل آنها به زندگی مجردی، تزلزل ارزش‌های سنتی و مهاجرت فرهنگی، از مهم‌ترین دلایل فرهنگی برای بالا رفتن سن ازدواج است.
پرفسور باهر درک نکردن تفاوت‌های زن و مرد و رسیدن به کمال معنوی از طریق ازدواج‌ را یکی دیگر از عوامل تأخیر در ازدواج دانست و با اشاره به ناهنجاری‌های موجود در خانواده تصریح کرد: شکست والدین در زندگی و درگیری‌های مداوم آنها موجب عدم تمایل آنها برای ازدواج فرزندانشان می‌شود.
آمار بالای طلاق انگیزه ازدواج جوانان را از دست می دهد
افسردگی و اضطراب، بی‌توجهی به مسایل دینی و ترس از تعهد متقابل می تواند از دیگرعوامل تاخیر درازدواج جوانان عنوان شود بطوریکه ابطحی کارشناس مذهبی در گفتگو با خبرنگار ایمنا می گوید: امروز روند جامعه به کلی تغییر کرده وبه طبع آن شرایط زندگی افراد و نوع گرایش آنها به تشکیل خانواده عوض شده، بطوریکه وقتی یک جوان به چشم متلاشی شدن خانواده ها وآمار بالای طلاق را در جامعه مشاهده می کند وحشت زده شده و انگیزه متاهل شدن را از دست می دهد.
اما حاج آقا ابطحی معتقد است وقتی این موضوع را در خانواده هایی که با دین رابطه بهتری دارند مورد بررسی قرار می دهیم می بینیم که افراد برای بدست آوردن آرامش تلاش می کنند تا تشکیل خانواده دهند و بیشتر از سایر جوانان دغدغه مسئولیت پذیری و هدایت خانواده را دارند.
پدر ستون و شاکله اصلی تشکیل خانواده است
دکتر سهیل رضایی مدیر بنیاد فرهنگ زندگی مرکز مطالعات و آموزش علوم روانشناسی عمق نگر در گفتگو با ایمنا می گوید: پدر ستون و شاکله اصلی تشکیل خانواده است که وظیفه هدف گذاری و تربیت فرزندان را دارد.
حال وقتی پدر در خانواده ای غایب است و حضورش کمرنگ می شود به طبع هدف اصلی شاکله هم به نابودی کشیده می شود، بنابراین وظیفه تربیت فرزندان به دوش مادر خانه می افتد و او مجبور است کارتربیتی فرزندان را برعهده گیرد؛ ولی از آنجا که مادر نمی تواند بخش "نریمه روان" را بسازد بتدریج فرزندان در نوجوانی با مشکلات جدی مواجه می شود و خود به خود توان مسئولیت پذیری و انجام کارهای بزرگ را ندارند، در نتیجه پدیده مسئولیت گریزی دامنگیر فرزندان خانواده می شود.

وی در خصوص عدم انگیزه جوانان به ازدواج می گوید: نبود انگیزه برای ازدواج دلایل مختلفی دارد و نمی شود تنها از یک دید به آن پرداخت اما بخشی از مشکلات موجود درفضای اجتماعی جا را برای فردیت افراد بیشتر می کند و جوان ما می تواند زندگی فردی وسیعی داشته باشد؛ از سوی دیگر با رواج پدیده طلاق فرد خود را توجیه می کند که شرایط فعلی (مجردی) بهتر از شرایط نامعلوم آینده(متاهلی) است.
دکتر رضایی معتقد است یکی از مشکلات جامعه امروز ترویج ایده آل گرایی است و جوانان ما می خواهند همیشه و در هر شرایطی به آنها خوش بگذرد و معتقدند با ازدواج محدود شده و از خوشی های زندگی لذت نمی برند.
مدیر بنیاد فرهنگ زندگی مرکز مطالعات و آموزش علوم روانشناسی عمق نگر با اظهار تاسف می گوید: متاسفانه خانواده ها از فرزندان خود کار نمی خواهند تا حس مسئولیت پذیری را درآنها تقویت کنند.
اگر یکی از ستون های خانواده لنگ بزند مشکلات شخصیتی حادی دامنگیر کودک می شود
اساسا در خانواده های سنتی و قدیمی و خانواده های جدید، نقش هایی كه افراد به عهده دارند، با یكدیگر متفاوت است. در خانواده های سنتی، پدر نقش اساسی و حیاتی خانواده را به عهده داشت و مدیر تولید خانواده بود از سوی دیگر محل زندگی و محل كارش به هم نزدیك بود بنابراین نظارت بیشتری بر خانواده داشت، اما امروزه تغییرات زیادی در نقش افراد خانواده به وجود آمده، محل كار و زندگی از هم دور شده اند و عملا پدر نمی تواند مدت زیادی را با خانواده و فرزندان سپری كند این در حالی است که دکتر سیامک بهارلویی جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفتگو با ایمنا اظهار می کند: پدر نقش کلیدی و محوری را در خانواده و تربیت فرزندان دارد و در حقیقت پدر و مادر با هم شخصیت بچه را تکمیل می کند، حال اگر یکی از گزینه ها مثلا پدر وظیفه خود را به درستی انجام ندهد شخصیت بچه ها در خانواده لطمه می بیند، بنابراین پدرعهده دار تعیین بخشی از شخصیت بچه ها است و اگر کوتاهی در این قسمت کار شود کودک با مشکلات شخصیتی حادی در جامعه روبه رو می شود .
