دوئل جهانگیری - احمدینژاد؛ تقابل بایدها و نبایدها
«شما میخواهید سیل راه بیندازید؛ ما پای نظام و رهبری ایستادهایم؛ اگر بخواهید به نظام نزدیک شوید با سیل توده مردم مواجه میشوید». این جملات سخنان اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهور در نشست هماندیشی مدیران ارشد دولت خطاب به محمود احمدینژاد، رییس جمهور سابق کشور است. اظهاراتی که اگر چه در هیاهوها و جنجالهای ناتمام احمدینژاد بیسابقه نیست اما در مقطع کنونی و با چنین نوع بیانی حائز اهمیت است.
رویداد 24: «شما میخواهید سیل راه بیندازید؛ ما پای نظام و رهبری ایستادهایم؛ اگر بخواهید به نظام نزدیک شوید با سیل توده مردم مواجه میشوید». این جملات سخنان اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهور در نشست هماندیشی مدیران ارشد دولت خطاب به محمود احمدینژاد، رییس جمهور سابق کشور است. اظهاراتی که اگر چه در هیاهوها و جنجالهای ناتمام احمدینژاد بیسابقه نیست اما در مقطع کنونی و با چنین نوع بیانی حائز اهمیت است.
اینکه یک اصلاح طلب شناسنامهدار که امروز یکی از پستهای کلیدی نظام را در اختیار دارد به صراحت نسبت به قصد و هدف احمدی نژاد هشدار میدهد و وی را از عواقب این اقدامات آگاه میکند نشاندهنده قرابت بیشتر گفتمان اصلاحات با گفتمان کلی نظام است. این در حالی است که در اظهارات جهانگیری نوعی احساس خطر نسبت به دوقطبی شدن رادیکال جامعه وجود دارد که ممکن است خیابانهای ایران را دستخوش بازیهای جناحی و گروهی کند. به همین دلیل باید تقابل جهانگیری و احمدی نژاد را تقابل «بایدها» و «نبایدها» نام گذاری کرد. تقابلی که از سه جنبه مختلف قابل تحلیل است.
نخست اینکه به نظر میرسد احمدی نژاد در پشت پرده، خیزش پنهانی خود را آغاز کرده که ممکن است علاوه بر گروههای مورد هدف وی به بقیه گروههای سیاسی جامعه نیز آسیب وارد کند. این در حالی است که گفتمان احمدی نژاد یک گفتمان مخرب و غیرمولد است که پس از پایان دوران ریاست جمهوری وی به یک مین خنثی نشده تبدیل شده که هر لحظه امکان انفجار آن وجود دارد. در نتیجه جهانگیری به عنوان یکی از بازیگران مهم امروز جریان اصلاحات با هشدار به احمدی نژاد همه گروههای سیاسی را از جمله گفتمان اصلاحات را نسبت به اهداف رییس دولتهای نهم و دهم آگاه کرده و زنگ خطر را به صدا درآورده است.
نکته قابل تأمل در سخنان جهانگیری این است که وی گفتمان اصلاحات را حل شده در نظام و در مقابل احمدی نژاد میبیند. این مسأله به خوبی ماهیت مخرب گفتمان احمدی نژاد که برعلیه منافع کشور است را نشان میدهد. تجریه تاریخی نشان داده که در هر زمان که نظام سیاسی احساس خطر کرده جریان اصلاحات خود را به نظام نزدیکتر کرده است. در نتیجه به نظر میرسد اصلاح طلبان در شرایط کنونی که خطر احمدی نژاد جدیتر از همیشه است بیش از گذشته به نظام نزدیک شدهاند.
دوم اینکه در دنیای سیاست رویکردهای پوپولیستی خطرهای پوپولیستی نیز با خود به همراه میآورد. این در حالی است که تهدیدهای امروزی احمدی نژاد نیز مانند رویکردهای گذشتهاش بوی پوپولیست میدهد. کلمه «سیل» که در نامه اخیر احمدی نژاد وجود دارد به خوبی مؤید چنین رویکردی است. بدون شک در تقابلهای پوپولیستی که عمدتأ نیز خالی از تعقل و دوراندیشی هستند و به شکل تسویه حساب خیابانی خود را بروز میدهد ممکن است اتفاقاتی رخ بدهد که جامعه را به سمت فروپاشی سوق بدهد. در نتیجه خطر رادیکالیسم کور و پوپولیسم اغتشاشگر بیش از همیشه توسط گفتمان احمدی نژاد جامعه ایران را تهدید میکند.
سوم اینکه لحن سخنان جهانگیری به شکلی است که به نظر میرسد در شرایط کنونی اصلاح طلبان بیش از همیشه به منافع ملی توجه میکنند و در شرایطی که نظام سیاسی و دولت حسن روحانی با چالشهای مهم بین المللی و داخلی مواجه شدهاند تقابل گروههای رادیکال جامعه که ممکن است به فروپاشی جامعه منجر شود را به ضرر منافع ملی تلقی میکنند. این رویکرد اصلاح طلبان در ناآرامی های دی ماه 96 نیز وجود داشت و اصلاح طلبان تلاش کردند با رویکرد عقلایی و با دوراندیشی به این بحران اجتماعی نگاه کنند، به همین دلیل نیز به نظر میرسد جهانگیری خطر فردا را امروز به همگان گوشزد میکند تا جریانهای سیاسی با هشیاری بیشتر اجازه جدیتر شدن خطر را ندهند.