انحراف چرخ ازدواج با فضای مجازی و زندگی مدرن
وی علت سن ازدواج جوانان را قرار گرفتن در جریان متفاوت زندگی دانست و گفت: ما در جریانی قرار داریم که متد و سبک زندگی را تغییر می دهد و جریان سبک زندگی مدرن دائما نوع زندگی بشر را عوض می کند پس طبیعتا زندگی در دنیای معاصر با زندگی های 20 سال قبل خیلی فرق کرده است .
بهارلویی تاکید کرد: باید ویژگی های زندگی و جامعه امروزی و مدرن را شناخت و عواملی که باعث می شود رفتار افراد تعیین شود را انتخاب کرد .
وی یکی دیگر از پیامدهای زندگی مدرن را گرایش به دنیای تجردی و گریز از دنیای تاهلی دانست و افزود: بطور کلی هرچقدر زندگی به سمت فضای مدرن پیش برود سرعت تغییر در آن بالاتر می رود و فردی که صبح از خواب بیدار می شود، فقط دغدغه فضای مجازی و ارتباطات اجتماعی را دارد. اینها عناصر زندگی فرد را پر می کند.
دکتر بهارلویی عنوان کرد: وقتی فضای مجازی بیشترین وقت فرد را می گیرد و باعث می شود افراد به سمتی کشیده شوند که نمی توانند یا نمی خواهند برای یک زندگی سنتی و رسم و رسوم دار وقت بگذارند نتیجه این می شود که می گویند چرا به جای اینکه عشق و حال دنیا را بکنیم و در فضاهای مجازی چرخ بزنیم صبح زود در صف نان و شیر و مرغ بمانیم و خرج زندگی را در بیاوریم بار مسئولیت زندگی را به دوش بکشیم؟
دکتر بهارلویی معتقد است: غالب افرادی که در زندگی مدرن امرار معاش می کنند در این گرداب گرفتار می شوند و ناخداگاه در ذهنشان سعی می کنند از زندگی اجتماعی و با مسئولیت و خانواده فرار کنند.
وقتی سن والدین مرز 30 سالگی را رد می کند...
وی درخصوص تاثیرات منفی ازدواج دیر هنگام و تاثیر آن بر تفاوت سنی جوانان با کودکان خود اظهار کرد: یکی از پیامد های ازدواج دیر هنگام معضل تفاوت سنی زیاد کودک با پدر ومادر خود است که فشارها و غرق شدن در زندگی مدرن باعث می شود از زندگی اجتماعی و سنتی فاصله بگیرند اما مدتی بعد به این نتیجه می رسند که این شیوه فایده ندارد و خیلی زود از زندگی خسته می شوند و بر می گردند به زندگی اجتماعی، سنتی و خانوادگی اما آسیبی که این وسط به افراد می رسد غیر قابل جبران است.
وی گفت: متاسفانه بعضی خانواده ها با افتخار می گویند که فرزندانشان در 30 الی 40 سالگی ازدواج می کنند، طبیعتا این زوج ها تا بخواهند بچه دار شوند تفاوت سنی آنها با فرزندانشان بسیار بالا می رود و نمی تواند کودک خود را درک کند، با او بازی کنند و خواسته هایش را برآورده کنند چرا که اصلا حوصله بچه را ندارند و اینها آسیب های خیلی جدی به دنبال خواهد داشت که باید به جوانان هشدار داد تا بتوانند برای آینده خود برنامه ریزی بهتری کنند .

وی در پایان اظهار کرد: این موارد نیاز به آگاهی بخشی و برنامه ریزی های کلان کشوری دارد و نباید انتظار داشت که یک نفر بتواند مشکل را برطرف کند تا در آینده گرفتار آسیب ها ی آن نشویم .
به امید روزی که تمام مردان سرزمینمان طعم شیرین پدر شدن را تجربه کنند و در برابرتقاضاهای جورواجور فرزندانشان ندارم به لبخند حزینشان طعنه زند، نمی توانم در نگاه غمگینشان خیمه زند، اما، نمیتوانم هرگز بر لبشان نقش نبندد.